افزایش حمایت دولتی و تکیه بر دانش جوانان ایرانی

به گزارش بورس نیوز، خودروسازی در ایران تاریخچه‌ای جالب دارد. از مونتاژ شروع شد به تولید خودروی ملی و نیمه ملی رسید و دوباره به‌سوی ‌‏مونتاژ صددرصدی حرکت کرد. گویی هیچ برنامه مشخصی برای این حوزه که در می‌توانست به‌خوبی جای بخش عظیمی از ‌‏درآمدهای نفتی را پر کند، وجود نداشته و البته ندارد.‏

سوء مدیریت، اشتباهات استراتژیک، تعریف نادرست از آیندهصنعت، تحریم، اشتباه در محاسبات، نقدینگی و صدها دلیل دیگر ‌‏ازجمله معضلات پیش روی این صنعت بزرگ است. ایران زمانی که صنعت خودروی خود را شکل داد، هنوز بسیاری از ‌‏کشورها در خواب این مهم به سر می‌بردند اما انتخاب‌های اشتباه از سوی ما و تصمیمات درست از سوی سایر کشورها، ما را از ‌‏فاز پیشرفت به فاز عقب‌گرد رساند و در مقابل تصمیمات آگاهانه، کشورهای رقیب ما را به‌سرعت به قله موفقیت رساند.‏

اما دلیل این‌همه ضعف در این صنعت چیست؟

‏1-‏ قدیمی بودن تکنولوژی تولید در صنایع مکمل همانندقطعه‌سازی

‏2-‏ تحریم‌ها

‏3-‏ بدقولی و بدعهدی شرکای خارجی

‏4-‏ نبود حمایت‌های قانونی با تأثیر حداکثری

‏5-‏ کاهش قدرت خرید مردم ‏

‏6-‏ نبود فضای رقابتی برای کیفی سازی

‏7-‏ اعمال‌نظر و نفوذ افراد غیر صاحب‌نظر در صنعت خودرو

‏8-‏ دولتی بودن خودروسازهای مهم کشور

‏9-‏ خصوصی‌سازی اشتباه درصنعت خودروو البته قطعه‌سازی‌ها

‏10-‏ نبود اولویت تأمین نیازهای خودروسازان از سوی صنایع دیگر مانند فولاد و آلومینیم

و...‏

متأسفانه بخش اعظمی از دستگاه‌های فعال در صنعت قطعه‌سازی کشور و البته صنعت خودرو، قدیمی است و اساساً تولید ‌‏محصولات جدید با تکنولوژی‌های روز امکان‌پذیر نخواهد بود. صنعت قطعه‌سازی کشور جز در مواردی خاص مانند معدود ‌‏مجموعه‌هایی که با سرمایه‌گذاری رنو فرانسه به‌روز شدند، بیشتر کپی‌سازانی هستند که تنها با مهندسی معکوس کار خود را پیش ‌‏می‌برند اما در قرن 21 دیگر شما نمی‌توانید تنها کپی‌کار باشی بلکه باید توان ایده‌پردازی،طراحی و تولیدبا بهترین فرآیند را ‌‏نیز در اختیار داشته و کیفیت را فدای هیچ‌چیز نکنید. این مهم در تمام این سال‌ها حلقه گمشده صنعت خودرو و قطعه بوده است.‏

پس از برجام اتفاقات خوبی در صنعت خودرو رخ داد اما بازهم به دلیل کندی روند انجام کارها و کاغذبازی‌های بی‌مورد، اتفاقی ‌‏که سال‌ها در آرزوی آن بودیم رخ نداد.‏

وقت‌کشی و به سفر و همایش بسنده کردن تنها اتفاق مهمی بود که در همه این سال‌های پسابرجام در بخش قطعه و خودرو رخ داد ‌‏و حاصل آن شد خودروهای بدون قطعه پسابرجامی!‏

تحریم‌ها جلوی رشد صنعت خودرو را گرفتند و این مهم تنها در یک حوزه یعنیتأمین قطعهموردنیاز هزینه تحمیلی به صنعت ‌‏خودرو گاهی تا 10 برابر پیش می‌رود و در این زمان تنها 2 راه‌کار در جلوی پای صنعت خودرو موجود است. 1) تعطیل کردن ‌‏خط تولید 2) رفع نیاز قطعه‌ای با کمک دلال‌ها و کشورهای ثالث با چند برابر قیمت واقعی. این مهم نیز هزینه بسیاری برای ‌‏خودروساز به همراه دارد.‏

در بخشی دیگر از فعالیت‌های خودرویی، بدعهدی شرکای به‌ظاهر بزرگ و مستقل همانند: پژو، سیتروئن، رنو، مزدا، کیا، ‌‏هیوندای و ده‌ها برند دیگر، تمام دکترین صنعت خودرو را با چالشی به نام نابودی و بازگشت به نقطه آغاز مواجه کرد.‏

بی‌شک خودروساز ایرانی با تمام نیازهای مالی و کمبودهای نقدینگی، با برنامه‌ریزی وارد مشارکت با طرف‌های خارجی می‌شود ‌‏و روی حرف ایشان نیز هزینه‌های بسیار کرده و آماده‌ی جهشی بزرگ می‌شود اما؛ تنها یک تشر از سوی ارباب ایشان یعنی ‌‏آمریکا برای زیر پای گذاشتن همه عهد و پیمان‌ها کافی است تا از فرانسوی و آلمانی گرفته تا ژاپنی و چینی نبودن را به بودن ‌‏ترجمه دهند و باز یادشان برود که چگونه برای بودن در بازار ایران دست و پای خود را گم‌کرده بودند!‏

بی‌شک هزینه ایجاد خط تولید جدید، آموزش‌های خاص داخلی و خارجی و تجهیز قطعه‌ساز برای تولید جدید، هزینه‌بر بوده و ‌‏این همان بلایی است که شرکای خارجی با قراردادهای پسابرجامی بر سر ایران‌خودرو، سایپا، بهمن و کرمان موتور و سایر ‌‏خودروسازها و البته قطعه‌سازان آوردند.‏

متأسفانه در تمام این سال‌ها از حمایت‌های دولتی از صنعت خودرو گفته شد اما هیچ‌گاه کسی پیدا نشد تا بگوید این حمایت‌ها چه ‌‏بوده است؟ آیا برای واردات تکنولوژی رایزنی از سوی دولت و وزارت امور خارجه به نفع خودروساز شد؟ آیا گمرکات کشور ‌‏برای واردات تجهیزات به خودروسازان آفر خاصی داده‌اند؟ آیا قانون‌گذار برای رفع نیاز مالی و تأمین بخشی از نقدینگی این ‌‏صنعت بزرگ، قدمی برداشته است و یا اینکه تنها برای رأی آوردن و بردن رقابت‌های سیاسی از این صنعت و تاختن به پیکر ‏بی‌جان آن استفاده‌شده است؟

متأسفانه رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم دلیل دیگری برای از بین رفتن فرصت‌های صنعت خودرو در تمام این سال‌ها ‌‏بوده است. صنعت خودروی کشور به دلیل همان دلایل ریزودرشتی که در بالا ذکر شد بازارهای صادراتی محدودی دارد بنابراین ‌‏تنها بازار داخل را می‌تواند در دکترین خود ببیند که این مهم نیز با توجه به اقتصاد بیمار و کاهش در؟آمد خانوارهای ایرانی بسیار ‌‏محدودشده است.‏

بنابراین صنعت خودرو یا باید به فروش اعتباری روی آورد که این مهم خودش یکی از عوامل بالا رفتن میزان بدهی‌های صنعت ‌‏به قطعه‌ساز و سیستم بانکی شده است و یا باید دست از تولید خودرو با تیراژ بالا بردارد که این مهم نیز صرفه اقتصادی را کم ‌‏می‌کند.‏

متأسفانه در زمان بحران‌های اقتصادی صنعت خودرو سیبل دولت، مجلس، کارشناسان، رسانه‌ها و حتی مردم کوچه و بازار ‌‏می‌شود. دلیل همه مشکلات کشور می‌شود صنعت خودرو، دلیل نباریدن باران نیز به این صنعت و کیفیت خودروهای تولیدی آن ‌‏مربوط می‌شود!‏

اما کسی نمی‌پرسد چرا در شرایط بحرانی صنایع مکمل صنعت خودرو مانند فولاد و آلومینیوم، پشت این صنعت را به بهانه ‌‏صادرات خالی می‌کنند و هیچ‌کس حتی جرات نمی‌کند به ایشان بگوید لطفاً کمی ملاحظه بفرمایید!‏

به همه این دلایلی که گفته شد، شما اشتباهات مدیریتی مدیران گذشته صنعت خودرو و حتی روسای دولت‌ها را که اضافه کنید، ‌‏حاصلش می‌شود ضرر، ضرر و بازهم ضرر که در ماه‌های گذشته در صورت‌های مالی و عملکرد دو خودروساز بزرگ کشور ‌‏کاملاً مشهود بوده است.‏

این صنعت به جان و روح تازه نیاز دارد و این مهم میسر نخواهد شد مگر با استفاده از تجارب بزرگان، اعتماد به توان مهندسان ‌‏داخلی و کمی دور شدن از خودخواهی و فامیل بازی که این آخری...!‏

صنعت خودروی ایران می‌توانست و شاید هنوز هم بتواند جای درآمدهای نفتی را در بودجه کشور بگیرد اما این مهم به همتی ‏نیاز دارد که باید از سوی همه مدیران ارشد کشور و صنعت تامین و تجهیز شود.‏

لطفاًآشکارا نقاط ضعف عملکردی خود را قبول و برای تبدیل آنها به نقطه قوت و قدرت گرفتن مجدد صنعت خودرو، مقاومت ‏خود را در برابر بهبود و نوآوری کم کنید.‏

با تشکر از کم کردن مقاومت شما در برابر نوآوری!

محمد علی رفیعی