آقای نوبخت، بورس آینه تمام‌نمای اقتصاد است

"نبض" یا "رگ جنبنده" به جنبیدن رگ بر اثر تپش قلب گفته می‌شود و هرگاه آرام و کند باشد یعنی وضعیت جسمانی فرد نگران کننده است و باید فکری به حال آن کرد.

بر این اساس برخی نیز در علم اقتصاد از بازار سرمایه به‌عنوان نبض اقتصاد یاد می‌کنند و می‌گویند زمانی که بورس پررونق و رو به رشد باشد یعنی اقتصاد پویاست و پررمق، اما زمانی که ریزش تنها جاده پیش روی سهامداران در بورس باشد یعنی اقتصاد رکودی است و تولید برای سرمایه گذاران صرفه‌ای ندارد.

از این منظر، نگاهی به عملکرد بازار سرمایه در دولت یازدهم نشان می‌دهد پس از رشد چشمگیر شاخص بورس در تابستان و پاییز سال 92 که برخی آن را هیجانی و حبابی می‌دانند، دماسنج بازار سرمایه از نیمه دی‌ماه سال 92 تاکنون حدود 30هزار واحد ریزش داشته است و بسیاری از سهامداران بازار نیز حتی افت 50 درصد و بیشتر از آن را در سرمایه‌های خود دیده‌اند.

جدای از بیان دلایل این ریزش بی‌وقفه قیمتها در بورس و این که در ماههای گذشته بارها توسط رئیس جمهور خبر از خروج اقتصاد از رکود مژده داده شده است، چندی پیش نامه‌ای به‌امضای وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع منتشر شد که به رئیس جمهور با انتقاد از برخی تصمیمات و سیاست‌های ناهماهنگ دستگاه‌ها، هشدار داده‌اند.

همچنین در بخشی از نامه مشترک علی طیب‌نیا، محمدرضا نعمت‌زاده، علی ربیعی و حسین دهقان وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع به حسن روحانی آمده است: «همان‌طور که مستحضرید از دی ماه 1392 تاکنون بازار سرمایه متأثر از تحولات و متغیرهای کلان بین المللی و داخلی از جمله کاهش بهای نفت و کالای اساسی از جمله فلزات و همچنین تحریم‌ها و برخی تصمیمات و سیاست‌های ناهماهنگ دستگاه‌ها در داخل کشور شاهد افتی کم‌سابقه گردیده است، به‌نحوی که از دی ماه سال 1392 تاکنون در مدت 19 ماه ارزش بازار بر اساس شاخص قیمت 42 درصد کاهش یافته و به لحاظ افت ارزش، بازار کاهشی معادل 180 هزار میلیارد تومان را شاهد است و امروز در پی دستاورد بسیار ارزشمند و بزرگ هسته ای ملت ایران و در عین وجود پی آمدهای مثبت اقتصادی فراوان آن ابهاماتی نیز در بازار ایجاد شده که باید سریعا واکنش نشان داد.»

بر این اساس نیز واکنش هایی متفاوتی توسط کارشناسان و مقامات دولتی در خصوص این نامه منتشر شده است. به عنوان مثال تازگی ها وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره نامه‌ای که به‌همراه سه عضو دیگر کابینه به رئیس‌جمهور نوشته است گفته، این نامه در راستای تقویت بازار سرمایه و ارائه گزارشی از واقعیتهای این بازار به رئیس‌جمهور بوده و اتفاق جدید و ویژه‌ای نبوده و نیست.

طیب‌نیا همچنین با اشاره به این که امضا کنندگان این نامه که شهریورماه نگاشته شده است، وزرایی هستند که ارتباط نزدیکی با بازار سرمایه دارند تصریح کرده: در پی ارسال این نامه، رئیس جمهور به هیئت دولت دستور اکید داده مسائل بازار سرمایه و بخش واقعی اقتصاد به‌صورت جدی دوباره مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم سیاست‌های جدیدی تهیه شود.

وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در خصوص این نامه می گوید: رئیس‌جمهور از وزیر امور اقتصاد و دارایی گزارشی خواسته بود و ایشان گزارشی را آماده کرد که ما نیز به‌عنوان بخشی از اقتصاد آن را امضا کردیم.

با این حال، طهماسب مظاهری وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت اصلاحات گفته؛ نوشتن نامه چهار وزیر به رئیس‌جمهور کار زیبایی نبود چرا که در نگاه نخست القاکننده این است که واگرایی اعضای دولت با هم زیاد شده و با یکدیگر هماهنگ نیستند و نوشتن نامه سرگشاده توسط وزرا به رئیس جمهور، موضوع عادی و معمول نیست. البته این که این موضوع در دولت‌های دیگر هم سابقه داشته است و زمانی که وزیری نتواند استدلال خود را در دولت جا بیندازد شاید یکی از حربه‌های او دادن نامه سرگشاده است که البته کار زیبایی نیست.

با این وجود برخی از کارشناسان بورسی هم معتقدند هشدار چهار وزیر دولت یازدهم به رئیس جمهور حکایت از این دارد که دولت برنامه مشخص و مدونی برای خروج اقتصاد از رکود و نیز بهبود اوضاع بازار سرمایه ندارد و ظاهرا دولتمردان تنها به توافق هسته ای و نیز رفع تحریم ها دل خوش کرده اند. همچنین دولتی ها باید چاره ای برای برون رفت اقتصاد از رکود کنند؛ چرا که اوضاع اقتصاد، صنایع، شرکتها و بورس با نامه درست نمی شود.

از سوی دیگر نه تنها بازار سرمایه بلکه اقتصاد کشور برای برون رفت از رکود عمیق به حل مشکلات به صورت برنامه ای زمان بندی شده نیاز دارند و در صورتی که دولت بتواند با اتخاذ تصمیمات درست چرخ صنایع را به چرخه درآورد، هم اقتصاد کشور از رکود خارج خواهد شد و از طرفی دیگر نیز با رونق صنایع و بنگاههای تولیدی می توان به بازگشت روزهای خوب به بورس امیدوار بود.

همچنین این که اقتصاد کشور دچار رکود است و اثر آن در بورس اوراق بهادار به عنوان نبض اقتصاد دیده می شود موضوعی روشن است و بهتر بود در این نامه راه حل هایی توسط این چهار وزیر برای خروج از رکود و حل مشکلات بورس عنوان می شود؛ چرا که از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم تاکنون، قوه مجریه تنها به فکر تحقق شعار کنترل تورم خود به هر قیمتی بوده است و کسانی که با الفبای علم اقتصاد سروکار دارند می دانند کنترل تورم بدون برنامه در کشور مساوی با رکود سنگین در اقتصاد است.

اما این داستان زمانی جالب تر می شود که محمدباقر نوبخت به عنوان سخنگوی دولت روز گذشته در نشست هفتگی خود با خبرنگاران گفت، نامه چهار وزیر به رئیس‌جمهور معطوف به بازار سرمایه و بورس است و به کل بازار ایران مربوط نمی‌شود؛ و این اظهارنظر در حالی توسط این مقام دولتی مطرح می شود که برخی معتقدند کاهش و کنترل نرخ تورم از جمله شعارهای اصلی دولت یازدهم بوده که تا حدودی نیز به آن دست یافته است. اما از منظر علم اقتصاد هر کنترل و کاهش تورمی در اقتصاد، رکودی را به دنبال دارد و بر این اساس نیز رکود اقتصادی در حال حاضر تاثیر خود را بر صنایع و بنگاههای مختلف در کشور گذاشته است و اگر به این موضوع اعتقاد داشته باشیم که بورس نبض اقتصاد کشور است، رکود حاکم بر بازار سرمایه نیز تافته جدا بافته‌ای از اقتصاد کشور نیست و این رکود اقتصادی است که خیمه سنگین خود را بر بازار سرمایه و معاملات آن انداخته و باید برای خروج بورس از وضعیت کنونی به دنبال دلایل آن در اقتصاد و حل مشکلات اقتصادی کشور بود ...

تسنیم