ابهام در مسیر شفاف‌سازی؛ فراخوان‌های مالیاتی همچنان محل تردید فعالان اقتصادی
به گزارش بورس نیوز، سازمان امور مالیاتی اخیراً در اطلاعیه‌ای با عنوان «شفاف‌سازی پیرامون فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده» تلاش کرده تا ابهامات پیرامون این فراخوان‌ها را کاهش دهد؛ اما واکنش فعالان اقتصادی حاکی از آن است که فاصله معناداری میان نیت قانون‌گذار و برداشت‌های میدانی وجود دارد.
در سال‌های اخیر، فراخوان‌های مالیاتی به ابزاری رایج برای توسعه پایه‌های مالیاتی در کشور تبدیل شده‌اند. این فراخوان‌ها، اصناف و مشاغل مختلف را مکلف به ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده می‌کنند. با این حال، بسیاری از صاحبان کسب‌وکار از سردرگمی در تفسیر مفاد این فراخوان‌ها، پیچیدگی در مسیر اجرا و دشواری فرآیند اعتراض گلایه دارند.
در حالی که سازمان امور مالیاتی با انتشار اطلاعیه اخیر خود تلاش کرده شفافیت را تقویت کند، واقعیت میدانی آن است که ادبیات خشک و حقوقی این متون برای بخش بزرگی از مؤدیان قابل‌درک نیست و نیاز به مشاوره‌های حرفه‌ای مالیاتی را افزایش داده است؛ امری که به‌ویژه برای کسب‌وکار‌های کوچک، به مانعی برای تعامل مؤثر با نظام مالیاتی بدل شده است.
از سوی دیگر، اطلاع‌رسانی رسمی از طریق سایت سازمان یا روزنامه رسمی، در بسیاری از موارد نتوانسته پوشش کافی و به‌موقع برای مؤدیان فراهم کند. بسیاری از فعالان اقتصادی با تأخیر از مشمول بودن خود در فراخوان مطلع می‌شوند و فرصت کافی برای آمادگی و تطبیق با الزامات قانونی ندارند.
بخش قابل‌توجهی از نارضایتی‌ها نیز به فرآیند اعتراض بازمی‌گردد. مؤدیان مالیاتی از دشواری و زمان‌بر بودن روند‌های پیگیری گلایه دارند و در مواردی، احساس می‌کنند که در برابر سیستمی بدون انعطاف و پاسخ‌گویی قرار گرفته‌اند. این موضوع، نه‌تنها اعتماد به ساختار مالیاتی را کاهش می‌دهد، بلکه انگیزه برای فعالیت شفاف اقتصادی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در این میان، تشکل‌های صنفی و اتحادیه‌ها می‌توانستند نقش حمایتی ایفا کنند؛ اما نبود ظرفیت‌های کارشناسی و ارتباط ضعیف با بدنه تصمیم‌گیر باعث شده‌اند تا مؤدیان عملاً تنها بمانند.
نکته مهم دیگری که نباید نادیده گرفته شود، نابرابری در اجرای فراخوان‌ها است. در حالی‌که کسب‌وکار‌های شفاف و رسمی به‌سرعت مشمول می‌شوند، بخش عمده‌ای از اقتصاد غیررسمی یا بی‌مجوز، همچنان خارج از دسترس نظام مالیاتی باقی مانده‌اند. این مسئله، بار مالیات‌ستانی را بر دوش گروهی خاص متمرکز کرده و عدالت مالیاتی را زیر سؤال برده است.
جمع‌بندی:
فراخوان‌های مالیاتی، اگرچه با نیت مثبت طراحی شده‌اند، اما در اجرا نیازمند بازنگری جدی هستند. بدون شفاف‌سازی بیشتر، ساده‌سازی مفاد، ارتقاء کانال‌های اطلاع‌رسانی، اصلاح فرآیند اعتراض و توسعه عدالت افقی، بعید است این ابزار بتواند نقش واقعی خود را در توسعه نظام مالیاتی ایفا کند.