رفع التهابات بازار شکر در بورس کالا/ مدیریت ریسک متأثر از بازارهای جهانی با عرضه محصولات در بورس

وجود تقاضای دو میلیون و 200 هزار تنی شکر در سال برای کشور در کنار عرضه حدود یک میلیون و 600 هزار تنی این محصول از محل برداشت چغندر قند و نیشکر موجب وجود شکاف عرضه حدود 600 هزار تنی در بازار این کالا می شود که بایستی این کمبود عرضه از طریق واردات شکر خام جهت تصفیه و تولید شکر سفید تأمین گردد. اتفاقي كه متأسفانه با ممانعت دولت از واردات و عدم اعطای مجوز به کارخانجات تولید کننده و تاجران شکر و در مقابل توجه کمتر به شرایط اقليمی و چالش های مرتبط با کمبود آب و بارش باران در كشور همزمان با اتخاذ سیاست هايي جهت کاهش کشت محصول چغندر به دليل مصرف بالای آب، موجب شد در سال جاری این کمبود عرضه التهاب در بازار شکر و رشد قیمت آن را در پي داشته باشد.

یک کارشناس مسایل اقتصادی ضمن بیان این مطالب در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: افزون بر این عوامل، روند جهانی قیمت شکر نيز از ابتدای اسفند ماه سال گذشته تا اردیبهشت ماه امسال شاهد یک جهش قیمتی حدود 35 درصدی بوده است که به واسطه تأخیر دولت در صدور مجوز واردات شکرخام به کارخانجات و عدم توجه به پیش بینی های موجود پیرامون روند جهانی بهاي اين كالا موجب شد در بازه اي از سال جاري بازار شكر در كشور از تعادل خارج شود.

جعفری افزود: این عوامل در حالی از اواخر اردیبهشت ماه نوسان قیمت ها را در ایران رقم زد که همیشه در نیمه اول سال تقاضا و میزان مصرف شکر به واسطه گرم شدن هوا و رشد میزان مصرف نوشیدنی ها شدت می یابد که امسال این موضوع مصادف با ماه های رجب، شعبان و رمضان شد که طبق روال هر ساله این کالای اساسی در اين بازه زماني با رشد تقاضا همراه مي گردد.

وی تأکید کرد: با توجه به تمام این موارد، کارخانجات با افزایش عرضه خود، موجب کاهش سطح موجودی انبارهای خود گردیده و همزمانی كمبود عرضه در كشور، رشد قیمت ها در بازارهای داخل کشور نیز متناسب با رشد قیمت های جهانی بوده است. اما خوشبختانه با مدیریتی که پس از این رویداد انجام شد، افزایش عرضه های مناسب شکر در بورس کالا، منجر به فروکش نمودن التهابات بازار و شیب نزولی قیمت ها گردید.

جعفری در ادامه به وابستگی میان قیمت شکر با روند بهای جهانی نفت اشاره کرد و گفت: اگر روند قیمتی این دو کالا را مورد ارزیابی و مقایسه قرار دهیم، مشاهده می شود که وابستگی مستقیمی بین این دو وجود دارد. بطوریکه در همین بازه زمانی که نفت از حدود 25 دلار تا مرز 50 دلار رشد کرد، قیمت جهانی شکرخام نیز از 270 دلار به حدود 460 دلار در هر تن رسید. به عبارتي افزايش بهاي جهاني نفت در كنار تغييرات اقلیمي عرضه كنندگان بزرگ شكر در دنيا همچون برزيل، مكزيك و هند نيز جزو عوامل موثر در افزایش و رشد قیمت شکرخام در سطح جهان بوده است.

وی در بررسی روند قیمت جهانی شکر و آثار آن بر بازار داخلي اظهار داشت: همزمان با تأخیر در ارایه مجوز واردات به کارخانه های تصفیه کننده شکرخام، روند قیمت جهانی شکرخام نیز كه در نمودار ذيل قابل مشاهده است، تا اواسط تیر ماه به بالاترین قیمت خود رسیده است به طوری که در بازار لندن هر تن شکرخام به حدود 564 دلار و در بازار آمریکا به 460 دلار در هر تن افزایش یافته است که حاکی از رشد حدودا 65 درصدی قیمت ها در مقایسه با ابتدای اسفند ماه سال گذشته است. متناسب با این روند صعودي قیمت های جهانی، قیمت ها در بازار داخلی نیز افزایش یافته است. حال آنکه اگر دولت با نرخ های کمتر از 300 دلار اقدام به صدور مجوز واردات می نمود به طور قطع جلوی نوسانات قیمتی شدیدی که در کشور رخ داد نیز تا حد زیادی گرفته می شد. بدين ترتيب، واردات شکر خام که می توانست با قیمت های کمتر از 300 دلار گشایش اعتبار شود، به موقع انجام نشد و این امر به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر در خروج بازار از تعادل بوده است.

وی افزود: پس از این رشد قیمتی و با توجه به زمان بر بودن انجام فرآیند واردات از صدور مجوز و ثبت سفارش تا دریافت کالا و تصفیه شکرخام که بیش از صد روز به طول می انجامد تاثیر مضاعفی بر شکاف عرضه و تقاضا در بازار ایجاد می نماید فلذا با توجه به قیمت گذاری فروش شکر سفید در حدود 2520 تومان، به دلیل افزایش بهای تمام شده شکرخام پس از رشد قیمت های جهانی، حاشیه سود خالص کارخانجات عرضه کننده نیز از محل واردات شکر خام و تصفیه آن جهت عرضه شکر سفید به بازار کاهش می یابد بنابراین موجب کاهش جذابیت واردات می گردد كه اين امر نیز خود اثر مضاعفي بر رشد قيمت ها و كمبود عرضه را در پي داشته است.

این کارشناس مسایل اقتصادی در خصوص نقش بورس کالا در تنظیم بازار این کالای اساسی اظهار داشت: در دنیا اهداف خاصی برای بورس های کالایی تعریف می شود که مهمترین آن ایجاد بازاری قانونمند، متشکل و شفاف است تا کشف قیمت ها از طریق نظام عرضه و تقاضا تعیین گردد.

وی ادامه داد: بحث اساسی و مهم در بورس کالا مدیریت ریسک بازارها است؛ چرا که نوسانات قیمت های جهانی و کمبود عرضه همیشه براي هر كالايي وجود دارد. پس چنانچه بخواهیم بازار را رصد کنیم و مانع از نوسانات شدید قیمت ها شویم، بورس کالا به عنوان بهترین مکان جهت ساماندهی بازار کالایی در اختیار دولت و عرضه کنندگان می باشد که ریسک بازار را مدیریت کنند. زیرا این بازار می تواند بهترین و دقیق ترین اطلاعات پيرامون ميزان تقاضا و عرضه و نيز پيش بيني هاي موجود از روند آتي قيمت ها را جهت تصمیم گیری بهتر و دقيق تر در اختیار مسئولین و سیاست گذاران بگذارد.

جعفری با بیان اینکه مدیران و دست اندرکاران بورس کالا به صورت مستمر بازارهای جهانی و روند عرضه و تقاضا را رصد می کنند، در خصوص لزوم معامله انواع كالاها در بورس کالا نیز گفت: در بورس کالا هم معاملات نقد و هم معاملات به صورت غيرنقد انجام می شود و این امر جدا از بحث ایجاد شفافیت و ساماندهی بازار، بازاری کارا و قانونمند را شكل می دهد که در آن اطلاعات با سرعت بالایی بر قیمت کالاتأثیر می‌گذارد و قیمت‌ها خود را با توجه به این اطلاعات تعدیل می‌کنند. در صورتی که در بازار سنتی نمی توان از آن آماری دقیق از موجودی انبارها، قیمت شفاف معاملات و حجم واقعي عرضه و تقاضا را به دست آورد؛ بنابراین در چنین بازارهای سنتی کارایی بازار بسیار ضعیف می باشد.

در خاتمه، این کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: با توجه به اين نكات، به هر اندازه کارخانجات را به سمت بورس های کالایی که بازارهایی متشکل محسوب مي شوند مجاب کنیم، فواید آن عايد همه خواهد شد و در چنين فضای شفافی مسلماً بازار سیاه ایجاد نخواهد شد. بر همین اساس هم تولید کنندگان و هم دولت بایستی کمک کنند تا عرضه محصولاتی همچون شکر و نیز سایر محصولات کشاورزی را به جای بازارهاي سنتی، از طریق بازار شفاف، کارا و قانونمند بورس کالا انجام دهند. چرا که این امر به شکل گیری معاملاتی با کیفیت و شفافیت بیشتر در قیمت منجر خواهد شد.

جهت عضويت در كانال تلگرام #اخبار #اقتصادي #بورس_نيوز روي لينك زير كليك كنيد و گزينه JOIN را بزنيد.