عراقچی: مجوز پذیرش پروتکل الحاقی را داریم/ تشخیص دسترسی دادن به مراکز هسته ای با رهبر انقلاب است

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، معاون وزیر امور خارجه در این برنامه اولین موضع گیری رسمی وزارت خارجه پس از حضور محمدجواد ظریف در نشست غیرعلنی مجلس برای پاسخ دادن به نمایندگان درباره مذاکرات هسته ای ارائه کرد.

شجاعی، مجری شبکه دو سیما در ابتدای این گفتگو با ذکر مقدمه ای درباره دور جدید مذاکرات در وین توضیح داد و سپس سئوال خود را از عراقچی درباره جلسه دیروز مجلس پرسید که مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

ابتدا باید از صدا و سیما برای دادن فرصت به این گفتگو فراهم کرد و امیدواریم این گفتگو شفاف و راحت باشد. موضوع هسته ای یکی از مهمترین موضوعات کشور است و خوشحال هستیم اینقدر وسیع و گسترده مورد توجه مردم و گروه های اجتماعی و سیاسی است و به عنوان یک دغدغه ملی درباره آن صحبت می شود و این نشانه بلوغ و رشد سیاسی جامعه است که ظرفیت گفتگو درباره مباحثی که با امنیت ملی گره خورده را پیدا کرده ایم و مباحث باز و گسترده و شفاف مطرح می شود و مشکلی خاصی پیش نمی آید. فکر می کنم صدا و سیما در این باره با برگزاری مناظره ها و گفتگو ها نقش مهمی دارد. طبیعی هم هست که گاهی بداخلاقی ها و آفاتی به وجود بیاید که امیدواریم روز به روز کمتر شود.

بحثی که دیروز در مجلس داشتیم در همین راستاست، مرتبا ما بعد از هر دوره مذاکره در کمیسسون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حضور پیدا می کردیم و گزارش می دادیم. نمایندگان محترم این بار خواستند در صحن عمومی مجلس و در جلسه غیرعلنی حضور داشته باشیم. با این فرض که بحثها در بیرون منعکس نمی شود، فرصت جلسه غیرعلنی راحتتر است و جلسه دیروز هم اینطور بود و بحثها بسیار خوب بود. 4 نماینده از موافق و مخالف دیدگاه خود را بیان کردند و بنده نیز گزارش مفصلی عرض کردم و در مجموع رضایت غالب نمایندگان وجود داشت و البته نظر خود را هم دیدگاه های مخالف را هم بیان کردند.

بحث بازرسی و دسترسی آژانس به افراد، مراکز و اسناد درباره برنامه هسته ای، حساس است و برخی از دوستان منتقدان با حساسیت زیاد به عنوان خط قرمز با آن برخورد کردند. درباره خطوط قرمز توضیح مقدماتی بدهم. به خاطر شبهاتی که ایجاد شده این نگرانی عمومی ممکن است وجود داشته باشد. دیپلمات ها در کلیت مذاکرات در هر حوزه ای، کسانی هستند که مطابق دستورالعمل های خود رفتار می کنند. در هر مذاکره و گفتگوی دیپلماتیک، هر سفیر و فرستاده ای، مامور به اجرای دستورالعمل های مشخصی است و اختیاری از خود ندارد. دستورالعملها، چارچوبها و خطوط قرمز دقیقا برای مذاکره کننده گان تعریف می شود.

در موضوع هسته ای که بسیار حساس و مرتبط با امنیت و منافع ملی است، اصول و چهارچوبها بسیار مهم مشخص هستند. مقام معظم رهبری در سخنرانی خود اشاره کردند این خطوط قرمز تحت نظر ایشان تدوین می شود و جزئیات به کسانی که در صحنه هستند واگذار می شود. شورایی برای طراحی عملیاتی مذاکرات وجود دارد و افرادی توسط مقامات عالیه نظام مشخص شده اند و تحت نظر رئیس جمهور این چهارچوبها را تشریح و تعیین می کنند. این چهارچوبها به تیم مذاکره کننده منتقل می شود و ما در صحنه عمل موظف به حرکت در این چهارچوبها هستیم و وظیفه ماست رعایت دقیق خطوط قرمز را داشته باشیم. البته باید گفت در شرایطی خطوط قرمز جابجا می شوند که بسته به شرایط زمان است. این مشکل خاصی نیست و دوباره این چهارچوبها به تیم مذاکره کننده ابلاغ می شود. ما دقیقا در همین چارچوب ها حرکت کرده و خواهیم کرد و به خودمان اجازه حرکت در خارج از این چهارچوب را نمی دهیم.

یکی از این چهارچوبها، بازرسی ها و نظارت است که مستقیما با اطلاعات سری و قیمتی و ارزشمند کشور مرتبط است که نباید به آسانی دست هر کسی بیفتد. برنامه هسته ای ما کاملا صلح آمیز است و نگرانی از شفافیت و نظارت و بازرسی نداریم. هیچ چیزی برای پنهان کردن نداریم و تحت نظارت آژانس فعالیت می کنیم و نگرانی از نظارت نداریم و با بازرسی های آژانس به عنوان مرجع بین المللی قضاوت و نظارت بر صلح آمیز بودن فعالیتها، مشکلی نداریم، ولی با سواستفاده از نظارتها مشکل داریم. یعنی برنامه ما برای نظارت، در چارچوب قواعد و نظامها و رژیمهای متعارف بین المللی است و مشکلی با آن نداریم ولی اجازه سواستفاده از این نظارتها برای دسترسی به اطلاعات سری و شناسایی دانشمندان ما و اطلاع از برخی سیاستهای ما به هیچ عنوان داده نمی شود.

دستوری داشتیم که در چارچوب نظامهای متعارف بین المللی با آژانس همکاری کنیم و در مذاکرات نیز در همین چارچوب همکاری کنیم. یکی از این رژیم های متعارف بین المللی، پروتکل الحاقی است که در تکمیل NPT نوشته شده. کشورهایی که متعهد به NPT می شوند موافقت نامه ای را به نام پادمان یا safe guard agreement امضا می کنند. این پروتکل الحاقی برای بازرسی های گسترده تر و دسترسی های بیشتر برای آژانس ایجاد اختیار می کند. این پروتکلی است که توسط همه کشورها در کنفرانس خلع سلاح هسته ای تدوین و پذیرفته شده.

ما با نظارت مشکل نداریم ولی با سواستفاده هایی از این نظارت و بازرسی ها مشکل داریم که به وقایعی که قبلا منجر شود، منجر نشود. الان 124 کشور که برخی شان برنامه هسته ای ندارند تحت نظارت آژانس از لحاظ پروتکل الحاقی هستند که تضمین عدم فعالیت مخفی آنها باشد. این نشان دهنده رژیم متعارف نظارت است. در این رژیم پیش بینی شده سواستفاده از دسترسی ها و نظارتهای آژانس رعایت نشده. در گذشته ممکن است این سواستفاده ها نظارت نشده بوده و اطلاعاتی از ما به بیرون رفته باشد. ما باید به استانداردهای بازرسی مسلط باشیم و اجازه سواستفاده ندهیم.

پذیرش پروتکل الحاقی به عنوان یک رژیم متعارف بین الملالی جز خطوط قرمز ما نبود. خطوط قرمز تصمیم بنده و تیم مذاکره کننده نیست. از ابتدا با توجه به اجازه ما برای پذیرش پروتکل الحاقی داده شده بود و جز دستورالعمل های ما بود. خطوط قرمز ممکن است جابجا شود.در مقطعی پروتکل الحاقی قابل پذیرش بود و هنوز این دستور برای ما تغییر نکرده. در پروتکل الحاقی دسترسی بر اساس موافقت پادمان به سایتهای غیر هسته ای وجود دارد.

همه را سر فرصت توضیح می دهم. اگر بحث منقطع باشد، بینندگان سررشته صحبت را گم می کنند. هنوز چیزی پذیرفته نشده و قاعده مجلس برای همکاری فراتر از تعهدات ما وجود دارد. اینها در میز مذاکره بحث می شود و در نهایت با طی شدن روال قانونی، مذاکرات انجام می شود. اگر توافق صورت گیرد طبق دستورالعمل های ما باید نظر مجلس نیز تامین شود. در مذاکره، پذیرش پروتکل الحاقی به ما اختیار داده شده بود که در طول مذاکره، پذیرش را هم مد نظر داشته باشیم.

ممنوعیت مجلس؛ مانع از مذاکره نمی شود. اگر مذاکره به سرانجام رسید،؛ منوط به تصمیم مجلس خواهد بود. در توافق ژنو، برنامه اقدام مشترک گفته شده در توافق نهایی پروتکل الحاقی هم یکی از عناصر است ولی منوط به اختیار رئیس جمهور و مجلس است. یعنی در پروتکل الحاقی در ژنو نیز اختیار مجلس برای تصویب پروتکل الحاقی تصریح شده.

بیانیه لوزان، مختصر و مطبوعاتی است ولی در مذاکرات ذکر شده اگر توافق در کار باشد، پذیرش پروتکل منوط به پذیرش مجلس است. هم خیال نمایندگان و هم مردم راحت باشد بدون طی روال قانونی چیزی پذیرفته نمی شود. فرض کنید این روالها طی شد و پروتکل الحاقی پذیرفته شد. در پروتکل دسترسی - نه بازرسی- به سایتهای غیر هسته ای نیز پیش بینی شده. این ممکن است سایت نظامی نیز باشد. دسترسی مدیریت شده به سایتهای غیرهسته ای از جمله مراکز نظامی نیز پیش بینی شده. یعنی اگر مامور و بازرسی از سوی آژانس بین المللی ماموریت دارد امر خلافی را در یک مرکز غیر هسته ای مطمئن شود، به ترتیبی وارد و خارج می شود که اطلاعاتی غیر از آنچه نیاز دارد به دستش نیفتد.

آژانس مکلف به بازرسی از فعالیتهای هسته ای است. بازرسان برای مطمئن شدن از فعالیتهای هسته ای، فقط یک نمونه برداری محیطی کفایت می کند. یک دستمال معروف دارند و می برند می کشند به سطوح، مثلا به این میز می کشند و می برند. همین یک دستمال بکشند و ببرند در وین تجزیه و تحلیل کنند، نشان می دهد در این مرکز کار هسته ای انجام شده یا نه. آنچه به عنوان بازرسی مد نظر ماست که بیایند و بروند و عکس و فیلم گیرند نیست. شما می توانید چشمان بازرس را ببندید و همه وسایل را از او بگیرید و چشم بسته می برید به آن نقطه جعرافیایی که مختصاتش را قبلا داده اند. به همان نقطه برده می شوند، چشمش را باز می کنند چی پی اس در اختیار او می گذارند تا مطمئن شود در نقطه مورد نظر است. نمونه برداری محیطی می کند. چشمش را مجددا می بندند سوار می کنند و می برند بیرون. می شود هر چیزی را که نخواستید ایشان ببیند، رویش را بندید یا از اتاق خارج کنید. این کار را همه کشورها می کنند. این روالی است که همه اجرا می کنند. یعنی بازرس چشم بسته وارد می شود، در جایی دستمالی می کشد و بیرون می رود. این به معنای بازرسی از مراکز نظامی است. در مجلس عرض کردم اگر دسترسی مدیریت شده در چهارچوب بازرسی ممنوعه توسط مقام معظم رهبری تعریف می شود، سمعا و طاعتا، ما در مذاکرات قویا رد می کنیم. اگر این باشد که مجلس، مقامات نظامی و شورایی که حضرت آقا مشخص کردند، این دسترسی را در زمره بازرسیهای ممنوعه تشخیص دهند، ما می گوییم همین دسترسی مدیریت شده را هم اجازه نمی دهیم.

اینها روالهای شناخته شده دارد که امکان سواستفاده را به حداقل می رساند و تجربیات همه کشورها نیز بیانگر این موضوع است. معمولا روال این است که دو دستمال کشیده شود و یکی نزد آژانس و دیگری نزذ کشور می ماند تا اگر بگویند مثلا مواد 80 درصد یافته ام، این یکی دستمال به عنوان شاهد می ماند.

آژانس نمی تواند بدون مدرک و دلیل ادعایی کند. وقتی دستمالی برده و کشیده و هیچ چیزی نیافته چطور می تواند این ادعا را کند که بیشتر ببینم؟ متخصصان و کارشناسان باید این مسئله بررسی کنند. ما نمی خواهیم به هر طریقی شده برویم پروتکل الحاقی را قبول کنیم. راه هایی است که می شود امکان سواستفاده آژانس را کنترل کرد. ما 2 سال و نیم در مقطعی پروتکل الحاقی را اجرا کردیم و به خاطر ندارم در آن مقطع گزارش و شکوه ای در بخش نظامی رسیده که آژانس سواستفاده از اختیارات خود کرده. ما و دیگر کشورها تجربه داریم. اصل خط قرمز ما سواستفاده از این دسترسی هاست. اگر به جمع بندی برسیم این دسترسی به عنوان همان بازرسی ممنوعه است که مقام معظم رهبری ذکر کردند و کارشناسان نظامی بگویند این دسترسی مدیریت شده، در همان تعریف می گنجد، ما پروتکل الحاقی را دلیلی ندارد قبول کنیم. ما اصرار نداریم اسرار کشور را به قیمت یک توافق بفروشیم. اگر هم توافق نکنیم هیچ فاجعه ای رخ نمی دهد و آخر دنیا نمی رسد.

ما سالهای زیادی با آژانس همکاری کردیم و هزینه ها نیز بر اثر بی توجهی و اشتباه های صورت گرفته بوده. ما نباید به بازرسین آژانس اجازه سواستفاده بدهیم. همه کشورها این کارها را می کنند و ما بیش از بقیه باید حواسمان جمع باشد. اگر هم به ما بگویند با همه این دقتها، اسرار بیرون می رود، به ما بگویند تا پروتکل را نپذیریم. زمانی آژانس مدعی شد در مریوان آزمایش خاصی صورت گرفته. ما گفتیم دلیل بیاور و بگو کجای مریوان بوده؟ آژانس ناتوان ماند و ما اصرار کردیم برو از مریوان بازدید کن. آژانس گفته بود در شهر مریوان آزمایش هسته ای صورت گرفته. ادعایی کرد که نتوانست اثبات کند وما گفتیم بیا بازدید کن. آژانس گفت اصلا نمی خواهم بروم. اگر بگوید می خواهم از مرکز نظامی بازدید کنم، باید بگوید چرا این فکر را کرده که در این مرکز نظامی کار هسته ای غیرمجاز می شود. این ممکن است پیش بیاید و ما ممکن است بنابه شرایطی اجازه بازدید بدهیم. قبلا هم از مرکز نظامی پارچین دو بار اجازه بازدید داریم. آقای صالحی نیز دو هفته پیش گفت اجازه دسترسی به آژانس به پارچین داده شده. این دسترسی است نه بازرسی. بازرسها چشمشان بسته شده، رفته اند داخل مجموعه و نمونه برداری کرده اند و بیرون آمده اند.اگر درخواست آژانس معقول باشد، جایی که می خواهد ببیند.

اگر مطمئن شویم این اطمینان را به مردم می دهیم امنیت ملی و اسرار نظامی خود و دستاوردهای نظامی و دانشمندان خود را به هیچ قیمیت اجازه نمی دهیم خدشه به آن وارد شود. حتی به قیمت در کار نبودن توافق یا فسخ توافق. این دستورالعمل نهایی ما در همه مذاکرات است. زمانی در جایی رسیدیم در مذاکرات که گفتیم وارد نشوید چون این حوزه امنیتی ماست .بحث نظارت بر موشکها بود، وقتی قاطعانه گفتیم امنیت ملی کشور ما قابل مذاکره نیست، مدتهاست این مسئله را کنار گذاشته اند.

دشمن، دشمن است، اگر اجازه بدهی می آید شخم می زند. ما باید محکم بیایستیم و نباید اجازه بدهیم و اجازه هم نخواهیم داد. زمانی از پارچین درخواست دسترسی داشتند. بررسی شد و مراقبت شد و دسترسی داده شد. بعد از مدتی در دوره دولت بعدی دوباره درخواست کردند و باز هم موافقت شد. اخیرا درخواست کردند و موافقت نشد. تصمیم گیری در آن نیز در اختیار ما نیست و مقامات نظامی بررسی می کنند و فرمانده کل قوا در نهایت تصمیم می گیرد. بین دسترسی و بازرسی تفکیک قائل شویم. بازرسی اصلا وجود ندارد و هیچ کس نمی تواند از تاسیسات نظامی ما بازرسی کند. فقط دسترسی است که برای اطمینان از عدم فعالیتهای هسته ای غیرمجاز است. ما به فضل الهی مراقبت خواهیم کرد و در همان قالب شناخته شده رژیم های متعارف بین المللی اجازه خواهیم داد و این نیز منوط به تشخیص مقامات عالیه است که سواستفاده در آن هست یا نه.

این فرمایش صحیح است و نگرانی داریم که درصد وقوع آن کم ولی مهم است. باید مراقبت کنیم چنین سناریوهایی پیش نیاید. درباره بازرسی ها باید دقت کنیم که شیوه های شناخته شده ای که امکان سواستفاده ندارند، استفاده شود. دشمن همیشه مراقب نقاط ضعف ماست و باید ما این نقاط را پوشش دهیم. باید مراقبت کنیم توافق هیچ نقطه ضعفی نداشته باشد. اگر در طول زمان به شرایطی برسیم که منجر به فسخ یا الغای توافق باشد، امیدواریم این نقطه هرگز پیش نیاید. اگر هم رسیدیم، بازگشت تحریمها به آن آسانی نیست. این تحریمهای موجود 10 سال طول کشید تا ساختار یافت و اگر این ساختار فروبریزد، یک شبه نمی توانند آن را سرجایش بگذارند. برای ما نیز اینطور است که اگر تصمیم بگیریم به نقطه اول برگردیم، همه ظرفیت ها برای از سر گرفتن برنامه ما وجود دارد. کلید پیشرفت هسته ای ما در تحقیق و توسعه است. تعداد سانتریفیوژهای ما محدود می شود ولی برگشت پذیری آن امکان دارد. در برخی موارد، این بازگشت فوری است. مثلا در سایت فردو، این بازگشت با وصل شدن برق و تزریق گاز، یک ساعت طول می کشد. این مکان غیرقابل تعرض است. تدابیر لازم پیش بینی شده و ظرفیتهای علمی و فناوری کشور در حدی است که در فاصله معقول همه چیز را به حالت اول برگردانیم و دنیا هم حق را به ما می دهد و اینطور نیست آنها به آسانی بتوانند تحریمها را برگردانند.

شفاف صخبت کنم، اگر به توافق برسیم معلوم نیست مهلت آن 11 تیر باشد. این مهلتی است که خودمان برای مذاکرات در نظر گرفته ایم. این تاریخ مقدس نیست. اگر کار آهسته پیش برود، کیفیت را فدای سرعت نمی کنیم. اگر بخواهیم به 10 تیر پایبند باشیم، با عجله توافق را تنظیم کنیم. کمال دقت را در همه جزئیات خواهیم داشت و فقط یک توافق خوب خواهیم کرد تا خواسته ها و منافع ملی کشور را تامین کند. مشروعیت برنامه هسته ای، حرکت به سمت غنی سازی صنعتی، حفظ فردو و آب سنگین اراک را خواهیم داشت. در جزئیات نیز همه چیز باید در راستای منافع ما باشد، البته در یک قالب داد و ستد. در تحریمها نیز همه موارد اقتصادی و مالی همزمان با اقدامات ایران باید لغو شود. فرض کنیم 10 تیر باشد، اولا ما یک وقفه ای خواهیم داشت به خاطر کار کنگره آمریکا و احتمالا اقدام مجلس شورای اسلامی. ممکن است آنها توافق را رد کنند. 30 روز کنگره آمریکا وقت دارد تصمیم بگیرد و ممکن است رد کند که رئیس جمهور آمریکا این تصمیم کنگره را وتو می کند و باید 10 روز صبر کرد که آیا کنگره می تواند وتوی رئیس جمهور آمریکا را بشکند یا نه، این حدود 52 روز طول می کشد و خودبخود می شود اول شهریور. این 52 روز واقعیتی است که کنگره با این شیطنت خود آن را ایجاد کرد. رئیس جمهور آمریکا هم قبول کرد چون اوباما چاره ای نداشت. این نکته قابل توجه است که کنگره بعد از لوزان گفت ما باید نظر بدهیم. یعنی کنگره مواجه به توافق لوزان شد و اعتراض کردند و فهمیدند این توافق برای آمریکا توافق خوبی نیست. این اعتراضات کنگره در کشور ما جاذبه نداشت و به نظر می رسد بیشتر در کشور ما سایر مسایل جاذبه دارد.

باید پذیرفت در جامعه آمریکا نیز موافقین و مخالفان و صلح طلب و جنگ طلبان وجود دارند. رقابت های حزبی دارند و جمهوری خواهان می خواهند انتخابات را ببرند و این رقابتها نیز هست. اینها نیز تاثیر می گذارد. تقسیم وظیفه نیز ممکن است صورت گیرد. حالا آیا این تقسیم وظیفه در کشور ما هم هست یا فقط همه با همدیگر رقابت می کنند؟

طرف حساب ما دولتهای 6 کشور هستند که چند جانبه است و مورد نیز باید تایید شورای امنیت را نیز داشته باشد. ولی تعهد دولت آمریکاست به لحاظ حقوق بین المللی که قطعنامه شورا امنیت دولت این کشور را هم موظف می کند. کنگره هر بازی در می آورد به جای خودش. کنگره بعد از لوزان وارد شد چون احساس کردند توافق خوبی برای آنها نیست. اتفاقا اگر فکر می کردند خوب است، می گفتند همین خط را پیش برو. در این شرایط ایران در هر حال ضرر نمی کند. ممکن است کنگره، توافق را رد کند و مسئولیت را باید رئیس جمهور آمریکا بپذیرد.

از این سمت تا مجلس نظر ندهد و از آن سو کنگره نظر ندهد، ما هیچ اقدامی نمی کنیم یعنی تا زمانی که دولت آمریکا اظهار نظر نکند هیچ اتفاقی نمی افتد.

آنچه بین دولت آمریکا و کنگره می گذرد به خودشان مربوط است. ما با دولت آمریکا مواجهیم و باید این دولت اعلام آمادگی برای اجرای توافق را اعلام کند. ما صبر می کنیم و هیچ کاری نخواهیم کرد تا دولت آمریکا برای اجرای توافق اعلام آمادگی کند. ما کاری به کنگره نداریم. مثلا از روزی که کنگره به دولت اجازه دهد کار شروع می شود. در مجلس ما نیز بحثهایی است. اجرای تعهدات ما از زمانی است که دولت آمریکا اعلام آمادگی برای توافق کند. شفاف بگوییم در آن روز کارهایی را ما و کارهایی نیز 1+5 باید بکنند. آنها باید تحریمها را لغو کنند و ما نیز به تعهدات خود عمل کنیم. اشکالی نیز این وسط وجود دارد این است که کارهای ما زمان می برد و تا سانتریفیوژها جمع و انبارشود و مواد غنی شده تقلیل یابد و برای مازاد آن ترتیبات خاصی ترتیب دهیم و برای اراک، قراردادهای بین المللی تنظیم شود، این زمانبر است. کاری که آنها باید انجام دهند برای اعلام لغو تحریمها در یک روز می شود انجام شود. مشکل اینجاست که چطور می شود اینها را همزمان کرد؟ ما می گوییم تا زمانی که آنها تعهداتشان را انجام ندهند، ما کاری نمی کنیم. آنها نیز اعتماد ندارند و می گوید ما تحریمها را یک روزه لغو کنیم، چطور اعتماد کنیم شما به تعهدات خود عمل می کنید؟ این مشکلی است که در حال حاضر در حال مذاکره هستیم. اصل همزمانی برای ما مهم است. این اختلاف زمانی بین دو تعهد، باید راه حلی پیدا کرد و این نقطه اختلافی است. یک راه حلی پیدا شده که فکر می کنیم کار می کند. جدول زمانی داریم که روی اینها کار می کنیم و فکر می کنیم بشود راه حلی پیدا کنیم تا اصل همزمانی اجرای تعهدات ما و لغو تحریم ها هماهنگ شود. فکر می کنم دکتر زمانی (معاون وزیر نفت) در این باره اظهار نظر کردند.

انرژی مگر در حوزه اقتصادی نیست؟ فکر می کنم سوتفاهمی که شده به خاطر توافق ژنو است.

نه ، در ژنو این مسئله آمده و بیانیه لوزان تکرار شده همه تحریمها در اثر توافق نهایی، تمامی تحریمها برداشته می شود .و جمله ای اضافه کرده که دسترسی ایران به بازارهای انرژی، فناوری، تجاری و مالی نیز فراهم می شود. در لوزان نیز به همین ترتیب تکرار شده که علاوه بر رفع تحریمها، دسترسی های ایران به بازارهای بین المللی ایجاد می شود. در عمل، همه تحریمهای مالی، انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی، مالی، بانکی، سوئیفت، بیمه، حمل و نقل، کشتیرانی،؛ کشتی سازی، بنادر و همه اینها در روز اجرای توافق برداشته می شود. انشااله در متن توافق در پیش نویسها، جزئیات نوشته شده. تحریمهای انرژی که شامل گاز و نفت و پتروشیمی است صریحا اشاره می شود هیچ کشوری برای خرید از ایران مشکلی نخواهد داشت و صادرات نفت، سرمایه گذاری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی با جزئیات در توافق می آید که تکلیف طرفهای تجاری ما نیز روشن شود.

توافق نهایی ما مثن اصلی اش تا الان 20 صفحه شده است و ممکن است باز هم زیاد شود. این 20 صفحه هم 5 ضمیمه دارد که هر یک تا 20-30 صفحه می رود. در نهایت اگر توافق خوب شود که مد نظر مقام معظم رهبری و ملت بزرگ ایران باشد بیش از 50-60 صفحه خواهیم داشت که در حوزه هسته ای و همکاری های بین المللی صورت گیرد. یکی از محورهای توافق این است که همکاری های هسته ای صلح آمیز با ایران تشویق شود و ساخت نیروگاه های هسته ای، پزشکی، ایمنی هسته ای، آب شیرین کن ها و... مورد تاکید قرار می گیرد. از لحاظ قواعد شورای امنیت، فعالیت هسته ای ما به دلیل قطعنامه ها یک امر غیرقانونی شمرده می شود و با این توافق،؛ کارهای هسته ای ما کاملا مشروع می شود و جامعه بین الملل تشویق به همکاری در این رابطه می شود که این دستاوردی بزرگ است. در فاصله 10 تا 15 ساله ما به ظرفیت غنی سازی یک میلیون "سو" برای راه اندازی 5 نیروگاه خواهیم رسید و امیدواریم رضایت مردم ایران جلب شود.

این تحریمهای اولیه و ثانویه فقط درباره آمریکا است. بعد از حادثه گروگانگیری، آمریکا برخی از تحریمها را بر علیه ایران تصویب کرد که فقط مختص اتباع آمریکا است. این تحریمها برای ما مهم نبود که افراد آمریکایی ها با ما کار نکنند. در بحران هسته ای، آمریکا تحریمهایی را برای کشورهای دیگر گذاشت. این تحریمها ثانویه بود که علیه دیگران مثلا ژاپن بود که اگر مثلا نفت ایران را خریدی من جریمه ات می کنم.برخی کشورها از این تحریمها تبعیت کردند. آنچه مربوط به تحریم های هسته ای است، این ثانویه است. تحریمهای اولیه را آمریکا به خاطر مسایلی قبل از هسته ای گذاشته و می خواهد نگه دارند، این به خودشان مربوط است و زمانی قابل لغو است که درباره روابط ایران و آمریکا تصیم گیری شود و بنده شخصا هپچ چشم اندازی برای این روابط نمی بینم. ولی وقتی تحریمهای ثانویه برداشته شود شرکتهای اروپایی و آسیایی به ایران می آیند و الان نیز آمریکاییها به شدت به دولت آنها فشار می آورند که شما فشار می آورید و توافق می کنید ولی میوه توافق را اروپایی ها می چینند. از جمله شرکت هواپیمایی بوئینگ این فشار را می آورند به دولت آمریکا که چرا اروپایی ها دارند به بازار ایران می روند ولی ما به خاطر تحریمهای اولیه نمی توانیم وارد شویم.

ما درباره مذاکرات هسته ای گفتگو می کنیم. درباره مذاکرات دوجانبه بین ایران و آمریکا گفتگو نمی کنیم. تحریمعای ترکیبی نیز وجود دارد که کار سخت ما درباره ضمیمه تحریمها در همین خصوص است. فهرستی از قوانین مرتبط با هسته ای در این ضمیمه است که باید برداشته شود. تکلیف ترکیبی ها نیز باید مشخص شود. باید تاثیرات این تحریمها نیز مشخص شود. برای ما مهم نیست چه قانونی را برمی دارند برای ما مثلا فروش نفت مهم است. تحریمهای اصلی بر علیه جمهوری اسلامی ایران شاید قریب به 90 درصدش درباره مسایل هسته ای است و همه اینها درابتدای اجرای توافق نیز برداشته می شود.

این از مذاکراتی است که در حال بحث است و اختلاف نظرهای حقوقی است که قانون تحریم ها لغو شود یا اجرای قانون لغو شود. ما روی لغو تاکید داریم ولی آنها روی تعلیق. درباره آمریکا بحث توقف تحریمهاست چون تحریم ها را کنگره وضع کرده و خودش نیز باید لغو کند و الان این چشم انداز وجود ندارد ولی رئیس جمهور آمریکا می تواند اجرای تحریمهای کنگره آمریکا را متوقف کند. باید این تعهد را بدهد و شورای امنیت نیز این تعهد را تصویب کند. اتحادیه اروپا نیز متعهد است طبق مصوبه ای تحریمهای خود را لغو کند. بحثهای حقوقی در این باره وجود دارد تا زمانی که خیال ما راحت نشود که تحریمها لغو خواهد شد مسلما به توافق رضایت نمی دهیم. این از ظرایف مذاکره است که داریم دست و پنجه با آن نرم می کنیم.

کارهای ما از جمله تقلیل سانتریفیوژها را باید کسی تایید کند و بشمارد در نظنز و فردو باید تایید کند اینها کم شده اند. مرجع این کار هم آژانس است. بیانیه آنها را برای لغو تحریم ها همه می بینند ولی آژانس باید تایید کند اقدامات ایران انجام شده. امکان اینکه دغل کاری صورت گیرد همیشه هست و ما نیز حواسمان کاملا جمع است. کار آژانس مکانیکی و کمی است. خیلی جای مانور برای قضاوتهای کیفی ندارد. اگر مثلا آژانس می خواست صلح آمیز بودن برنامه ها را تایید کند جای بحث داشت، ولی در مسایل کمی این مشکلات را نداریم. مثلا درباره توافق ژنو گزارش ماهانه می دهد و هیچ نقطه منفی درطول توافق ژنو ندیدیم. جای نگرانی خیلی نیست البته حواسمان جمع است که جلوی هر سواستفاده و فریبکاری را بگیریم.

این موضوع، درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه ایران در گذشته است. این موضوعی جدا ازتوافق و مذاکرات است. برخی این ادعاها بوده که درباره قبل از سال 2003 است که این ادعای دروغ مبنایی برای تحریمهای شورای امنیت و تبلیغات و فشار روی ما شد. این ارتباطی به آینده ندارد.

Pmdسئوالاتی درباره گذشته است. در 12 حوزه آژانس ادعا کرده و همواره درخواست داشته ایران ثابت کند برنامه خلافی نداشته اسنت. این موضوع بسیار پیچیده است و کشورهای غربی به آسانی دست از سرش برنمی دارند. چون مبنای همه فشارها و تحریمها همین ادعاها بوده. از زمان دکتر لاریجانی تلاش شد این ها حل شود. دکتر جلیلی چقدر تلاش کردند. دکتر لاریجانی برنامه کاری را با آژانس داشتند که 6 مورد سئوالات را جواب دادیم و دسترسی داده شد و مشکل سئوالات حل شد. اما آنها نمی خواستند حل کنند. از مطالعات ادعایی 12 سئوال جدید آوردند. در زمان دکتر جلیلی این کارها نیز شد. اراده سیاسی برای حل PMDهرگز وجود نداشته.

ما هرگز در اسناد رسمی PMDبه کار نمی بریم و هرگز به آن رسمیت نداده ایم. آژانس این را می گوید و به رسمیت می شناسد. ما هرگز رسمیت این عبارت را در اسناد آژانس قبول نکرده ایم. حتی اگر توافق هم نداشته باشیم PMD سر جایش است .و آژانس می گوید در گذشته و حال برنامه نظامی هسته ای داشتی یا نه. در گذشته تلاشهای زیادی شد که همه برنامه ها بحث و حل شود ولی باعث نشد PMD حل شود چون اراده سیاسی برای حل نداشتند. ما PMD را در حال حاضر با مذاکرات گره زدیم تا اراده سیاسی به وجود بیاید و مشکل حل شود. در همین رابطه سال 92 آقای آمانو به ایران آمد و توافقی برای همکاری های جدید شروع کردیم که 12 موضوع را ببندیم از جمله موضوع چاشنی های انفجاری بود که معروف به EBW بود و آژانس به یک جمع بندی رسید که این فناوری کاربردی صلح آمیز نیز دارد و آژانس به جمع بندی نرسید ایران کاربرد نظامی از آن داشته.

ما باید همیشه حواسمان جمع باشد. طرف مقابل ما اعتماد ندارد، حسن نیت هم ندارد. طرف مقابل دنبال مچ گیری و دشمنی است. از آژانس و ابزارهای مختلف علیه ما استفاده می کند. ما بنای کار خود را بر اساس اطمینان نمی گذاریم. بر اساس ساز و کارهای اطمینان بخش ایجاد می کنیم. مذاکرات را در دوره جدید با PMD گره زدیم که بستر فنی با آژانس ایجاد شود و اراده سیاسی نیز به وجود بیاید تا مشکل برای همیشه حل شود. اراده سیاسی با غربیها که مذاکره می کنیم تا نداشته باشند، توافق نمی کنیم. توافق باید ساز و کاری داشته باشد تا اراده سیاسی را باعث شود.

این بهانه را باید از آنها گرفت. شرایطی ایجاد کرده ایم در چهارچوب رسیدن به توافق نهایی، این مشکل PMD نیز حل شود. ما به راه حل هایی رسیدیم که در تهران مورد توافق قرار نگرفت. آنها گفتند لیستی را داریم که دسترسی به این افراد و مکانها داده شود که این اجازه در تهران داده نشد. مقام معظم رهبری وارد شدند و دستور دادند این کار انجام نشود. باید از ایشان تقدیر کنیم که در بسیاری از مقاطع وارد مذاکره شدند و اصولی را مطرح کردند و اراده جمهوری اسلامی ایران را در بالاترین سطح نشان دادند و ما مستظهر به پشتیبانی و اراده ایشان خواهیم بود و هر جا ایشان وارد شوند و دخالت کنند، برای ما متاع است و اطاعت می کنیم.

ایشان زمانی درباره 190 هزار "سو" و مسایل تکنیکی صحبت کردند و برای همه جالب بود و به ما کمک زیادی شد و بحث غنی سازی صنعتی از همانجا وارد در مذاکرات شد.