30 درصد از ارزش بورس تهران از محل تحولات رخ داده در بورس كالاي ايران تاثير ميپذيرد
گروه بورس- اعظم شريفي: از زمان شروع نوسانات سریع نرخ ارز در یک سال گذشته نگاه فعالان بورس تهران در معاملات روزانه به متغیر جدیدی به نام قیمتهای مبادله در بورس کالای ایران جلب شده است. به این ترتیب اهمیت نوسانات این بازار موازی بر بورس تهران تا به آنجا پیش رفته که حتی گاه در جریان معاملات روزانه، قیمتهای سهام شرکتهای مرتبط به تبعیت از رویدادهای بورس کالا نوسانات قابل ملاحظهای را تجربه میکنند.
ممنوعیت صادرات 52 قلم انواع کالا شامل برخی از مهمترین اقلام فلزی و پتروشیمی و افزایش فشارها برای کنترل جهش بیرویه قیمت کالاهای صنعتی از جمله اقداماتي بود كه براي افزايش قيمتها در اين بازار صورت گرفت. در مقابل هم برخی تولیدکنندگان بورسی ترجیح دادند تا عرضههای هفتگی را به تعویق بیندازند و بعضی دیگر هم به افت قیمت محصولات تن دادند.
بورس اوراق از بورس كالا متاثر است؟
مديرعامل كارگزاري بانك ملت درخصوص ميزان تاثيرگذاري بورس كالا در بورس تهران گفت: اثرگذاری تغییرات نرخ محصولات در بورس کالای ایران، با توجه به اثرگذار بودن بر دو صنعت فلزات اساسی و کانههای فلزی در بورس اوراق بهادار، در مجموع حدود 30 درصد از ارزش بازار بورس تهران را متاثر میسازد.
حسن محمدتبار در گفتوگو با دنياي اقتصاد افزود: 4 گروه عمده ورق گرم و سرد، سبد ميلگرد و تيرآهن، بيلت و بلوم فولادي و مفتول مسي و مس كاتدي عمدهترين محصولات صنعتی را تشکیل میدهند كه 64 درصد از ارزش معاملات كالايي بورس كالا را تشكيل ميدهند. این محصولات، بيشتر مربوط به شرکتهای فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و شرکت ملی صنایع مس ایران است که از بزرگترین شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار تهران بوده و ارزشی به میزان 30 هزار میلیارد تومان از كل ارزش 140 هزار میلیارد تومانی بورس تهران، یعنی حدود 21 درصد از ارزش اين بازار را تشکیل میدهند.
همچنين تغییرات نرخ محصولات فلزات اساسی بر روی نرخ محصولات صنعت کانههای فلزی نیز اثرگذار است، مهمترين شرکتهای این صنعت شرکتهاي گلگهر و چادرملو هستند که تولید سالیانه دو شرکت بالغ بر 25 میلیون تن است و حدود 90 درصد تولیدات در این صنعت را به خود اختصاص میدهند. ارزش بازار این شرکتها نیز در بورس تهران بالغ بر 11 هزار میلیارد تومان یعنی معادل 8 درصد ارزش کل بازار است.
وي ادامه داد: درخصوص محصولات پتروشیمی نیز قیر و وکیوم باتوم 41درصد، انواع پلیاتیلنهای سبک و سنگین 18درصد، انواع پلی ترفتالات 8درصد، انواع پروپیلنها 7درصد و در مجموع 75 درصد از ارزش بازار محصولات پتروشیمی در بورس کالا را تشکیل میدهند. این محصولات عمدتا از شرکت نفت پاسارگاد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت پلی پروپیلن جم و شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران، مورد عرضه قرار میگیرند که غیربورسی هستند. بيشتر شرکتهای پتروشیمی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران صادرات محور بوده و ارزش بازار سهام آن شرکتها نیز حدود 20 درصد ارزش بازار اوراق بهادار را تشکیل میدهند. اما در بررسی ما از اثرگذاری معاملات در بورس کالا بر معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، وزنه سنگینی ندارند.
محمدتبار با اشاره به اينكه موضوع واکنش سرمایهگذاران به اطلاعات جدید در بازارهای با سطوح مختلف کارآيی از جمله مهمترین تئوریهای سرمایهگذاری است، تاكيد كرد: سرمایهگذاران در بازارهای سهام، بعد از افزایش قابل ملاحظه در قیمتهای سهام، به دنبال تثبیت قیمتها با حجم بالای معاملات در آن قیمتها هستند. اما در صورتی که انتشار دادههای واقعی نشان دهد که سرمایهگذاران بیش از حد به اطلاعات جدید واکنش نشان دادهاند، افت قیمتها رخ داده و معمولا زیان سنگینی متوجه سرمایهگذارانی که واکنش بیش از حد از خود نشان دادهاند، ميشود. این ذات بازار سهام است و در تمامی بورسها رخ میدهد. اما بسته به شفافیت اطلاعاتی، سطوح کارآيی بازارها و سطح حرفهای بودن شرکتکنندگان در آن بازارها، این واکنشها متفاوت هست.
وي با تاكيد بر اينكه بازار سهام ایران نیز از اين قاعده مستثنی نیست، افزود: با توجه به مدل بازار مالی ایران، که در آن بازارهای موازی وجود دارد، منطقی است که سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران، تحركات بازارهای موازی را در پیشبینیهای خود از روند سودآوری سهام شرکتها مد نظر قرار دهند. در این بین، سهام شرکتهايی که محصولاتشان در بورس کالای ایران مورد معامله قرار میگیرند، به خصوص سهام شرکتهای موجود در صنعت فلزات اساسی و کانههای فلزی، از حساسیت بالاتری برخوردارند. اما واکنش بیش از حد به تغییرات در بازارهای موازی، (به طور اخص بازار ارز) با وجود اینکه سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران بر این موضوع واقفند که مسوولان نظام اقتصادی کشور به تغییرات در بازارهای موازی نیز واکنش نشان خواهند داد و راهحلی برای برون رفت از این وضعیت خواهند یافت، چیزی جز رفتارهای عجولانه و غیرحرفهای را نشان نمیدهد.
محمدتبار خاطرنشان كرد: سرمایهگذاران در بورس تهران با پیشبینی روند افزایشی نرخ ارز در بازار آزاد واکنش بیش از حد از خود نشان دادهاند و اکنون که بازار موازی روندی نزولی در پیش دارد، اگرچه نرخهای جدید از نرخهای لحاظ شده در بودجه شرکتها بالاتر است، اما از نرخهای در نظر گرفته شده توسط سرمایهگذاران کمتر است که این موضوع سبب تاثیرات منفی در قیمت سهام شرکتهای تاثیرپذیر شده است. همچنین در این خصوص میتوان گفت، رفتار سرمایهگذاران حاکی از شتابزدگی در واکنش به خبرها و شایعات بازار بدون لحاظ مکانیزمهای موجود جهت کنترل این بازار توسط مسوولان اقتصادی کشور است. به طور قطع، در شرایط ناگوار اقتصادی نیز مکانیزمهايی برای کنترل بازار وجود دارد که حتی اگر در سطح قوی موثر نباشند، اما تا اندازهای میتوان به آنها تکیه كرد.
مديرعامل كارگزاري بانك ملت افزود: از آنجا که الزام به استفاده از نرخ مبادلهای در تعیین نرخ فروش محصولات فلزی، بر قیمت خرید مواد اولیه یعنی سنگآهن از شرکتهای معدنی، نیز تسری دارد، بنابراین اثر استفاده از نرخ مبادلهای بر سودآوری شرکتهای فولادی سنگين نیست.
به گفته وي، اگر بپذیریم که بازار ارز در کشور نیز بايد همانند سایر بازارها از مکانیزم عرضه و تقاضا پیروی كند، سرمایهگذاران بازار سهام بايد از راهاندازی مرکز مبادلات ارزی که نوید ثبات نرخ ارز و به تبع آن سرمایهگذاری و افزایش تولید در اقتصاد را دارد، خرسند باشند. در این راستا، برای شرکتهای فولادی، اثر افزایش در تولید بسیار سنگینتر از اثر افزایش در نرخ فروش محصولات است و راهاندازی مرکز مبادلات ارزی، به دلیل ایجاد ثبات در اقتصاد کشور، در میانمدت و بلندمدت سبب افزایش تولید و افزایش سودآوری آن شرکتها و سرمایهگذاران ميشود.
معاون سابق عملیات بازار و نظارت فرابورس ایران تاكيد كرد: از ابتداي فروردين امسال تا هفته اول آذرماه ورق گرم 43 درصد، ورق سرد 36 درصد، مفتول مسي 29 درصد و سبد ميلگرد و تيرآهن هم 29 درصد افزايش قيمت را تجربه كردهاند.
بنابراين، متوسط درصد افزایش قیمت محصولات در مقایسه با نرخ رشد قیمت دلار و قیمت کنونی مرکز مبادلات ارزی، معقول به نظر میرسد. کاهش بیشتر نرخ این محصولات منوط به عملکرد مکانیزم مرکز مبادلات ارزی و ثبات نرخ ارز در کشور است که به نظر میرسد با تدابیر اندیشیده شده توسط مسوولان عرصه اقتصادی، کاهش نرخ ارز و به تبع آن کاهش نرخ محصولات مورد مبادله در بورس کالا را شاهد باشیم.
محمدتبار افزود: اگرچه بحث افزایش نرخ محصولات منجر به سودآوری کوتاهمدت شرکتهای مورد بحث ميشود، اما موضوع مهمتر ثبات شرایط اقتصادی است که در میانمدت و بلندمدت سبب افزایش میزان تولید و فروش شده و اثر سنگینی بر سودآوری شرکتها خواهد داشت. بدیهی است افزایش نرخ محصولات در شرایط رکود تورمی، کاهش مصرف و به تبع آن کاهش تقاضا و کاهش تولید را به همراه خواهد داشت که به طور قطع اثر آن بر توجیهپذیری طرحهای تولید و افزایش ظرفیت نامساعد خواهد بود.
تولید ناخالص داخلی ایران در سال 1390 برابر 506 میلیارد دلار
بود، در سال 91 به 545 میلیارد دلار ميرسد و طبق برنامهریزی کلان انجام شده، تا پایان برنامه پنجم، (یعنی سال94) این رقم بايد به 775 میلیارد دلار برسد. به عبارتی، متوسط رشد سالانه معادل 10درصد در نظر گرفته شده است.
مدیرعامل کارگزاری بانک ملت خاطرنشان كرد: بدیهی است رسیدن به اهداف تعیین شده در اقتصاد، نیازمند برنامهریزی، کنترل بازار، از بین بردن بازارهای موازی و استفاده از مکانیزم هر بازار است. در اقتصادهای پیشرفته تخصیص بهینه منابع تنها از طریق دو بازار اصلی، یعنی بازار پول و بازار سرمایه صورت میپذیرد. اما در ایران به دلیل ساختار اقتصادی، بازارهای موازی همانند ارز وجود دارند که جریان وجوه نقد به عنوان جایگزین دو بازار اصلی در آن جریان دارد. بنابراین ایجاد بازاری برای تعیین نرخ ارز، همانند مرکز مبادلات ارزی، حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز و حذف بازار موازی در اقتصاد را به همراه خواهد داشت و سبب افزایش کارآيی دو بازار اصلی در اقتصاد، یعنی بازار پول و بازار سرمایه در تخصیص بهینه منابع خواهد شد که به طور قطع در میانمدت و بلندمدت به نفع سهامداران بورس و کل اقتصاد عمل خواهد كرد.
اهميت نرخ ارز در فروش شركتها
مدير سرمايهگذاري هلدينگ سرمايهگذاري تجلي سامانه با بيان اينكه آيتم فروش شركتهاي فولادي و معدني همبستگي بالايي با قيمت اين محصولات در بورس كالا و در نهايت ارزش سهام اين گروه دارد، گفت: به طور كلي همبستگي بين قيمت سهام شركتهاي فولادي و معدني و قيمت فروش اين محصولات در بورس كالا مبناي عقلايي دارد.
مجتبي كاملنيا افزود: اما آنچه كه حائز اهميت است ميزان همبستگي بين تغييرات قيمت محصولات در يك دوره زماني كوتاهمدت و قيمت سهام اين گروه است. در واقع تحليلگران بازار و مديران سرمايهگذاري بايد تخمين عقلايي از قيمت فروش اين محصولات را مثلا در يك دوره زماني 5 ساله آتي مبناي قيمتگذاري خود قرار دهند.
وي تاكيد كرد: آنچه در يك ماه اخير شاهد بودهايم، فضاي ابهام آميز در خصوص آينده نرخ دلار و به تبع آن آينده نرخ محصولات فولادي و معدني است كه اين ابهام بزرگ باعث خوشبيني مفرط سرمايهگذاران در روندهاي صعودي قيمت محصولات در بورس كالا و بدبيني مفرط آتي در روزهاي نزولي شده است. البته پيشبيني ميشود كه با گذشت زمان و روشن شدن فضاي اقتصادي كشور هر دو بازار كالا و سهام به تعادلي منطقي و عقلايي برسند.
اين كارشناس بازار سرمايه تاكيد كرد: قيمتهاي سهام در بازار بر مبناي سودآوري آتي شركتها و نرخهاي واقعي فروش در بازار تعيين شده است، نه بر مبناي سود اعلامي از طرف شركتها و قيمتهاي فروش لحاظ شده در بودجه آنها. بنابراين با كاهش نرخ فروش محصولات، كاهش قيمت سهم طبيعي است، مهم مقدار اين تاثيرپذيري است.
كاملنيا اظهار كرد: به عبارتي با كاهش يا افزايش قيمت فروش يك شركت در يك روز يا يك هفته و بدون تغيير چشمانداز نرخهاي فروش بلندمدت يك شركت، سرمايهگذاران بايد در خصوص تغيير استراتژيهاي خريد و فروش خود تامل كنند.
مدير سرمايهگذاري هلدينگ سرمايهگذاري تجلي سامانه ادامه داد: اگر فرض كنيم كه نرخ دلار اتاق مبادلات حول و حوش 25 هزار ريال باشد، نرخ فوقالعادهاي براي شركتهاي اين گروه است؛ چراكه نسبت به سال گذشته و 6 ماهه ابتداي سالجاري افزايش بسيار خوبي را در سودآوري اين شركتها خواهد داشت؛ بنابراين اين نرخ اصلا جاي نگراني براي سهامداران ندارد، به ويژه اگر در كنار نرخ 25000 ريال، فضاي آرامش نيز در حوزه سياسي كشور حكمفرما شود.
كاملنيا افزود: با بررسي اجمالي نرخهاي فروش شركتها در بورس كالا در هفته گذشته و مقايسه با قيمتهاي جهاني در بيشتر گروهها، نرخ فروش بر مبناي اتاق مبادلات تعيين شده است. حتي در برخي محصولات فولادي نرخ دلار كمتر از نرخ اتاق مبادلات مبنا قرار گرفته است. بنابراين انتظار ميرود كه در صورت عدمتغيير نرخهاي جهاني، كاهش را در نرخهاي بورس كالا شاهد نباشيم. البته در يكي دو هفته اخير فضاي ركود به بازار محصولات فولادي رسيده است، ولي انتظار ميرود كه بعد از گذشت مدتي دوباره بازار به نرخهاي واقعي برسد. اين تحليلگر بازار سهام در پاسخ به اينكه آيا افزايش نرخ فروش خبر خوبي براي سهامداران است، تاكيد كرد: آنچه كه در ارزشگذاري يك سهم مهم است، جريانات نقدي آتي است كه نصيب سهامداران ميشود چه اين جريانات از محل افزايش نرخ فروش باشد و چه از محل افزايش مقدار فروش؛ بنابراين از ديدگاه ارزشگذاري سهم، افزايش نرخ فروش باعث افزايش ارزش هر سهم ميشود. اما از ديدگاه اقتصاد كلان و بهخصوص براي نهادهاي نظارتي و دولتي، كاهش سيستماتيك مقدار فروش در كليه صنايع، علامت هشدار جدي از ركود در بخش واقعي اقتصاد و مشكلات جدي در توليد ميتواند باشد.
هميشه آينده ملاك عمل است
يك تحليلگر بازار سرمايه با تاكيد بر اينكه تغيير روزانه قيمتها براساس معاملات بورس كالا منطقي نيست، گفت: در كوتاهمدت نوسانات غيرمنطقي و غيرقابلپيشبيني در بورس تهران حاكم است، بر اين اساس منطقي نيست كه قيمتها به صورت روزانه همراه با بورس كالا تغيير كند.
شروين شهرياري با بيان اينكه در بورس هميشه آينده ملاك عمل است، خاطرنشان كرد: 20 درصد از بازدهي بورس تهران در نيمه اول پاييز تحتتاثير افزايش نرخ ارز رخ داد كه دلار در قيمتهاي بالاتر از سه هزار تومان معامله شد. اما انتظار بر اين بود كه اين نرخهاي سه هزار تومان در ميانمدت پايدار باشد كه با افت نرخ دلار فرضيه سهامداران از ادامه رشد قيمت سهام باطل شده است. بنابراين طبيعي است كه قيمتها در مسير اصلاح قرار بگيرند.
شهرياري افزود: هر چند با وجود افت نرخ ارز، شركتها به دليل بودجههاي محافظهكارانهاي كه داشتهاند همچنان بدون تعديل خواهند ماند، اما افت مقطعي قيمتها تحتتاثير برآورده نشدن انتظارات سهامداران از ادامه روند افزايش قيمت ارز رخ داده است.
شهرياري درخصوص الزام عرضه محصولات در بورس كالا براساس نرخ مبادلهاي گفت: اگر اين الزام به اين معني باشد كه دولت در بورس كالا دخالت كند و قيمت گذاري دستوري داشته باشد تا قيمتها را فيكس كند و بدون توجه به بازار آزاد هيچ انعطافي نباشد، در آن صورت نشانه نگرانكنندهاي است. چون چشمانداز رشد سودآوري در سال آينده در مقدار ثابتي فيكس ميشود.
هر چند كه دولت تاكنون به صورت دقيق آن را اجرا نكرده و نظارت در بورس كالا به معني الزام به نرخ دلار مبادلهاي اجرايي نشده است. اما حساسیت در خصوص عرضههای بورس کالا از سوی مقامات دولتی افزایش یافته و تحولات این بازار با دقت بیشتری دنبال
میشود.
شهرياري خاطرنشان كرد: در حالت كلي الزام باعث نميشود نرخ فروش شركتها از ارقام كنوني پايين تر بيايد، اما اگر بخواهيم طبقهبندي كنيم در محصولات فولادي كاهش قيمت بيشتري از يكي دو هفته اخير انتظار نداريم، ولي محصولات مس، آلومينيوم و پتروشيمي اگر بخواهند به نرخ مبادلهاي برسد قيمتها بايد 10 تا 15 درصد ديگر تعديل شود.
به اين ترتیب میتوان نتیجه گرفت که حتی اگر نرخ ارز بار دیگر در مسیر صعودی قرار گیرد، تبعیت قیمت کالاهای فلزی و پتروشیمی در بورس کالا از روند ارز آزاد احتمالا به شکل سابق نخواهد بود؛ زیرا نتایج خسارت بار افزایش نرخ این محصولات برای صنایع پایین دستی از یک سو و عزم وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مهار این روند به عنوان دو عامل محدودکننده جدی در برابر رشد قیمت کالاها در بورس عرض اندام کردهاند.
اين تحليلگر بازار سرمايه با بيان اينكه افزايش نرخ فروش در كنار ميزان توليد به طور كلي خبر خوبي براي بازار سهام است، اظهار كرد: هر چند در افزايش توليد چشمانداز مثبت نداريم، زيرا افق رشد اقتصادي به دليل مشكلات توليد چندان خوشايند نيست، با اين وجود افزايش نرخ فروش يك خبر خوب بنيادي است.
شهرياري خاطرنشان كرد: موضوعي كه اين بحث را شكننده ميكند اين است كه افزايش نرخ فروش ناشي از رشد ناگهاني ارز بوده و با توجه به اينكه متغيرهاي زيادي بر ارز تاثيرگذار هستند، اطمينان از پايداري نرخ فروش كم است؛ بنابراين ميبينيم P/E بازار همچنان در مقايسه با مدت مشابه سال قبل و حتي در مقايسه با ابتداي امسال پايينتر است؛ به طوري كه باوجود اينكه ميانگين P/E سنگآهنيها در 8 سال گذشته همواره معادل 7 بوده، در حال حاضر 5 مرتبه است.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه