زیان انباشته ۳۸۸۷ میلیارد تومانی، هدیه مدیران پتروشیمی آبادان به سهامداران!

به گزارش بورس نیوز، پتروشیمی آبادان، نمادی از مدیریت بحران ساختاری با ثبت زیان خالص ۱۱۶۰.۶ میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۳، نه تنها نتوانسته چرخ تولید را بچرخاند، بلکه هزینه‌های پرسنلی و انرژی آن نسبت به کل فروش به طرز نجومی فراتر رفته است؛ این در حالی است که زیان انباشته با رشد ۱۱۱۱ درصدی طی پنج سال مالی، ارزش ویژه سهام شرکت و حق سهامداران و بازنشستگان را در معرض نابودی کامل قرار داده است.

پتروشیمی آبادان یکی از شرکت‌های عجیبی است که هر سه عامل قدمت، موقعیت و زیان را با هم دارد. این شرکت با مشارکت ۷۴ درصدی سهم شرکت ملی پتروشیمی و ۲۶ درصدی سهم شرکت بی‌اف‌گودریچ آمریکا تاسیس شد که در سال ۱۳۴۶ عملیات ساختمانی مجتمع توسط شرکت لاماس آمریکا آغاز و در سال ۱۳۴۸ رسما به بهره‌برداری رسید. از چه بگوییم؟ سقوط پیاپی قیمت سهام یا زیان خالصی که سال به سال انباشت می‌شود؟ سیستم مدیریتی پتروشیمی آبادان به اندازه‌ای ضعیف است که علاوه بر ساختار نادرست منابع و مصارف، اوضاع منابع انسانی و شاخص‌های بهره‌وری نیز، نابسامان است.

باور بفرمایید با هر بهانه‌ای که شده به دنبال خبر مثبت و آمار و ارقام امیدوار کننده‌ای در گزارشات و صورت‌های مالی این شرکت می‌گردیم، اما نکته مثبتی پیدا نمی‌شود که نمی‌شود! با یک نگاه ساده به ترکیب درآمدی شرکت، متوجه می‌شوید که PVC، محصول اصلی پتروشیمی آبادان برای تولید و فروش می‌باشد؛ اما مدیران حتی به فکر حفظ مقدار تولید آن هم نیستند. در حقیقت، زیان‌سازی و رشد آن، عدم سرمایه گذاری و ایجاد طرح‌های توسعه‌ای، افزایش قابل توجه هزینه‌های اداری و تشکیلاتی، ریخت و پاش‌ها و از همه مهمتر، افت چشمگیر مقدار تولید عواملی هستند که فضای شرکت را به تاریکی مطلق کشانده‌اند.

پای بازنشستگان در باتلاق زیان

هلدینگ نفت و گاز و پتروشیمی تامین با نماد تاپیکو، ۵۳.۱ درصد و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری ۶.۴ درصد از کل سهام پتروشیمی آبادان را در اختیار دارند. تکلیف هلدینگ نفت و گاز و پتروشیمی تامین که معلوم است؛ اما سوال این است که چرا سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری بر روی شرکت پتروشیمی سرمایه گذاری کند که اساسا زیان‌ده است و همواره افت ارزش بازار را تجربه می‌کند؟ اینکه سازمان تامین اجتماعی و اکثر زیرمجموعه هایش بی‌حساب و کتاب سرمایه گذاری می‌کنند و همت به همت زیان به بار می‌آورند دیگر برای مردم عادی شده است، اما وابسته بودن حقوق بازنشستگان به یک بنگاه اقتصادی زیان‌ده به دلیل مدیریت نادرست را به این راحتی نمی‌توان هضم کرد!

کارگر زیاد؛ تولید کم

اجازه دهید یک مقایسه‌ای بین پتروشیمی آبادان و پتروشیمی غدیر داشته باشیم؛ گرچه دردناک است، اما ضعف در سیستم مدیریتی را آشکار می‌سازد. در سال مالی ۱۴۰۳، مقدار تولید محصول PVC در پتروشیمی آبادان ۸ هزار و ۵۳۱ تن و در پتروشیمی غدیر ۱۳۴ هزار و ۹۰۹ تن به ثبت رسیده است؛ اما با وجود اینکه مقدار تولید پتروشیمی غدیر به میزان قابل ملاحظه ۱۴۸۱ درصد بیشتر از مقدار تولید پتروشیمی آبادان است، پتروشیمی آبادان ۷۱.۵ درصد بیشتر از پتروشیمی غدیر پرسنل دارد! عجیب است پتروشیمی آبادان با ۹۵۱ میلیارد تومان ارزش بازار بورسی، ۶۶۹.۳ میلیارد تومان حقوق و دستمزد به پرسنل خود پرداخت می‌کند. عجیب‌تر اینکه مقدار تولید PVC در پتروشیمی آبادان، برخلاف افزایش بی‌رویه تعداد پرسنل، سقوط کرده و شاخص بهره‌وری منابع انسانی (HCROI) به ۵۳.۳- درصد رسیده است. در این مسئله، ما با چند رقم متناقض مواجه هستیم که نشان می‌دهد علاوه بر منابع مالی پتروشیمی آبادان، منابع انسانی هم به درستی مدیریت نمی‌شود.

مرگ تدریجی آبادان با سقوط مقدار تولید

مقدار تولید محصول PVC در پتروشیمی آبادان در سال ۱۴۰۳، به ۸ هزار و ۵۳۱ تن رسیده است که نسبت به سال قبل ۵۴.۹ درصد سقوط را نشان می‌دهد. مگر از همان ابتدا ظرفیت عملی و سقف تولید محصول پی‌وی‌سی این شرکت چه قدر بوده که به صورت متوالی، کاهش یافته و در پایین‌ترین سطح قرار دارد؟ به غیر از PVC، شرکت سه محصول دیگر تولید می‌کند که ۳۰۸ تن DDB، ۱۰۳۷ تن NAOH و ۱۴۶۷ تن سایر محصولات را در سال ۱۴۰۳ تولید کرده است. متاسفانه تولید هر سه محصول فرعی نیز، مانند PVC سقوط کرده است؛ به طوری که محصول DDB به میزان ۷۶.۳ درصد، NAOH به میزان ۲۸.۴ درصد و سایر محصولات ۵۱ درصد سقوط تولید را طی یک سال گذشته به ثبت رساند.

شرکت در سال ۱۴۰۳، تنها به مبلغ ۳۸۰.۸ میلیارد تومان فروش را به ثبت رسانده که نسبت به سال قبل ۵۳.۲ درصد سقوط کرده و با کسر ۶۹۴.۶ میلیارد تومان بهای تمام شده تولید، ۳۱۳.۸ میلیارد تومان زیان ناخالص به بار آورده است. نکته دردناک در فروش شرکت این است که در دو سال اخیر، صادراتی وجود نداشته و آن مقدار تولید هم در بازار داخلی و با نرخ کمتر به فروش می‌رسد. با توجه به اقلام ثبت شده در سربار تولید شرکت، ۲۹.۴ درصد از کل بهای تمام شده تولید به مبلغ ۲۰۴ میلیارد تومان در سال مالی ۱۴۰۳ برای آب، برق و گاز هزینه شده که این رقم نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۵۸.۱ درصد و سه سال قبل ۱۴۶۹.۲ درصد افزایش یافته است.

معادله عجیب در حقوق و دستمزد پرسنل

هزینه‌های اداری و تشکیلاتی پتروشیمی آبادان در سال ۱۴۰۳ به مبلغ ۳۱.۴ میلیارد تومان شناسایی شد که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۳۶.۷ درصد کاهش و سه سال قبل ۲۴۱.۳ درصد افزایش یافته است. هزینه‌های اداری این شرکت کوچک ظاهرا ثابت مانده و روند رو به رشدی نداشته است، اما بررسی‌های مویرگی نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۳، به ۱۳۸۶ نفر پرسنلی که وجود دارند، ۶۸۲ میلیارد تومان دستمزد پرداخت شده که ۷۹ درصد بیشتر از ارزش کل فروش شرکت است! جمع کل دستمزد‌ها (بها، سربار و بخش اداری) نسبت به سال قبل ۲۲.۴ درصد و سه سال قبل ۳۴۸.۷ درصد رشد کرده است.

زیان انباشته، مثلث برمودای پتروشیمی آبادان

پتروشیمی آبادان به صورت تلفیقی در سال ۱۴۰۳ به مبلغ ۱۱۶۰.۶ میلیارد تومان زیان خالص ساخته است. زیانی که طی یک سال اخیر، ۴ درصد کاهش یافته ولی نسبت به سه سال قبل ۴۵۰.۳ درصد و پنج سال قبل ۱۰۸۵.۵ درصد افزایش یافته است که اگر با همین سه نرخ گفته شده می‌توان به عمق فاجعه پی برد. شرکتی که تنها در یک سال ۴ برابر مبلغ فروش، زیان خالص بسازد، از دایره سهامداری، تامین مالی و حتی فعالیت اقتصادی خارج شده است و باید به انحلال یا اصلاح سیستم مدیریتی آن پرداخته شود.

زیان انباشته شرکت از ۲۵۱۹ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ با رشد ۴۶.۶ درصدی به ۳۶۹۴ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است. البته این رقم در سه ماهه نخست ۱۴۰۴ به ۳۸۸۷ میلیارد تومان افزایش یافته است. زیان انباشته با یک سرعت نگران کننده‌ای رشد می‌کند؛ به طوری که نسبت به سه سال قبل ۶۷۸ درصد و پنج سال قبل ۱۱۱۱ درصد افزایش یافته است. آیا به نظر شما با روندی که زیان انباشته پتروشیمی آبادان طی می‌کند، ارزش ویژه‌ای در سال‌های آتی وجود خواهد داشت؟

فروش دارایی ثابت برای پوشاندن هزینه

در سال ۱۴۰۳، نسبت نقدینگی جاری شرکت به میزان ۰.۳ واحد، بازده دارایی و حقوق صاحبان سهام منفی، گردش کالا ۲.۸ واحد و گردش مطالبات ۰.۴ واحد برآورد می‌شود. وضعیت نقدینگی در ساختار دارایی و بدهی‌های جاری بسیار نامطلوب است؛ به حدی که شرکت توان پرداخت بدهی‌های جاری را در بازه کوتاه‌مدت نخواهد داشت. گردش کالا از ۵.۵ واحد در سال ۱۴۰۲ به ۲.۸ واحد در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است که نشان می‌دهد فروش شرکت نسبت به موجودی مواد و کالا در انبار ضعیف است.

جالب است بدانید افزایش ارزش ویژه شرکت در سال ۱۴۰۳ نیز، به دلیل تجدید ارزیابی دارایی‌ها بود و رشد و توسعه واقعی صورت نگرفته است. مدیران و تصمیم‌گیران این پتروشیمی زیان‌ده برای اینکه ۹۸۰ میلیارد تومان هزینه عملیاتی ناشی از هزینه جذب نشده در تولید را بی‌اثر جلوه دهند، بخشی از دارایی‌های ثابت خود را به ارزش ۳۹۲ میلیارد تومان به فروش رسانده است. قسمت تاریک ماجرا این است که ارزش کل سرمایه گذاری‌های شرکت پتروشیمی آبادان، طی سه سال اخیر، زیر یک میلیارد تومان بوده است و این یعنی، سرمایه‌گذاری، گسترش فعالیت‌ها و ایجاد طرح‌های توسعه‌ای در این شرکت معنا و مفهومی ندارد.

هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه