آیا واردات برنج پاکستانی قیمت برنج ایرانی را کاهش می دهد؟
به گزارش بورس‌نیوز، به نقل از صدای بورس، بازار برنج ایران در ماه‌های اخیر با تغییرات قابل توجهی مواجه شده است. قیمت‌ها در نقاط مختلف کشور به شدت افزایش یافته و پایداری در بازار به چشم نمی‌خورد، با اینکه فصل برداشت نیز آغاز شده است.
تحلیلگران اقتصادی و فعالان حوزه برنج این وضعیت را ناشی از ترکیبی از عوامل ساختاری و سیاسی می‌دانند؛ از جمله محدودیت‌های عرضه داخلی، چالش‌های وارداتی و افزایش هزینه‌های جانبی مانند حمل و نقل و بسته‌بندی. این عوامل باعث شده تا قیمت نهایی برنج در بازار به شدت افزایش یابد و قدرت خرید خانواده‌ها به طرز قابل توجهی کاهش یابد.
کاهش دسترسی به برنج با کیفیت در بین گروه‌های متوسط و کم‌درآمد جامعه، یکی از نگران‌کننده‌ترین پیامدهای این نوسانات به شمار می‌رود. مصرف‌کنندگان در تلاش‌اند تا با انتخاب گزینه‌های ارزان‌تر یا تغییر در الگوی مصرف، هزینه‌های خانوار را مدیریت کنند، اما این امر می‌تواند بر کیفیت تغذیه و امنیت غذایی، به ویژه برای کودکان و سالمندان، تاثیر منفی بگذارد.
کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه روند فعلی می‌تواند منجر به بروز بحران عرضه و افزایش نوسانات قیمتی شدید در بازار شود و زنجیره تأمین را دچار آشفتگی کند. یکی از چالش‌های اساسی، عدم هماهنگی میان سیاست‌های تولید، واردات و توزیع است. محدودیت‌های وارداتی برای برخی برنج‌های خارجی، نوسانات نرخ ارز و عدم وجود مکانیزم‌های مناسب برای کنترل جریان کالا، سبب شده تا فاصله قیمتی میان تولیدکننده و مصرف‌کننده افزایش یابد.
این شرایط، بستری را برای فعالیت دلالان فراهم کرده و تلاش‌ها برای تثبیت بازار را با چالش مواجه کرده است. کارشناسان بر این باورند که تنها با ایجاد هماهنگی میان تولید، واردات و شبکه‌های توزیع و همچنین سیاست‌گذاری هدفمند برای حمایت از اقشار کم‌درآمد، می‌توان از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کرد. همچنین، بهبود شفافیت در عرضه کالا و نظارت مستمر بر بازار از دیگر نیازهای ضروری برای کاهش نوسانات است.
اگر این اقدامات به درستی انجام شود، نه تنها ثبات قیمت در بازار برقرار خواهد شد، بلکه امنیت غذایی و رفاه خانوارها نیز تقویت می‌شود. در غیر این صورت، بازار برنج همچنان با فشار قیمتی و کاهش دسترسی مواجه خواهد بود و تبعات اجتماعی و اقتصادی آن گسترش خواهد یافت.
در همین راستا، رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در مورد وضعیت بازار برنج و دلایل افزایش قیمت‌ها توضیح داد. او با اشاره به افزایش بیش از ۱۴۶ درصدی قیمت برنج ایرانی در یک سال اخیر گفت: «در سال گذشته این زمان قیمت برنج بین ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان بود. وزارت جهاد کشاورزی با هدف حمایت از تولید داخلی، واردکنندگان را به واردات برنج تشویق کرد، اما این اقدام باعث شد تا خرید انبوه صورت گیرد و در نتیجه نوعی انحصار به وجود آید.»
وی ادامه داد: «به دلیل عدم تعادل در عرضه و تقاضا، نوسانات قیمتی به وجود آمده و قیمت‌ها به ۳۷۰ هزار تومان هم رسیده است. در فصل برداشت، قیمت برنج ایرانی به حدود ۲۲۰ هزار تومان کاهش یافت، اما عدم واردات برنج پاکستانی که شباهت زیادی به برنج ایرانی دارد، تأثیر منفی بر قیمت برنج ایرانی گذاشته است.»
کنگری تصریح کرد: «ما درخواست کرده‌ایم که واردات برنج پاکستانی تسهیل شود تا تقاضا کنترل و قیمت برنج ایرانی کاهش یابد. در حال حاضر نوسانات بازار همچنان ادامه دارد، اما برنج هندی با رفع ممنوعیت واردات، قیمتش از ۸۶ هزار تومان به حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان کاهش یافته و این اقدام توانسته تا حدی ثبات ایجاد کند.»
وی در مورد راهکارهای دولت و پیشنهادات اتحادیه گفت: «سامانه بازرگاه به منظور ساماندهی واردات فعال شده، اما متأسفانه مشکلات زیادی در اجرای آن وجود دارد و تخلفات همچنان ادامه دارد. پیشنهاد ما این است که پس از ترخیص کالا، آن را به متولیان صنف سپرده شود تا توزیع و فروش با شفافیت بیشتری انجام شود.»
رئیس اتحادیه بنکداران به موانع واردات اشاره کرد و گفت: «مشکل اصلی واردکنندگان در دریافت ارز به موقع است. تأخیر در تخصیص ارز، قیمت کالا را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سرمایه آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد. برای عبور از این چالش، رفع سه مانع یعنی تک‌نرخی شدن ارز، برداشتن محدودیت‌های واردات و مقابله با انحصار ضروری است.»
کنگری در پایان درباره پیش‌بینی آینده بازار برنج گفت: «بازار کالاهای اساسی که با ارز تامین می‌شوند، به نرخ ارز وابسته است. اگر ارز نوسانی باشد، قیمت‌ها هم افزایش می‌یابد. همچنین کمبود کالا در بازار نیز نوسان منفی ایجاد می‌کند. امیدواریم با اجرای سیاست‌های صحیح، از جمله واردات برنج پاکستانی و شفاف‌سازی عرضه، بازار برنج به ثبات برسد و قیمت‌ها کنترل شود.»
انتهای پیام/