ساز و کارهای بورس کالا مدرن و جذاب نیست

در همین راستا به دفتر محسن رحمتی مدیر عامل شرکت کارگزاری تدبیرگران فردا مراجعه کردیم تا از دیدگاه مدیر جوان این مجموعه نسبت به شرایط حال بازار سرمایه و همچنین بورس کالای ایران آگاه شویم.

در گزارش ذیل مصاحبه خبرنگار بورس نیوز با مدیر عامل کارگزاری تدبیرگران فردا را می خوانید:

* همانگونه که مطلع هستید در حال حاضر بخش عمده بازار سرمایه متشکل از سهام شرکت های پتروشیمی می باشد و افزایش نرخ خوراک مجتمع های پتروشیمی منجر به ایجاد شوک منفی در بازار سرمایه و همچنین کمک به سقوط هرچه بیشتر شاخص بورس نمود، حال با توجه به شرایط فوق و افزایش نرخ خوراک شرکت های پتروشیمی به نظر شما از 4 ماه پیش تا به امروز روند معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا با چه تغییراتی همراه بوده است؟

افزایش نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی در سال جاری بیشتر در راستای برخی سیاستهای دولت و مجلس در رابطه با جلوگیری از ایجاد رانت برای این صنعت و نیز تقسیم آن بین صنایع پایین دستی بود که با این هدف شاهد پنج برابر شدن نرخ خوراک این واحدها بودیم همچنین گفته می شود افزایش نرخ خوراک مایع شرکت های پتروشیمی نیز در حال بررسی می باشد.

از سویی دیگر هم اکنون موضوع میزان گاز تحویلی برای تأمین خوراک مجتمع ها به بزرگترین مشکل صنعت پتروشیمی تبدیل شده که منجر به کاهش تولید، بیش از ظرفیت های اعلام شده شرکت های پتروشیمی می گردد.

اما با توجه به برنامه های دولت مبنی بر توسعه فازهای پارس جنوبی این امکان وجود دارد که بسیاری از شرکت های پتروشیمی میزان ظرفیت تولیدی خود را در سال 94 افزایش دهند.

* پس از لغو محدودیت صادرات محصولات پتروشیمی این موضوع چه تأثیری در میزان عرضه و تقاضای این نوع محصولات در بورس کالا داشته است؟

اجرای فاز اول تحریم ها علیه صنعت نفت ایران منجر به محدودیت صادرات محصولات شرکت های پتروشیمی شد که از جمله آن شرکت پتروشیمی زاگرس می باشد ولی با پیگیری های به عمل آمده در نهایت شرکت های پتروشیمی به اندازه ظرفیت های تولیدی خود، بازار صادرات را به دست آوردند.

اما در مجموع با توجه به اینکه شرکت های تولیدکننده محصولات پتروشیمی بازار خود را نسبت به میزان صادرات در خارج از کشور به دست آورده اند برهمین اساس لغو محدودیت صادراتی تأثیر بسزایی در فروش بیشتر محصولات شرکت های پتروشیمی نداشته است.

* بورس کالا همچون بورس اوراق بهادار از نماگری به عنوان شاخص در راستای مشخص شدن میزان افزایش و یا کاهش عرضه و تقاضا برخوردار نمی باشد به نظر شما طی یکسال گذشته با روی کار آمدن دولت یازدهم، آیا بورس کالا تغییراتی را در میزان عرضه و تقاضا و همچنین تنوع محصولات داشته است؟

وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت یازدهم در ابتدا با توجه به عرضه عمده محصولات شرکت های پتروشیمی در بورس کالا خواستار عدم عرضه محصولات شرکت های پتروشیمی در بورس کالا بود که در نهایت خواسته نعمت زاده منتفی گردید و در حال حاضر آنچه شواهد نشان می دهد آنست که تغییرات محسوسی در میزان حجم معاملات و همچنین تنوع محصولات در بورس کالا با روی کار آمدن دولت یازدهم ایجاد نشده است اما بنظر می رسد با مصوبه فروش محصولات پتروشیمی با نرخ دلار آزاد در بورس کالا مجددا شاهد افزایش میزان عرضه محصولات پتروشیمی در این بازار باشیم.

* به نظر شما نقاط ضعف بورس کالا چه مواردی می باشد که منجر به عدم جایگاه واقعی بورس کالا در ایران شده است؟

سیاست قیمت گذاری محصولات در بورس کالا به گونه ای می باشد که بایستی کنترل قیمت ها انجام گیرد که این کنترل قیمت منجر به کاهش جذابیت عرضه محصولات در بورس کالا می گردد. بایستی علاوه بر شفافیت قیمت گذاری محصولات در بورس کالا، ابزاری در راستای تغییر قیمت محصولات ایجاد گردد تا انعطاف پذیری بیشتری به بازار وارد شود زیرا در شرایط فوق، اکثر تولیدکنندگان به صورت اجباری و قانونی اقدام به عرصه محصولات خود در بورس کالا می نمایند.

همچنین ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران بسیار ساده می باشند که بایستی ابزارهای مشتقه کالاها گسترش پیدا کرده و مزیت های قابل توجهی از جمله متمرکز بودن عرضه و رقابتی بودن قیمت ها را در بورس کالا به وجود آورد.

* با توجه به مصوبه دولت مبنی بر خروج بانک ها از بنگاه داری از طریق واگذاری اموال و مستغلات در بورس کالا، آیا ساز و کاری برای این واگذاری ها در بورس کالا مهیا می باشد؟

بحث واگذاری اموال و مستغلات بانک ها از سوی بورس کالا از دو سال پیش مطرح شده است ولی تاکنون دستورالعمل و ساز و کاری برای اجرای طرح فوق در بورس کالا مشخص نشده است و در حد یک ایده و بررسی می باشد ولی در مجموع واگذاری اموال از سوی بورس کالا ایده خوبی است.

* آیا واگذاری اموال و مستغلات بانک ها از طریق بورس کالا به صورت اجباری می باشد؟ و آیا تاکنون معامله ای در این خصوص انجام گرفته ؟

اگر اجباری در کار نباشد قطعاً بانک ها اموال و مستغلات خود را از طریق بورس کالا واگذار نخواهند کرد براین اساس در ابتدای امر باید یک اجبار تلقی گردد اما تاکنون هیچ معامله ای در بورس کالا در خصوص واگذاری اموال و مستغلات بانک ها انجام نگرفته است و فقط مذاکراتی با چندین بانک گزارش شده است.

* جناب رحمتی با توجه به صحبت های مطرح شده مسئولان بورس کالا با انجمن باغداران کشور گویا از اواخر سال جاری محصولات باغی نیز در بورس کالا عرضه خواهد شد، هدف از عرضه محصولات باغی در بورس کالا چیست؟

حجم معاملات محصولات کشاورزی در داخل کشور بسیار بالا می باشد و مسئولین بورس کالا در ابتدای راه اندازی رینگ کشاورزی به دنبال ساز و کاری برای عرضه محصولات باغی در بورس کالا نیز بودند ولی تنها عامل بازدارنده عرضه محصولات باغی در بورس کالا وجود تولیدکنندگان کوچک با تعداد بسیار زیاد می باشد که عمدتاً به شکل خصوصی بوده و نمی توان همچون صنایع پتروشیمی و فولادی به اجبار اقدام به واگذاری محصولات آنان کرد اما نکته حائز اهمیت این است که رینگ کشاورزی از لحاظ پتانسیل بسیار بزرگتر از رینگ پتروشیمی می باشد.

* در پایان اگر نکته خاصی مدنظر دارید بفرمایید؟

توسعه ابزارهای کنترل ریسک در بورس کالای ایران وجود ندارد و هم اکنون قراردادهای آتی تنها در معاملات سکه طلا امکان پذیر می باشد لذا حضور ابزارهای کنترل کننده ریسک و نیز توسعه ابزارهای جدید که سبب تسهیل در معاملات بورس کالای ایران می شود امری بدیهی به نظر می رسد.