دنياي اقتصاد: همزمان با راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی از امروز، معاون ارزی بانک مرکزی جزئیات سازوکار به کار گرفته شده برای اختصاص و فروش ارز با مکانیزم جدید را تشریح کرده است.
مرکز مبادلات ارزی در فضایی به وسعت 100 متر مربع در ساختمان معاونت توسعه بازرگانی خارجی ضلع شمالی میدان ولی عصر راه‌اندازی شده است و به گفته ريیس کل بانک مرکزی قرار است با مکانیزم طراحی شده این بازار «ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی که متعلق به شرکت پتروشیمی است و 5/14 درصد ارز حاصل از فروش نفت و نیز دو تا 10 درصد ارز مربوط به صندوق توسعه ملی در آن عرضه شود.» مبنای نرخ عرضه ارز در مرکز مبادلات ارزی «درصدی کمتر از میانگین نرخ بازار غیررسمی» عنوان شده است؛ البته به گفته ريیس کل بانک مرکزی «اگر تقاضا در این بازار کمتر شود قطعا روزهای بعد ارز با نرخ کمتری عرضه خواهد شد.» در این مرکز در مرحله نخست «برای اولویت‌های سه تا پنج ارز اختصاص می‌یابد» و تقاضاها بر اساس ارز موجود پاسخ داده می‌شود. بانک مرکزی امیدوار است با راه‌اندازی این مرکز «نرخ ارز در بازار کاهش یابد.» چرا که اعتقاد دارد
«از آنجا که بخشی از تقاضا از این مرکز تامین می‌شود و فشار تقاضا از بازار برداشته خواهد شد و کاهش تقاضا به طور طبیعی قیمت را کاهش خواهد داد.»
بازار بین بانکی؟
مینو کیانی راد معاون ارزي بانك مركزي دیروز به تشريح جزئيات راه‌اندازی این مرکز پرداخت که از آن به عنوان یک «بازار بين بانكي ارز» نام برد؛ در حالی که برخی کارشناسان به دلیل «حضور نداشتن بانک‌ها در جریان معاملات این بازار» این بازار را یک «بازار بین بانکی» نمی‌دانند و آن را محل تلاقی خریدار و فروشنده ارز توصیف می‌کنند.
اما در هر صورت خانم كياني راد به عنوان معاون ارزی بانک مرکزی دیروز، به تشريح طرح جديد بانك مركزي با عنوان «طرح تبادل عرضه و تقاضاي ارز به نرخ قيمت مرجع در بازار بين بانكي» پرداخت.
وي با اشاره به سیاست‌های قبلی در مدیریت نوسان نرخ ارز گفت: تصميم گرفته شد كه بار ديگر سياست يكسان‌سازي نرخ ارز دوباره مطرح شود؛ چرا كه زمينه معاملات مربوط به عرضه و تقاضاي ارز در بازار بين بانكي و ظرفيت آن در بانك‌ها وجود داشت؛ به همين منظور طرح جديد تبادل عرضه و تقاضاي ارز به نرخ قيمت مرجع در بازار بين بانكي كليد خورد. كياني راد با اشاره به اينكه با همكاري وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانك مركزي مقرر شد اتاقي در محل وزارت صنعت، معدن و تجارت به اين منظور شكل بگيرد، ادامه داد: اين طرح نقطه شروع در بازار بين‌بانكي ارز است كه با استفاده از ارز‌هاي بخش‌هايي مانند شركت ملي نفت و صندوق توسعه ملي فاز نخست آن اجرايي شد.
به گفته وي، ارز‌هاي عرضه شده كه در سمت تقاضاي اين بازار قرار مي‌گيرد، شامل 5/14 درصد از سهم شركت ملي نفت، 20 درصد صندوق توسعه ملي و ارز حاصل از صادرات غيرنفتي خواهد بود كه براساس قانون بايد به ريال تبديل شود.
ثبت معاملات
معاون ارزي بانك مركزي با تشريح الزامات اجرايي طرح و نحوه عمليات اجرايي آن گفت: در دستور‌العمل‌هاي اجرايي به وارد‌كنندگان و بانك‌هاي عامل اجازه داده شد با رعايت بخشنامه بانك مركزي به عرضه و دريافت ارز مبادرت ورزند. وي با تاكيد بر اينكه مقرر شده است تمامي فعاليت‌هاي ارزي از جمله عرضه‌ها و فروش‌هاي ارز در سامانه‌هاي بانك مركزي ثبت شود، گفت: در اين بازار هر نوع فعاليت ارزي به وسيله سامانه‌هاي بانك مركزي از جمله ساعت (سامانه الكترونيكي عرضه و تقاضا) و سامانه سنا و پورتال ارزي ثبت شود. در واقع اين طرح تمام اطلاعات مربوط به نقل و انتقال ارزي را ثبت مي‌كند.
قیمت ارز واقعی می‌شود؟
كياني راد ادامه داد: طبق مصوبه كارگروه نرخ ارز با قيمت دو درصد پايين‌تر از بازار براي تشويق وارد‌كنندگان و جلوگيري از رانت و سفته‌بازي در اين بازار خريد و فروش مي‌شود. وي اظهار اميدواري كرد كه در طول هفته‌ها و ماه‌هاي آينده قيمت ارز به نرخ واقعي نزديك‌تر شود. در عين حال كنترل نوسان نرخ ارز در اولويت بانك مركزي قرار ندارد.
كياني راد ادامه داد: در اين طرح سفارش وارد‌كنندگان پس از اقدام به ثبت سفارش كالا، در كارگروهي مورد بررسي قرار گرفته و وزارت صنعت، معدن و تجارت بر اساس اولويت‌هاي كالايي آنها را براي دريافت ارز به بانك‌هاي عامل هدايت مي‌كند. معاون ارزي بانك مركزي گفت: در مرحله اول و در فاز نخست بانك ملت به عنوان بانك عامل در اين طرح انتخاب شده است و قرار است بانك كشاورزي نيز از هفته آينده به اين طرح وارد شود. البته بانك‌هاي ديگر نيز در آينده به طرح وارد خواهند شد.
چگونگی خرید و فروش ارز در مرکز
وي با تشريح روند خريد و عرضه ارز گفت: پس از اينكه خريدار درخواست ارزي خود را ارائه كرد، بانك عامل معادل ريالي آن را از خريدار دريافت كرده و پس از كسر معادل ارزي آن از حساب شركت نفت يا صندوق توسعه ملي ارز درخواست شده برداشت كرده و معادل ارزي درخواست شده از سوي خريدار را به حساب بانك خارجي كارگزار او واريز مي‌كند.
كياني‌راد ادامه داد: نرخ مرجع براي كالاهاي با اولويت 1 و 2 عرضه مي‌شود و در طرح جديد قیمت ارز براي اولويت‌هاي 3 تا 5 دو درصد کمتر از قیمت غیررسمی خواهد بود.
نقش اتاق بازرگانی برای خرید و فروش ارز
معاون ارزي بانك مركزي بخش خصوصي را يكي از بخش‌هاي ارزي دانست و گفت: بخش خصوصي با محوريت اتاق بازرگاني براي عرضه و تقاضاي ارز وارد اين بازار خواهد شد و اميدواريم در آينده‌اي نزديك بتواند پاسخگوي نياز‌هاي غيراولويت‌دار از جمله ارز مسافرتي و دانشجويي باشد. كياني‌راد وظيفه بانك مركزي را مديريت و نظارت بر عملكرد اين طرح دانست و گفت: عملياتي‌كردن و نظارت بر طرح بين بانكي ارز وظيفه بانك مركزي است.
كياني راد كنترل تورم وارداتي سهم افراد واسطه، سفته‌بازي و عدم اتكا به درآمد‌هاي جاري نفت را از جمله ويژگي‌هاي اين طرح دانست.
بورس ارز و مرکز مبادلات ارز، تقابل ندارند
وي در ادامه در پاسخ به سوالي درباره بورس ارز گفت: اين طرح منافاتي با بورس ارز ندارد. مقرر شده است فعلا براي ساماندهي بازار ارز از اين طرح پيروي كنيم و در آينده از سازمان بورس براي اين كار استفاده شود.
وي با بيان اينكه حتي يك ريال از درآمد اين ارز به جيب دولت نمي‌رود، از رسانه‌ها خواست با پرهيز از گمانه‌زني‌ها و انتشار اطلاعات غيرموثق درباره ارز شرايط كشور را درك كرده و با كمك به بانك مركزي و ديگر نهادهاي اقتصادي كشور آنها را در ساماندهي بازار ارز ياري كنند.
قیمت 1226 تومانی دلار از کجا آمد
کیانی راد در بخشی از سخنانش به دلیل انتخاب نرخ 1226 تومان برای قیمت دلار در زمستان سال گذشته اشاره کرد. برای بسیاری از کارشناسان این سوال ایجاد شده بود که نرخ 1226 تومانی از کجا آمده است. مینو کیانی‌راد در این باره توضیح داد: از دي ماه سال گذشته و پس از نوسانات نرخ ارز در بازار ارز كارگروهي براي ساماندهي ارز تشكيل شد كه طي ماه‌هاي گذشته به بررسي و نظارت بازار پرداخته است.
به گفته وي، نرخ 1226 مرجع براي دلار متوسط قيمت بازار اصلي و فرعي بود و این نرخ بر اساس نظر تصميمات كارگروه ساماندهی ارز تعیین شد.
مرکز در روز آزمایشی
روز گذشته مرکز مبادلات ارزی به صورت « آزمایشی» کار می‌کرد اما خبرگزاری فارس در گزارشی میدانی از این مرکز به نقل از یکی از مسوولان عنوان کرده است که «کشف قیمت صورت نگرفته و عملا اجرای این طرح به فردا (امروز) موکول می‌شود. فعلا کالاهای مشمول اولویت سه می‌توانند از این طریق ارز دریافت کنند و در صورتی‌که عرضه تقاضا را پوشش داد کالاهای گروه 4 و 5 هم از این طریق ارز دریافت خواهند کرد.» به گفته یکی از واردکنندگان و متقاضیان ارز که در محل اتاق معاملات ارزی حاضر شده بود نیز، «دلار و درهم فعلا ثبت سفارش نمی‌شود و سایر ارزها مانند یورو، یوآن، روپیه و دیگر ارزها ثبت سفارش می‌شوند.»
