آقای بافت ایراد از سبد تخم مرغ هاست، تنوع لازم نیست!

اما در حال حاضر بورس در اوضاع نابسامانی قرار گرفته که نه دیدگاه بلندمدت جواب می دهد و نه تنوع سازی در پرتفوی سرمایه گذاری؛ چراکه با وجود گذشت نزدیک به یکسال از زمان شروع روند نزولی قیمت سهام در بورس، سرمایه گذاران شاهد عقب گرد بازار به گذشته هستند و شاخص کل روندی بازگشتی را به مدارهای قبلی خود در پیش گرفته است.

براساس گزارش بورس نیوز، اینجاست که بایستی گفت آقای وارن بافت دیدگاه بلندمدت شما هم در بورس ایران کارساز نیست و برخلاف آنچه همه بزرگان سرمایه گذاری دنیا می پندارند، لزوماً با پخش کردن تخم مرغ ها در سبدهای مختلف، احتمال سالم ماندن آنها و به مقصد رسیدن بالا نخواهد رفت؛ به ویژه اگر خود سبدها قابل اطمینان نباشد.

آقای وارن بافت اینجا اشکال و ایراد اصلی از سبدها است، نه تقسیم تخم مرغ ها در چند سبد! گواه این امر را می توان در آمار معاملات روزانه و قیمت سهام در روز اخیر نسبت به ابتدای سال جاری و نیز نیمه دی ماه سال گذشته دانست.

چراکه با نگاهی به ارزش روز معاملات به تفکیک صنایع همانطور که در جدول زیر آمده، می توان به وضوح شاهد روند نزولی قیمت سهام در اکثر قریب به اتفاق گروه ها بود تا در میان آنها تنها چند صنعت خاص که عمدتاً تک نماد هستند، بتوانند از گرداب روند نزولی حاکم بر این روزهای بورس جان سالم به در ببرند.

در توضیح بیشتر این موضوع می توان گفت ارزش روز معاملات بازار سهام از دی ماه سال 92 تاکنون با کاهش 24 درصدی از 535 هزار میلیارد به 409 میلیارد تومان افت کرده است.

طی این مدت از بین 40 صنعت قابل معامله تنها 9 صنعت با رشد ارزش روز معاملاتی خود همراه بوده اند و عمده این گروه ها تنها یک یا دو نماد را دارا هستند. به عنوان مثال صنعت هتل و رستوران و نیز فعالیت های جنبی واسطه گری های مالی طی این دوره به ترتیب با 341 و 288 درصد رشد ارزش معاملاتی همراه بوده اند و در صدر این رتبه بندی قرار گرفته اند. اما در صنعت هتل و رستوران تنها نماد "سمگا" حضور دارد و صنعت فعالیت های جنبی واسطه گری های مالی نیز مربوط به معاملات سهام بورس، فرابورس، بورس انرژی و بورس کالا می شود که سهامدار خرد چندانی در آنها حضور ندارند.

اما در مقابل 31 صنعت با کاهش ارزش روز معاملات مواجه بوده اند و این در حالی بوده که نرخ سود یکساله بانک ها حداقل 22 درصد بوده که این رقم در حجم بالای سرمایه و به صورت توافقی با برخی بانک های خصوصی تا حدود 25 درصد و حتی تا 30 درصد نیز افزایش می یافت.

در مقابل اما این روند نزولی در حالی در بورس اتفاق افتاده که مسئولین امر بارها و بارها در مصاحبه ها و اظهارنظرهای خود سرمایه گذاران را تشویق به ورود به بورس کرده اند و همواره بر اتخاذ دیدگاه بلندمدت نیز تأکید داشته اند. اما شواهد امر بیان گر این مطلب است که نه تنها بورس از نظر بازدهی از سایر بازارهای موازی به ویژه بانک پیشی نگرفته، بلکه در این گود رقابتی عقبگرد نیز داشته است و حتی اگر یک سرمایه گذار ترکیبی از صنایع مختلف بورسی را در پرتفوی خود قرار می داد، علاوه بر کاهش سرمایه خود بازهم از بازدهی سایر بازارها محروم بود. چراکه متوسط بازدهی یکسال اخیر در بورس تنها چهار درصد مثبت بوده است.

افزون بر اینکه در همین دوره معاملاتی وضعیت برای بسیاری از سهم ها بسیار نامطلوب بوده؛ آنچنان که در گروه بانکی دو نماد "وبصادر" و نیز "وتجارت" به زیر ارزش اسمی سهام خود افت قیمت داشته اند و تنها شاخص سازها نیز در اکثر موارد روندی نزولی را در پیش گرفته اند و قیمت سهام برخی شرکت ها پس از عرضه اولیه به زیر قیمت کشف شده کاهش یافته تا ره آورد عملکرد یکساله معاملات سهام چیزی جز کاهش سرمایه سهامداران و کسب بازدهی منفی برای آنها نباشد. ضمن اینکه همزمان با آن سرمایه گذاران به امید فعالیت در بورس برای افزایش ثروت و سرمایه خود، از روند مثبت و سود سایر بازارها نیز جا مانده اند.

از این رو نکته مهم اینجاست که اگر به گفته مسئولین و کارشناسان، علت اصلی این است که مردم عادی و سهامداران خرد هیجان زده عمل کرده و براساس فضای روانی بازار رفتار می کنند، پس چرا در مقطع کنونی که قیمت ها به سطوح جذاب و ارزنده خود رسیده و افت بیشتر قیمت ها و شاخص کل غیر منطقی به نظر می رسد، هیچ حمایتی از بورس به ویژه توسط دولت و مدیران اقتصادی کشور نمی شود؟

این در حالی است که اگر واقع بینانه نگاه کنیم، طی یکسال اخیر اخبار مثبتی از مذاکرات سیاسی ایران با گروه 1+5، آزادسازی منابع ارزی در اقساط ماهانه 700 میلیون دلاری و مواردی از این دست وجود داشته که باید به عنوان نکاتی امیدبخش به آنها توجه داشت.

با این وجود بازار سهام بدون تأثیرپذیری از این اخبار همچنان در حال حرکت رو به عقب است. آنچنان که شاخص کل از دی ماه 92 تاکنون بیش از 28 درصد کاهش را تجربه کرده تا هم اکنون در مدار 69 هزار واحدی حرکت کند.

با این اوصاف شاید بتوان گفت عدم اعتقاد مسئولین به بورس و نیز عدم برنامه ریزی صحیح و کارساز برای حمایت از بازار مهمترین موضوعی باشد که موجب شده بورس نسبت به ماه های گذشته نتواند پیشرفتی را در ارزش معاملات و رشد قیمت سهام و در نتیجه توسعه بازار شاهد باشد و امید آن می رود با تغییر ریاست سازمان و برنامه ریزی و تدوین استراتژی های لازم، برای بهبود این وضعیت راهکاری اندیشیده شود.