بازی با احساسات مردم در این آشفته‌بازار
به گزارش بورس نیوز، حتی تصور اینکه سهام موسسات خیریه و بیمارستان‌ها مانند دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بورس معامله شود هم سخت است؛ زیرا نه انتظار سودآوری میتوان داشت و نه رشد قیمت سهام ...
کسب و کار‌های اقتصاد دیجیتال و انواع شرکت‌های تولیدی در کشور وجود دارند که حتی صحبت از پذیرش آن‌ها در بورس نمی‌شود، آن وقت می‌خواهند بیمارستان و موسسات خیریه را وارد بورس کنند! مگر سهامداران از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس نفعی بردند که بخواهند از عرضه اولیه یک بیمارستان استقبال کنند؟ لطفا با سوءاستفاده از احساسات مردم و بی‌حساب و کتاب بازار سرمایه، طرح‌های زیان‌ده یا غیر تجاری را عرضه اولیه نکنید. واقعیت این است زمانی که سهامدار خرد وارد حساب کاربری خود میشود و افزایش درصد زیان سنگین پرتفوی را مشاهده می‌کند، اولین چیزی که به ذهنش می‌رسد ضعف شدید مدیریتی و ناتوانی دولت در حمایت از این بازار مولد است، نه پذیرش بیمارستان و خیریه و باشگاه فوتبال ...
بدون در نظر گرفتن باشگاه فوتبال که به غیر از مدیران و بازیکنان هیچ سودی برای اقتصاد کشور، مردم و سهامداران ندارد، حمایت از موسسات خیریه و بیمارستان یک امر واجب است؛ اما نه در بازار بورس و نه هر موسسه‌ای! هفتم اسفند ماه سال گذشته، مدیر عامل فرابورس اعلام کرد که شرکت مهر مام میهن، به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه سلامت و درمان، امروز به تابلو معاملات فرابورس آمد. حقیقتا حمایت از این موسسات به دلیل همیاری و همدلی مردم با یکدیگر، قابل ستایش است، اما ورود آن‌ها به بورس یعنی ترکیبی از احساسات، تجارت و حتی سیاست که اصلا به نفع سهامدار آن هم در این آشفته‌بازار نخواهد بود.
آیا انتقادات و کامنت‌ها را در شبکه‌های مجازی مشاهده کرده‌اید؟ یکی از دلایل نارضایتی سهامداران از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، زیان‌ده بودن آن‌ها چه از نظر بنیادی و چه قیمت سهام است. پس این را از ما بپذیرید که احساس خوبی نسبت به پذیرش بیمارستان، خیریه، باشگاه‌های ورزشی و سایر طرح‌های بدون بازده نداشته باشیم؛ زیرا بورس صرفا محل تامین مالی و مشارکت در سودآوری حاصل از تولید یا ارائه خدمات (فعالیت‌های سالم و قابل توجیه از هر لحاظ) است. به نظر می‌آید تامین مالی این گونه موسسات باید خارج از بورس و در قالب کمک‌های مردمی و حمایت‌های دولتی باشد تا بازده مورد انتظاری وجود نداشته باشد.
خیریه ها، محل ریخت و پاش مدیران؟
انجمن سرطان آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین خیریه این کشور با ۱.۳ میلیارد دلار ارزش ویژه در حال فعالیت است. این موسسه در سال ۲۰۲۳ به مبلغ ۶۵۷ میلیون دلار منابع مالی دریافت کرده بود که ۷۵۶ میلیون دلار به بیماران کمک کرد و این ۹۹ میلیون دلار کسری واقعا عجیب است! همانطور که می‌دانید سیستم مالی در همه موسسات آمریکا سالم است و این ۹۹ میلیون دلار کسری در کارکرد ناخالص نشان می‌دهد. موسسه علاوه بر کمک‌های مردمی، از صندوق خود نیز، مبلغی پرداخت کرده است. فکر می‌کنید خیریه‌های ایرانی هم اینگونه فعالیت می‌کنند؟ تجزیه و تحلیل مالی موسسات خدمات درمانی به ضعف مدیریتی اشاره دارد و حتی در حالت استاندارد هم صلاحیت پذیرش در بازار بورس و فرابورس را ندارند.
با توجه به محاسبات انجام شده، ضریب مصارف به منابع ۱۸ خیریه بزرگ ایران به ۷۰ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده که متاسفانه به غیر از هزینه‌های اداری و تشکیلاتی که به خودی خود داستان عجیب و غریبی دارد، کارکرد ناخالص زیاد است و نشان‌دهنده انباشت پول‌های مردم در جهت مصارف شخصی، منافع هیئت مدیره، حقوق صاحبان سهام و افرایش دارایی‌ها است. رفاه و مزد بی‌زحمت در برخی از موسسات خیریه آشکار است؛ به طور مثال، هزینه‌های اداری و تشکیلاتی بنیاد خیریه باقیات صالحات حدودا ۴۴ درصد از کل منابع دریافتی را شامل میشود که میانگین حقوق و مزایای پرسنل را به ۳۴ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ رسانده است!
سرایت بنگاه داری از بانک به موسسات خیریه!
موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان با عنوان بنیاد محک در این ۵ سال ۷۰۱ میلیارد تومان سود خالص داشته که جهت کمک به بیماران صرف نمی‌شود و سود انباشته را افزایش می‌دهد. همانطور که می‌دانید، افزایش سود انباشته به منزله افزایش حقوق صاحبان سهام خیریه است و این یعنی بخشی از کمک‌های مردمی را با کاهش پرداختی بیماران در راستای منافع شخصی قفل می‌کنند. یا مثلا نیکوکاری تات که موسس آن علی انصاری، مدیرعامل بانک رو به انحلال آینده و مالک ایران مال که خشت به خشتش بدهی دارد، بوده و در این ۵ سال حدود ۵۸ میلیارد تومان تحت عنوان خیریه سود خالص کسب کرده است. جالب است بدانید این موسسه در زمینه‌های زیادی از جمله بهداشت و درمان، فرهنگی و هنری، آموزش و توانمندسازی، ازدواج، معیشت فعالیت می‌کند که فقط ۱۵ نفر پرسنل دارد و دستمزد هر نفر به ۳۲ میلیون تومان در دو سال گذشته رسید!
این میزان تفاوت واقعا عجیب است! اینکه دستمزد و سود خالص موسسات خیریه ایرانی هر سال رو به رشد باشد و به ارقام چشمگیری برسد، اما انجمن سرطان آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین خیریه فعال در حوزه بیماری سرطان با افت ارزش ویژه و رشد مخارج بیماران رو به رو شود. بنگاه‌داری خیریه‌های ایرانی از طریق صندوق صدقات، اخلاقی به نظر نمی‌رسد؛ یک موسسه خیریه طبیعتا باید آنقدر مخارج بیماران را تقبل کند و مصارف تعداد زیادی را پوشش دهد که کارکرد ناخالص فقط در حد هزینه‌های اداری آن هم در قالب حقوق و دستمزد باقی بماند، نه اینکه با عنوان کارکرد خالص به حساب ویژه سهامداران عمده واریز شود! حتی تصور اینکه سهام این گونه موسسات در بورس معامله شود هم سخت است؛ زیرا قطعا نه انتظار سودآوری میتوان داشت و نه رشد قیمت سهام ...
توصیه دوستانه به سهامداران
۱- سهام بیمارستان و موسسات خیریه را در صورت عرضه اولیه نخرید و انتظار سود نداشته باشید.
۲- دقیقا همانطور که دو باشگاه استقلال و پرسپولیس سود دادند، طرح‌های مشابه هم همان قدر سود خواهند داد!
۳- در صورت عدم اطمینان به هیچ وجه به حساب موسسه‌ای پول واریز نکنید و خودتان مستقیما کمک حال بیماران باشید.
۴- بر روی سهام شرکت‌های تولیدی و خدماتی معتبر سرمایه گذاری کنید، نه طرح‌هایی که درگیر هیجانات و احساسات هستند.
هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه