راه اندازی بورس ارز در جریان تلاطم های بازار آزاد/ نگاه منتقدان به بورس ارز

در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول‌های خارجی انجام و کشف قیمت ارز براساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد.

به گزارش بورس نیوز، این بازار به دلیل نوسانات قابل توجه و حجم بالای معاملات، فرصت مناسبی است برای افراد و مؤسساتی که مایل اند در این بازارها به تجارت و سرمایه گذاری بپردازند.

نخستین بار سال 91 و در جریان تلاطم‌های بازار ارز در کشور، پیشنهاد راه ‌اندازی بورس ارز از سوی برخی اقتصاد دانان کشور و به ویژه دولت، مطرح شد تا از ادامه اختلاف قیمت ارز و عدم شفافیت قیمت‌ها جلوگیری شود، اما کمی بعد،این موضوع از سوی خود دولت منتفی شد.

محمد فطانت ریاست سازمان بورس اوراق بهادار، به تازگی از راه اندازی بورس ارز خبر داده است و طبق اظهارات وی؛ رویکرد اصلی این بورس بیشتر شامل اوراق مشتقه و قراردادهای آتی ارزی است که اینگونه معاملات کمتر به تحویل فیزیکی ارز منجر می شود و در واقع یک سیستم قیمت گذاری و پوشش ریسک ارز را شامل می شود.

بورس ارز ایده ای است که پس از ایجاد شدن اختلاف میان ارز رسمی با ارز دولتی مطرح شده است و در پی آنست که رانت اختلاف میان ارز رسمی و ارز غیر رسمی را شفاف کند. توجه به این نکته ضروری است که برخی بر این باروند که با راه اندازی بورس ارز این رانت حذف می شود اما این تصور صحیحی نیست.

همچنین این بورس در نظر دارد برای مدت زمان های آتی و دوره های زمانی ۳، ۶ و ۹ ماهه معامله ارز را انجام دهد. در کنار این موضوع اوراق آتی مشتقه ارزی هم طراحی شده و نکات اصلی فقهی آن نیز مورد بررسی قرار گرفته و بنابراین امکان انتشار آن فراهم شده است.

و در واقع راه اندازی بورس ارز از دید کلان نیز فرصت مناسبی است تا اقتصاد کشور به چرخ بیفتد.

همچنین به نظر می رسد که در شرایط کنونی تنها راه برای تعیین نرخ مبنا و رسیدن به نرخ شناور ارز، راه ‌اندازی بورس ارز در کشور باشد.

البته راه اندازی چنین طرحی با انتقاد برخی کارشناسان نیز همراه شده و برخی بر این باورند که در هیچ جای دنیا، مقوله‌ای به نام بورس ارز جایگاهی ندارد.این موضوع به خصوص در کشوری که تحریم است و گاهی برای معاملات ضروری هم با کمبود شدید ارز مواجه می‌شود،‌ جایگاهی نداشته و نباید راه‌اندازی شود. علت مخالفت منتقدان نیز این است که از لحاظ مقداری،‌ توانایی عرضه به تناسب مقدار تقاضاهای این بورس را نخواهیم‌ داشت.

اما این در حالی است که اگر قراردادهای آتی ارز راه اندازی شود به راحتی می توان نوسانات نرخ ارز را پوشش داد، با راه اندازی این قراردادها افراد می توانند قبل از سر رسید اقساط در هر ماه قیمت ها را تثبیت کنند. همچنین افرادی که دارایی ارزی داشته اما هزینه ریالی دارند، می توانند از این قراردادها برای حفظ پول خود استفاده کنند. نرخ های قراردادهای آتی مربوط به آینده است و برابر با قیمت های نقد نیست، به همین دلیل راه اندازی بورس ارز نه تنها به معنای نرخ گذاری جدید نخواهد بود بلکه کشف نرخ هایی است که در اذهان اقتصادی وجود دارد.