اعظم شريفي: كارنامه بورس تهران در سال 91 دو نيمه متفاوت داشت و معاملهگران با تجربه ترس و اميد براي ادامه فعاليت در بازار بارها مردد شدند.
روزهايي كه سهامداران در مقابل افت خيره‌كننده قيمت‌ها، تنها نظاره‌گر بودند و در مقابل ساير بازارهاي موازي از جمله مسكن، ارز و سكه شاهد ذوب شدن سرمايه خود بودند. در اين روزها كمتر سهامداري مي‌توانست رسيدن روزهاي خوب بازار با طعم كسب بازدهي را تصور كند، اما سرانجام تعديل‌هاي ارزي شركت‌ها و رشد قيمت فروش محصولات توانست روند مثبت را به بورس تهران بازگرداند. نگاهي به كارنامه 12 ماهه بورس تهران حاكي از نوسان‌هاي منفي بازار تا گام‌هاي يك هزار واحدي شاخص است.
در اين بين بورس تهران در 21 بهمن‌ماه به دنبال بازگشايي نماد «شپنا» جهش يك هزار و 292 واحدي (1092 واحد از اين رشد مرهون بازگشايي «شپنا» بود) معادل 5/3 درصد افزايش را تجربه كرد تا بيشترين افزايش شاخص را در يك روز رقم بزند.
همچنين شاخص در تاريخ‌هاي 3 دي‌ماه با 788 واحد، 11 دي‌ماه با 744 واحد، 23 اسفندماه با 730 واحد و 4 دي‌ماه با 701 واحد رشد ركوردزني‌هاي قابل توجهي داشت و بيشترين مقدار شاخص در 30 بهمن با رسيدن به شاخص 38 هزار و 749 واحدي رقم خورد. اين در حالي است كه با كارنامه منفي بورس در مردادماه كمترين عدد شاخص به ميزان 23 هزار و 787 واحد، در 18 مردادماه ثبت شد.
اين در حالي است كه بورس تهران باوجود اين كه جهش‌هاي خيره‌كننده را در زمستان ثبت كرده بود، عقب‌نشيني‌هاي سنگيني را نيز در اين فصل به خود ديد. به طوري كه سوم بهمن‌ماه افت 690 واحدي شاخص، بيشترين ميزان كاهش شاخص را رقم زد. در همين حال روز 8 بهمن‌ماه با افت 686 واحدي، 17 دي‌ماه با 589 واحد كاهش، 7 اسفند با 580 واحد افت و 10 دي‌ماه افت 506 واحدي را تجربه كرد.
فروردين معمولي بورس
چند سالي است فروردينماه براي معاملهگران با طعم بازدهي مثبت و شروع نوروزي همراه است تا تشكيل صف‌هاي خريد، عيدي آغاز سال نو براي معاملهگران باشد. امسال نيز معاملهگران هر چند در سال 91 تنها 2/11 درصد بازدهي را شاهد بودند، اما با خوش‌بيني شروع روزهاي خوب توانستند در فروردينماه شاهد 2/5 درصد بازدهي باشند. اين در حالي است كه فروردينماه سال 90 بازدهي 13 درصدي را براي سهامداران به دنبال داشت. هر چند شروع خوب هفته اول فروردينماه در هفته دوم جاي خود را به احتياط داد، اما حقيقي‌ها حضور پررنگي در معاملات سهام بنيادي داشتند.
در همين حال، نوسانات نرخ ارز با اعلام راه‌اندازي بازار ارز صادراتي محرك خوبي براي گروه صادركننده بورس تهران بود. بر اين اساس شاخص فروردينماه را با ورود به كانال 27 هزار واحدي پشت‌سر گذاشت.
ارديبهشت شتاب قيمت‌ها را گرفت
بورس تهران كه در هفته پاياني فروردينماه اولين تجربه توقف نمادها را براي ارائه شفاف‌سازي و به‌روزرساني اطلاعات در گروه پتروشيمي تجربه كرد، ارديبهشت‌ماه را بر مدار كاهشي آغاز كرد كه در آن سطح 27 هزار واحدي شاخص به چالش كشيده شد. هر چند توقف نمادهاي پتروشيمي با گمانه‌زني براي افزايش سودآوري اين شركت‌ها همراه بود، اما اين توقف‌ها، شتاب رشد قيمت‌ها را در بازار سرمايه و پيشروي گروه پتروشيمي گفت.
به اين ترتيب بازار سرمايه بدون گروه پيشرو تا حدودي سردرگم بود تا شاخص به كانال 26 هزار واحدي عقب‌نشيني كند. در اين ميان مطرح شدن مباحث تعيين عوارض صادراتي براي گروه‌هاي پتروشيمي و سنگ‌آهني از ديگر دلايلي بود كه نگراني سهامداران حقيقي و احتياط آنها را موجب شد. از سوي ديگر در صحنه بازارهاي جهاني نيز نگراني از تشديد دوباره بحران بدهي در اروپا، فلزات رنگين را در بورس لندن منفي كرد.
اين در حالي است كه برگزاري نمايشگاه بورس در ارديبهشت‌ماه نيز نتوانست بهبودي در فضاي ركودي بازار سرمايه ايجاد كند، تا ارديبهشت‌ماه سال 91 زيان 2/2 درصدي را براي سهامداران به دنبال داشته باشد كه بدترين عملكرد ارديبهشت‌ماه طي 5 سال اخير به شمار مي‌رود.
ركود مزمن خردادماه
خوش‌بيني معاملهگران از روند مذاكرات سياسي، رشد اندك قيمت‌ها در بازارهاي جهاني و اعلام تعويق در مرحله دوم طرح هدفمندي قيمت‌ها دلايل سه‌گانه‌اي بودند كه موجب شد بورس تهران معاملات خردادماه را در فضايي مثبت آغاز كند.
در ادامه معاملات خردادماه با كاهش شديد ارزش فلزات در بازارهاي جهاني و تداوم آمار نااميدكننده از حوزه يورو، اوضاع بازارهاي جهاني دگرگون شد و بر اين اساس بورس تهران نيز افت آهسته و پيوسته‌اي را تجربه كرد.
در اين ميان برگزاري مجامع خردادماه در غياب گروه پيشرو موجب شد باوجود حمايت حقوقي‌ها بورس تهران در روز 20 خردادماه افت سنگين 270 واحدي را شاهد باشد تا مسوولان و بازيگران حقوقي براي توقف روند منفي بازار وارد عمل شوند. هرچند در پايان خردادماه نيز بازگشايي نماد مس با تعديل مثبت 45 درصدي در كنار بهبود بازارهاي جهاني، نمادهاي مرتبط را اندكي مثبت كرد، اما انتظار براي ادامه روند مذاكرات سياسي باعث شد تا پرونده سومين ماه فصل بهار بورس تهران در سال 91 با ركود مزمن و افت حجم و ارزش معاملات بسته شود. بر اين اساس با زيان 9/1درصدي بازار سرمايه در اين ماه عملا بورس تهران در فصل بهار يك درصد بازدهي داشت كه در مقايسه با بازارهاي موازي عملكرد بسيار ضعيف‌تري را در دوره سه ماهه رقم زد.
بي‌رونقي مجامع تيرماه
در همين حال، افت 227 واحدي شاخص در اولين روز تابستان، بازده بورس را تا صفر كاهش داد.
اين در حالي است كه تدابير مسوولان بازار سرمايه براي رونق بخشيدن به بازار سرمايه با عرضه اوليه پالايشگاه نفت بندرعباس در تاريخ 4 تيرماه نيز بي‌نتيجه ماند تا جايي كه در اولين هفته تيرماه شاهد افت تلخ 3/4 درصدي بورس بوديم. همچنين واكنش هيجاني سرمايه‌گذاران به نوسانات منفي و روند افت بيشتر قيمت‌ها باعث شد، بازدهي بورس 3/3 درصد منفي شود.
با اين حال در سومين هفته تيرماه امضاي تفاهم‌نامه سازمان بورس و صندوق توسعه ملي با هدف حمايت از بازار سرمايه و افزايش فعاليت حقوقي‌ها تا حدودي تعادل نسبي را به بازار بازگرداند.
در روزهاي پرترافيك مجامع تيرماه، بيمه ملت نيز به بازار سهام وارد شد تا در ميانه ركود معاملات بهانه‌اي براي رونق باشد. با اين وجود در پايان تيرماه ارائه برخي گزارش‌هاي پرپتانسيل در كنار آرامش سياسي خوش‌بيني نسبي را ايجاد مي‌كرد كه گزارش سه ماهه پتروشيمي خارك با كاهش قابل توجه توليد، نگراني ناشي از تحريم‌ها را به سهامداران بازگرداند. به اين ترتيب بورس تهران باز هم با زيان سه درصدي در چهارمين ماه سال و فصل رونق مجامع مواجه شد تا سهامداران بورس تا پايان تيرماه زيان 4/3 درصدي را شاهد باشند و P/E بورس نيز در محدوده 5 قرار بگيرد.
ركوردزني‌هاي منفي براي شاخص
همزمان با آغاز ماه مبارك رمضان، ركود معاملات در بازار سرمايه نيز مزمن‌تر شد. اين در حالي است كه با سه نرخي شدن نرخ ارز، ابهامات ارزي شركت‌ها و سهامداران درخصوص محاسبه بهاي تمام‌شده و نيز فروش محصولات همچنان ادامه داشت. در مردادماه امسال ارز همچنان خبرساز بود تا با كمبود نقدينگي نگاه معاملهگران به تغيير سياست‌هاي تخصيص ارز دولتي باشد. بر اين اساس با قطع شدن ارز مسافرتي و تعيين اولويت‌بندي براي تخصيص ارز و همچنين توافق براي بازنگري در هزينه‌هاي لايحه بودجه با راه‌اندازي بازار آتي ارز به صورت ضمني موافقت شد. افزايش احتمال تغيير نرخ ارز مرجع، فشار سنگيني را بر بورس وارد كرد؛ به طوري كه بازار سرمايه از ميانه مردادماه به طور تقريبي افت روزانه يك درصد را شاهد بود تا شاخص در مرز 24 هزار واحد قرار گيرد. نااميدي معاملهگران از تغيير شرايط بازار هم به گونه‌اي بود كه سهامداران حتي به حذف موقت گره معاملاتي براي صف‌هاي فروش نيز واكنش منفي داشتند. در روند ريزش قيمت سهام شاخص از سطح 24 هزار واحد به كانال 23 هزار واحدي هم وارد شد. در پايان مردادماه بحث طرح بيمه سهام با اوراق اختيار فروش تبعي از يك سو و تحريك قيمت فولاد در بورس كالا توانست تا حدي تقويت ذائقه خريد در بازار را افزايش دهد. هرچند در نهايت شاخص در پايان مردادماه در سطح 24 هزار واحد به كار خود پايان داد و معادل 4/4 درصد زيان را براي سهامداران به ثبت رساند.
نسيم رونق در شهريور وزيد
برگزاري اجلاس سران كشورهاي عدم تعهد، آرامش سياسي را براي بازار شهريورماه به همراه داشت. ضمن اينكه تعطيلات چند روزه بورس تهران در اين روزها موجب شد معاملهگران پس از تعطيلات در يك روند مثبت به بازار برگردند.
بر اين اساس، بازار سرمايه با محوريت گروه تصفيه نفت و پالايشگاهي با جهش‌هاي يك درصدي به كانال 25 هزار واحدي بازگشت تا افزايش 1/4 درصدي شاخص را در هفته منتهي به 16 شهريورماه شاهد باشد كه بهترين بازدهي هفتگي سال 91 در كارنامه 6 ماهه را ثبت كرد.
در همين حال، تداوم رشد نرخ ارز در بازار آزاد از يك سو و نوسان مثبت بورس كالا به همراه تحريك تقاضاي خريد در رينگ‌هاي پتروشيمي و... روند مثبت قيمت‌ها را به بازار سهام و شركت‌هاي مرتبط با اين موضوعات بازگرداند. با اوج‌گيري قيمت‌هاي جهاني، بازدهي بورس با بازگشت شاخص به سطح 26 هزار واحد، مثبت شد. اين در حالي است كه راه‌اندازي بورس ارز از دستور كار بانك مركزي خارج شد. اما برطرف شدن برخي ابهامات و افزايش نرخ‌ها بازدهي رويايي 2/9 درصدي را در آخرين ماه تابستان رقم زد تا بورس تهران نيمه نخست سال 91 را با بازدهي 3/2 درصدي پشت سر بگذارد.
طوفان مهرماه
اما خبر افزايش نرخ سيمان كافي بود تا بورس تهران در كنار افزايش قيمت‌هاي جهاني مهرماه رويايي را آغاز كند و ركوردهاي شگفت‌آوري را پيش روي سهامداران قرار دهد. به طوري كه بورس تهران در اولين هفته مهرماه با رشد خيره‌كننده خود را در ارتفاع 28 هزار واحدي تثبيت كرد؛ در دهمين روز از مهرماه شاخص سطح 29 هزار واحدي را نيز پشت سر گذاشت.
راه‌اندازي مركز مبادلات ارزي در كنار نوسان‌هاي ارز و باور اين موضوع كه ارزش‌هاي جايگزيني شركت‌ها نيز با ا فزايش نرخ دلار در حال افزايش خواهد بود سبب شد بورس تهران بر مدار صادركننده‌ها شاهد تداوم رشد خود باشد.
اما حاشيه‌هاي عرضه بلوك 53 درصدي ذوب‌آهن تا جايي بود كه باوجود رقابت خريداران اين معامله به دليل تغيير فرآيند معاملات عمده در بورس و فرابورس انجام نشد تا بازار سرمايه وارد فاز استراحت شود.
از سوي ديگر افزايش قيمت حدود 20 درصدي براي محصولات سايپا و ايران خودرو نوشداروي ديرهنگامي بود كه در آستانه زيان‌دهي، اين صنعت نوسان مثبتي را در بازار تجربه كرد.
با آغاز تعديلات 6ماهه و شناسايي سود تسعير نرخ ارز برخورد سنگين عرضه و تقاضا را شاهد بوديم، تا همچنان گروه‌هاي صادركننده وزن سنگيني در رشد بازار طي اين ماه داشته باشند.
شاخص مهرماه سال 91 را در مرز 30 هزار واحد و كسب بازدهي 12 درصد به پايان برد تا كارنامه 7 ماهه بورس تهران 6/16 درصد بازدهي را به ثبت برساند.
رفت و برگشت شاخص
آبان‌ماه با ادامه توقف نماد 13 شركت عمده اندكي منفي آغاز شده بود، اما گزارش‌هاي 6ماهه توانست اشتياق خريد را در سهامداران حقيقي حفظ كند. به طوري كه باوجود افزايش عرضه حقوقي‌ها بازار به شدت براي مثبت ماندن مقاومت مي‌كرد. بر اين اساس شاخص طي هفته اول آبان، مرز 31 هزار واحد را پشت سر گذاشت، اما اعلام خبر ممنوعيت صادرات 50 قلم كالا باعث شد با نگراني نسبت به وضعيت گروه‌هاي صادركننده، شاخص به سطح 30 هزار واحد عقبگرد داشته باشد.
در همين حال باوجود رضايت معاملهگران از پيروزي مجدد دموكرات‌ها در انتخابات آمريكا، ادامه اخبار منفي اقتصادي از جمله بازپرداخت وام ارزي براساس نرخ مبادله‌اي، ارزي شدن نرخ خوراك و اخذ عوارض صادراتي تبعاتي داشت كه مانع از رشد بازار شد، تا شاخص بارها در محدوده 30 و 31 هزار واحدي رفت و برگشت داشته باشد. با اين وجود پس از شكست عرضه بلوكي پالايشگاه نفت بندرعباس و نيز نوسان منفي دلار در روزهاي پاياني آبان‌ماه شاخص بازدهي 3 درصدي را در اين ماه كسب كرد تا به‌اين ترتيب P/E بازار 5 مرتبه باشد.
سهامداران جوجه‌هاي خود را اين گونه شمردند
رشد 2 هزار واحدي شاخص در هفته پاياني آذرماه باعث شد بورس تهران بهترين هفته تاريخ فعاليت خود را تجربه كند. خوش‌بيني به تحولات سياسي و بين‌المللي در دور جديد مذاكرات سياسي به همراه رشد بهاي فلزات جهاني و حركت به سمت نمادهاي معدني با سيگنال‌هاي صعودي بازارهاي جهاني مقاومت زيادي را در برابر كاهش قيمت‌ها در بورس تهران به همراه داشت تا شاخص به سرعت در ابتداي آذرماه در مرز 33 هزار واحد قرار بگيرد. در اين بين ركود بازارهاي موازي و انتقال نقدينگي به بورس از يك سو و خروج بورس كالا از ركود قيمتي از سوي ديگر موجب شد تا شاخص بي‌محابا مرز 35 هزار واحدي را پشت سر بگذارد و بازار سرمايه بهترين عملكرد را در ميان بازارهاي سرمايه‌گذاري در فصل پاييز داشته باشد.
اما اين روند كه با ورود نقدينگي جديد به بورس همراه بود، با زمزمه‌هاي حباب قيمتي در بورس و نيز چگونگي تامين نقدينگي براساس معاملات اعتباري مورد ترديد قرار گرفت؛ هرچند بازدهي پاييزي 87/34 درصدي بورس در مقايسه با بازدهي 32/1 درصدي تابستان چشمگير بود. بر اين اساس بورس در كارنامه 9 ماهه خود 38 درصد بازدهي كسب كرد.
دي‌ماه ترمز شاخص را كشيد
شاخص بورس اوراق بهادار تهران در اولين هفته زمستان به سطح 36 هزار واحد رسيد و با سرعتي باورنكردني سطح 37 هزار واحد را پشت سر گذاشت تا طي دو روز كاري بيش از 1500 واحد افزايش را تجربه كند.
اما روند شتابان شاخص سرانجام خوبي نداشت؛ زيرا با افزايش بحث‌ها پيرامون حباب قيمتي در نمادهاي مورد توجه و افزايش P/E در چند نماد سازمان بورس با توقف همزمان نمادهاي پيشرو بازار را نگران كرد. بسته شدن نمادهايي كه مورد توجه سهامداران حقيقي بود، در عمل باعث حبس نقدينگي اين گروه از يك سو و در ادامه فشار فروش بر ساير نمادها به ويژه از طرف صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري شد. هرچند شاخص به مدد گره معاملاتي مخابرات تا حدودي شوك قيمتي ناشي از توقف دسته‌جمعي را پشت سر گذاشت؛ اما بحث ابلاغ دستورالعمل جديد معاملات اعتباري نيز پس از اوج‌گيري قيمت‌ها از ديگر مواردي بود كه سطح نقدينگي و انگيزه معاملهگران را تحت تاثير قرار داد.بر اين اساس معاملات در فضايي آرام و توام با احتياط دنبال شد، تا شاخص باوجود اينكه در مرز 38 هزار واحدي قرار گرفته بود، عقب‌نشيني سنگيني را تجربه كند.
از سوي ديگر طولاني شدن توقف نمادهاي پيشرو باعث شد تا بازار از اوج فاصله بگيرد و دي‌ماه با عقب‌نشيني شاخص در محدوده 37 هزار واحد تنها 6 درصد بازدهي به همراه داشت. بر اين اساس عملكرد 10 ماهه بورس تهران بازدهي 3/46 درصدي را ثبت كرد.
بهمن محتاطانه بازار
بهمن‌ماه بورس تهران در فضايي محافظه‌كارانه و توام با احتياط آغاز شد كه شائبه دخالت سازمان بورس در بازار و ممانعت از جمع‌آوري صف‌هاي فروش را تقويت كرد. هرچند اين موضوع به طور جدي از سوي اين سازمان تكذيب شد، اما به اعتقاد بسياري از كارشناسان ادامه توقف نمادهاي پيشرو، از جمله دلايل تقويت روند منفي بازار به شمار مي‌رفت.
در اين بين زمزمه‌هاي اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها، انتظار براي عرضه‌هاي اوليه و تعويق در مذاكرات گروه 1+5 از جمله مهم‌ترين دلايل حاكم شدن روند منفي بهمن‌ماه در بورس تهران عنوان شد. از سوي ديگر سيگنال‌هاي مثبت بازارهاي جهاني تا حدودي از فضاي منفي بازار كاست، اما روند قيمت‌ها در جريان استيضاح وزير كار دوباره به مسير اصلاحي بازگشت. در اين ميان بازگشايي نماد پالايشگاه نفت اصفهان و روي خوش معاملهگران به سهام پالايشگاهي، اميد دوباره‌اي را براي رسيدن به ركوردهاي جديد براي شاخص موجب شد. بورس در پايان بهمن‌ماه در كارنامه 11ماهه بازدهي حدود 50 درصدي را كسب كرد.
انتظار براي عرضه‌هاي شب عيد
از ابتداي اسفندماه رويكرد معاملهگران در روند تصميمات خود با تمركز بر بودجه‌هاي 92 بود كه به دليل بودجه‌هاي محافظه‌كارانه و ابهامات اساسي در بودجه‌هاي سال آينده، نگاه محتاطانه‌اي را به برآوردهاي خريداران داد. همچنين انتظار براي روند مذاكرات سياسي در آلماتي از ديگر موارد بااهميتي بود كه زير ذره‌بين سهامداران قرار داشت و رسيدن اخبار خوش از اين مذاكرات باعث شد تا در بازارهاي موازي شاهد افت شديد قيمت ارز باشيم. با اين حال در بورس اوراق بهادار نيز همچنان روند انتظار و احتياط را براي عرضه‌هاي جديد شاهد بوديم. اما همزمان با پايان سال مالي، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري عرضه‌هاي سنگيني را رقم زدند و از سوي ديگر كمبود نقدينگي نكته ديگري بود كه از هيجان خريداران كاست. از مهم‌ترين اتفاقات بورس در سال 91 مي‌توان به شكستن طلسم عرضه‌هاي فولاد خوزستان و ذوب‌آهن اصفهان اشاره داشت كه سرانجام پرونده اين دو عرضه را بست. اما اخبار مربوط به لايحه بودجه و مواردي كه براي بهره مالكانه بودجه سال آينده در نظر گرفته شده بود، شرايط منفي را دوباره به اين گروه بازگرداند تا نمادهاي سنگ‌آهني افت سنگيني را رقم زدند. با اين حال شايعات مربوط به عرضه يا عدم عرضه هلدينگ خليج فارس مهم‌ترين اتفاقات شب عيد را براي بازار سرمايه رقم زد تا معاملهگران كه در طي سال 91 تنها با ورود 2 شركت به بورس و 10 شركت به فرابورس مواجه بودند، آخرين روز كاري سال 91 را با يك عرضه ديگر به پايان برسانند.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
نظر شما درباره نحوه واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس چیست؟