قلم متفاوت اطلاعات: بچه ها متشکریم!

با تعجب جواب داد، تو خبر نداری!؟ که محک می نویسی و برای نوشتن هم باید خبرهایی داشته باشی. دیدم هنوز گمان دارد، خبری دارم اما نمی گویم! لذا عرض کردم، ببین دوستم، نه تنها من خبر ندارم، باور کن که هنوز جواد ظریف و جان کری هم خبر ندارند تا پایان روز 3 آذر (دوشنبه) چه خواهد شد؟ اندکی قانع شد، اما ادامه داد، پس شما روزنامه نگارها اینهمه درباره مذاکره می نویسید، اما خبری ندارید، چگونه قلم می زنید؟

پاسخ دادم، عزیزم، روزنامه نگاری فن و حرفه است. مثل آشپزی. آشپز حرفه ای کسی است که با حداقل امکانات و آنچه در اختیار دارد، خورشتی را بار بگذارد که هنوز آماده نشده و نخورده، همسایه از بوی آن لذت ببرد و گمان برد در همسایگی «خبری» است! اگر یک کلمه بنویسیم که «نمی دانیم» و تحویل خوانندگان بدهیم، چه نیازی تا خورشت روی آتش پخته گردد! باید گفته ها و نگفته ها را چنان جای خبر و برداشت های شخصی (خوب یابد) ارائه داد تا هر روز روزنامه را ورق بزنند از میان اینهمه مصاحبه ها و گزارش ها و نوشته ها، سرنخی پیدا کنند!

حالا این سرنخ ها درباره مذاکره در وین به اینجا رسیده است که اغلب چند «سناریو» و احتمال را پیش بینی می کنند و تحویل خوانندگان می دهند.

1ـ زمان این دور از مذاکره براساس توافقنامه ژنو، روز دوشنبه 3 آذر ماه به پایان می رسد. اگر تا این زمان توافقی حاصل نگردد اما ادامه گفتگوها را طرفین خواهان باشند، تمدید زمان معدود برای ادامه کار اعلان رسمی می گردد. فعلاً ایران و آمریکا می گویند، نیازی به آن نیست، زیرا هنوز امکان دستیابی به توافق نهایی تا تاریخ 3 آذر، وجود دارد. در حالی که روسیه و فرانسه، تمدید زمان مذاکره را پیش بینی و اعلام کرده اند.

2ـ هر دو طرف چندین و چند بار اعلام کرده اند، در اکثر موارد توافق حاصل شده است. الا اینکه چند مورد باقی مانده که هنوز مورد اختلاف است. موارد توافقی اعلام می گردد و برای موارد باقی مانده، تاریخ مشخصی جهت تمدید مذاکره اعلان علنی می گردد.

3ـ بطور کامل اعلام شکست مذاکره گردد و هر طرف، طرف دیگر را به خاطر زیاده خواهی یا نداشتن اراده تصمیم گیری، متهم کند که موجب شکست گفتگوها شده است. احتمال نتیجه کاملاً منفی را بسیاری از محافل سیاسی و خبرگزاری ها بسیار ضعیف می دانند.

4ـ در توافقنامه موقت ژنو تأکید شده است که در جریان مذاکره دو طرف یا راجع به تمام موضوع ها به توافق خواهند رسید، یا هیچ توافقی حاصل نمی شود. بر این اساس کار دشوار شده است. در وین راهکار جدیدی برای تغییر چنین روشی دیده خواهد شد. حداقل پیش نویسی برای «توافق جامع» بدست می آید اما نهایی شدن این پیش نویس، موکول به تمدید مدت محدود گفتگوها خواهد شد.

این موارد و دیگر پیش بینی ها (سناریوها) نشان می دهد که:

1ـ پرونده هسته ای ایران از مرحله یک معضل غیرقابل حل خارج شده است.

2ـ چه تحریم ها برداشته شود چه نشود، به قول دکتر روحانی رئیس جمهور، سیاست تحریم ها «ترک» برداشته است، بخصوص که شرکت های بزرگ در اروپا و آمریکا از هم اکنون مسیری جدا از اولتیماتوم تحریم ها را دنبال می کنند. هرچند افراطیون جمهوریخواهان و دمکرات ها در کنگره آمریکا همچنان تهدید به تصویب طرح های جدید برای افزایش تحریم ها علیه ایران می کنند، در یک کلام باز شدن درهای مذاکره، سیاست تحریم از سوی غرب (آمریکا و اروپا) را به بن بست برده است.

3ـ روسیه (دولت پوتین) کمتر توجهی به سیاست تحریم ها علیه ایران نمی کند و هم اکنون وارد بستن قراردادهای متعدد با جمهوری اسلامی ایران شده است، آنهم در حالی که بخاطر بحران اوکراین، سردترین روابط مسکو ـ واشنگتن در جریان است. در اروپا سه دولت انگلیس، فرانسه و آلمان دریچه ارتباطات تجاری و بازرگانی با ایران را دوباره باز کرده اند و در اتحادیه اروپا که خطر «رکود» جدید در اروپا را می بینند، دست شرکت های خصوصی سرمایه ای را برای ورود به بازار ایران باز گذاشته اند. کشورهایی مانند هلند، اطریش، نروژ، سوئد و... نمی خواهند از این قافله عقب بمانند و در جستجوی مسیری برای تنظیم روابط اقتصادی جدید با ایران هستند. آمریکا اما پاورچین، پاورچین گام برمی دارد. دولت اوباما، توافق با ایران را پیروزی برای خود در پایان دوره ریاست جمهوری ارزیابی می کند. علاوه بر آن، نگاهی به خاورمیانه بحران زده دارد و می داند که بدون روابط آمریکا با ایران امکان حل آن غیرممکن است. نتیجه یکسال مذاکره درباره پرونده هسته ای ایران نشان می دهد این پرونده از مرکزیت اختلاف ها عبور کرده و سیاست گذشته غرب علیه ایران منسوخ شده است و همه به دنبال تنظیم روش و دورنمای جدید از روابط با جمهوری اسلامی ایران هستند.

اگر این فضای عمومی را رصد کنید، هنر دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و تلاش دیپلمات های ما را که به گفته رهبری «فرزندان انقلابند» مشاهده خواهید کرد. باقی می ماند در داخل کشور، که هنوز برخی با خط کشی سیاسی تشکیلاتی و گروهی شان کار و تلاش تیم مذاکره کننده ما را ارزیابی می کنند.

بخشی از این گرایش ها مایل نیستند که دکتر روحانی رئیس جمهور و دولت یازدهم از چنین تلاشی امتیاز بگیرد در حالی که بسیاری از جریان های سیاسی از هم اکنون با رضایت به تیم مذاکره کننده آفرین می گویند. حق هم همین است که همه باید نمایش وحدت ملی خود را با شعار «بچه ها متشکریم!» از این ماراتون نفس گیر، ابراز کنیم. هر ایرانی در داخل و خارج کشور از هم اکنون، چه مذاکره تا 3 آذر نتیجه نهایی بدهد و چه ندهد، باور دارد که بگوید: «بچه ها متشکریم».