همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی به همت بانک کشاورزی برگزار شد

بورس نیوز:

وهب متقی‌نیا، مدیرعامل بانک کشاورزی، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی با اشاره به اهمیت پیوند نظام مالی با بخش تولید و فناوری، اظهار کرد: مایه خرسندی است که امروز در جمعی حضور داریم که هر یک از شما نقشی کلیدی در تأمین آینده غذایی، اقتصادی و فناورانه کشور بر عهده دارید. این همایش فرصتی است برای گفت‌و‌گو، هم‌اندیشی و ترسیم نقشه راهی مشترک به‌سوی تأمین مالی پایدار در خدمت امنیت غذایی کشور.

وی با تأکید بر اینکه امنیت غذایی امروز دیگر صرفاً یک مفهوم اقتصادی نیست، افزود: امنیت غذایی پیوندی عمیق با رفاه اجتماعی، استقلال ملی و تاب‌آوری اقتصادی دارد. پایداری این امنیت در گرو طراحی و هدایت نظام مالی کشور به‌گونه‌ای است که سرمایه، دانش و نوآوری از مزرعه تا سفره به شکلی یکپارچه و هدفمند جریان یابد.

مدیرعامل بانک کشاورزی، محور‌های بنیادین این همایش را «همگرایی نهادی» و «نقش فناوری و نوآوری» عنوان کرد و گفت: پایداری امنیت غذایی تنها زمانی تحقق می‌یابد که تصمیمات وزارتخانه‌های اقتصاد، جهاد کشاورزی، بانک مرکزی، سازمان برنامه‌وبودجه، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی در یک مسیر هماهنگ حرکت کند. در این میان، نقش تسهیلگر نظام مالی کشور و به‌ویژه بانک کشاورزی در پیوند میان سیاست‌گذاری، اجرا و فناوری بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.

وی با اشاره به تحول فناورانه در نظام مالی کشاورزی، ادامه داد: امروز فناوری‌های نوین مالی، داده‌های هوشمند، فین‌تک‌ها و نوآوری‌های دیجیتال افق‌های تازه‌ای پیش روی ما گشوده‌اند. از اعتبارسنجی هوشمند تا قرارداد‌های دیجیتال، از زیرساخت‌های داده‌ای تا پلتفرم‌های بانکداری اکوسیستمی، این ابزار‌ها تنها فناوری نیستند؛ بلکه زبان جدید تعامل میان کشاورزان، بانک‌ها و بازار‌ها محسوب می‌شوند.

متقی‌نیا افزود: بانک کشاورزی با همکاری دانشگاه‌ها، استارت‌آپ‌ها، فین‌تک‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان مسیر گذار از بانکداری سنتی به بانکداری پلتفرمی و هوشمند را آغاز کرده است. در این همایش، موضوعاتی همچون توسعه چارچوب‌های مالی پایدار در زنجیره ارزش غذایی، بهره‌گیری از فناوری دیجیتال در نظام تأمین مالی کشاورزی، هم‌افزایی میان نهاد‌های سیاست‌گذار و بخش خصوصی و نقش نوآوری‌های مالی در افزایش بهره‌وری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مدیرعامل بانک کشاورزی همچنین از تشکیل کارگروهی برای پیگیری و اجرایی‌سازی مصوبات همایش خبر داد و تصریح کرد: هدف ما این است که نتایج این رویداد تنها در سطح گفت‌و‌گو باقی نماند، بلکه با تشکیل کارگروه تخصصی، راهکار‌های ارائه‌شده در سیاست‌گذاری، مقررات اجرایی، توسعه تعاملات بانکی و فناوری و تقویت مشارکت‌های مؤثر بین نهاد‌های دولتی، دانشگاهی و بخش خصوصی عملیاتی شود.

وی خاطرنشان کرد: همایش امروز صرفاً یک گردهمایی نیست؛ بلکه آغاز گفت‌وگویی ملی برای ساخت آینده‌ای پایدارتر، ایمن‌تر و هوشمندتر در حوزه امنیت غذایی ایران است. بانک کشاورزی با تمام ظرفیت‌های مالی، فنی و دانشی خود آماده است نقشی فعال و سازنده در تحقق این چشم‌انداز ایفا کند.

عبدالکریم حسین‌زاده، معاون توسعه روستایی رئیس‌جمهور، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی با اشاره به ضرورت نگاه بلندمدت در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و روستایی کشور اظهار کرد: امیدوارم ثروت و سرمایه‌ای که در پهنه سرزمینی ایران هزینه می‌شود، هدفمند، درست و دقیق باشد تا در مسیر توسعه پایدار و امنیت غذایی به ثمر بنشیند.

وی با اشاره به آمار‌های جهانی حوزه تأمین مالی کشاورزی افزود: سرمایه‌گذاری مورد نیاز بخش کشاورزی جهان تا سال ۲۰۳۰ حدود ۲۶۵ میلیارد دلار برآورد شده، اما نیمی از آن تاکنون محقق نشده است. سهم تأمین مالی سبز در جهان کمتر از سه درصد است، در حالی که ۲۵ درصد از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای مربوط به بخش کشاورزی است؛ این نشان می‌دهد مسیر تأمین مالی جهانی همچنان از پایداری فاصله دارد.

معاون توسعه روستایی رئیس‌جمهور با تأکید بر نقش نظام بانکی به‌ویژه بانک کشاورزی در تحول مالی و توسعه پایدار گفت: بانک کشاورزی مجموعه‌ای پویا و زنده است که می‌کوشد میان زمین‌های کشاورزی، صنایع مادر و نظام حکمرانی پیوندی مؤثر برقرار کند. ما باید نگاه کوتاه‌مدت را کنار بگذاریم و به کشاورزان اطمینان دهیم که نظام بانکی و دولت، آینده پنج‌ساله و ده‌ساله آنان را در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کرده است.

وی افزود: مشکل امروز کشور کمبود پول نیست، بلکه کمبود الگوی صحیح برای استفاده از منابع است. باید به سمت مدل‌های نوینی حرکت کنیم که بهره‌وری را افزایش و هزینه‌ها را کاهش دهد. نمونه آن مصرف آب است که نیاز به اصلاح جدی در شیوه مدیریت دارد.

حسین‌زاده سه ستون اصلی برای تحقق امنیت غذایی را «تأمین مالی پایدار و سبز»، «مالیه فراگیر و عدالت‌محور» و «هوشمندسازی مالی» عنوان کرد و توضیح داد: ستون نخست، تأمین مالی سبز است. دولت آمادگی دارد با همکاری بانک کشاورزی و بخش خصوصی، صندوق‌های مشترک با اهداف مشخص مانند آبیاری هوشمند، اوراق سبز غذایی و جذب سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کند. هر ریال از این صندوق‌ها می‌تواند چند خانوار را از فقر غذایی نجات دهد.

وی در ادامه درباره عدالت مالی گفت: عدالت اجتماعی بدون عدالت مالی محقق نمی‌شود. بانک کشاورزی می‌تواند پیشتاز طراحی الگو‌های مالی فراگیر باشد؛ الگو‌هایی که زنان، جوانان و تعاونی‌های محلی را توانمند کند. ما در دولت نیز آماده‌ایم ریسک پرداخت تسهیلات به روستاییان را از محل تبصره‌های بودجه بر عهده بگیریم تا بانک بتواند با اطمینان بیشتری تسهیلات ارائه دهد.

مندسازی نظام مالی اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر، تلاش کردیم از نگاه سنتی به نمایشگاه‌های روستایی عبور کنیم و با ایجاد غرفه‌های فناورانه، اختراعات و ابتکارات روستاییان را معرفی کنیم. از دستگاه‌های کوچک آب‌شیرین‌کن تا سم‌پاش‌های هوشمند، همه نشان می‌دهد ظرفیت فناوری در روستا‌ها وجود دارد و باید به آن بها داد.

وی با تأکید بر نقش داده‌های هوشمند در سیاست‌گذاری تصریح کرد: اگر بتوانیم صد روستای پایلوت را در هر استان با مدل توسعه پایدار تجهیز کنیم، می‌توان در کمتر از سه سال حدود ۳۰۰ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد کرد. این هدف با تشکیل صندوق‌های توسعه محلی و همکاری بانک کشاورزی کاملاً دست‌یافتنی است.

حسین‌زاده در بخش پایانی سخنان خود بر ضرورت بازنگری در نگاه توسعه‌ای کشور تأکید کرد و گفت: سال‌ها توسعه روستایی را فقط با معیار آب، برق و گاز سنجیدیم، اما امروز باید مردم و کشاورزان را توانمند کنیم تا خودشان اقتصاد و اجتماعشان را بسازند. در همین راستا، ۷۰ درصد از اعتبارات مسئولیت اجتماعی دولت را به حوزه توسعه روستایی و محرومیت‌زدایی اختصاص داده‌ایم.

وی خطاب به فعالان بخش خصوصی افزود: بخش خصوصی ایران ثابت کرده که می‌تواند روی پای خود بایستد. دولت باید به جای مداخله، تسهیلگر باشد و با ایجاد اعتماد، زمینه مشارکت و سرمایه‌گذاری را فراهم کند. تنها در سایه همکاری صادقانه، شفافیت و همدلی می‌توان به توسعه پایدار و امنیت غذایی واقعی در کشور دست یافت.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی با اشاره به جایگاه و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: یکی از مظلومیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که برخی تصور می‌کنند مأموریت آن صرفاً فرهنگی است، در حالی که شورا در حوزه‌های علم، فناوری، فرهنگ و اجتماع نقش محوری دارد. بسیاری از اسناد ملی نظیر اسناد نانو، بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی، کوانتوم، مواد پیشرفته و امنیت غذایی در همین شورا تدوین و تصویب شده است.»

وی با تأکید بر اینکه «حکمرانی» صرفاً سیاست‌گذاری نیست، افزود: فرآیند حکمرانی شامل پنج رکن است: سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، اجرا و نظارت. اگر اسنادی در کشور به نتیجه نمی‌رسند، علتش این است که تنها به سیاست و راهبرد بسنده شده و راهبری و اجرا مغفول مانده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سند ملی امنیت غذایی گفت: این سند با امضای رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی به تصویب رسید و از اسناد دقیق و کاربردی کشور است که هم راهبرد دارد و هم راهبری. در آن، وضعیت موجود کشور در بخش‌های گندم، دام، طیور، آب و خاک و مسیر گذار به وضع مطلوب مشخص شده است. با این حال، تاکنون از سوی وزارت جهاد کشاورزی اقدام مؤثری در اجرای آن مشاهده نشده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی با اشاره به جایگاه و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: یکی از مظلومیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که برخی تصور می‌کنند مأموریت آن صرفاً فرهنگی است، در حالی که شورا در حوزه‌های علم، فناوری، فرهنگ و اجتماع نقش محوری دارد. بسیاری از اسناد ملی نظیر اسناد نانو، بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی، کوانتوم، مواد پیشرفته و امنیت غذایی در همین شورا تدوین و تصویب شده است.»

وی با تأکید بر اینکه «حکمرانی» صرفاً سیاست‌گذاری نیست، افزود: فرآیند حکمرانی شامل پنج رکن است: سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، اجرا و نظارت. اگر اسنادی در کشور به نتیجه نمی‌رسند، علتش این است که تنها به سیاست و راهبرد بسنده شده و راهبری و اجرا مغفول مانده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سند ملی امنیت غذایی گفت: این سند با امضای رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی به تصویب رسید و از اسناد دقیق و کاربردی کشور است که هم راهبرد دارد و هم راهبری. در آن، وضعیت موجود کشور در بخش‌های گندم، دام، طیور، آب و خاک و مسیر گذار به وضع مطلوب مشخص شده است. با این حال، تاکنون از سوی وزارت جهاد کشاورزی اقدام مؤثری در اجرای آن مشاهده نشده است.

وی با تقدیر از ابتکار بانک کشاورزی در برگزاری این همایش گفت: تأکید بر تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی نشانه بلوغ حکمرانی در این حوزه است و باید به بانک کشاورزی برای این نگاه حکیمانه تبریک گفت. امروز ما درگیر یک جنگ امنیت غذایی هستیم و سیر نزولی وضعیت تولید و وابستگی روزافزون به واردات، زنگ خطری جدی است.

خسروپناه در ادامه با اشاره به فرایند تدوین سند امنیت غذایی توضیح داد: بیش از ۵۰۰ نفر از نخبگان، استادان دانشگاه و مدیران دستگاه‌های اجرایی در به‌روزرسانی و تدوین این سند مشارکت کردند. یکی از چالش‌های بزرگ در مسیر تصویب آن، انحصارگرایی سازمانی بود که با همکاری همه نهاد‌ها برطرف شد. امروز لازم است این سند از مرحله تدوین به اجرا برسد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از برخی دیدگاه‌ها در خصوص تعطیلی کشاورزی به دلیل کمبود منابع آبی تأکید کرد: تئوری تعطیلی کشاورزی و جایگزینی آن با واردات، تفکری خطرناک و ضد امنیت ملی است. باید به سمت خودکفایی نسبی، حفظ منابع پایه و توسعه مبتنی بر فناوری و دانش حرکت کنیم. نانوتکنولوژی و هوش مصنوعی می‌توانند نقش مؤثری در بهره‌وری و پایداری تولید ایفا کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، هوشمندسازی کشاورزی را یک ضرورت شرعی و حکمرانی دانست و تصریح کرد: هوشمندسازی فرآیند تولید، توزیع و بازار کشاورزی واجب عینی و فقهی است. اگر نظام داده و تصمیم‌گیری ما در بخش کشاورزی هوشمند نباشد، کشاورز ما قربانی سیاست‌های ناهماهنگ خواهد شد. نمونه آن را در کرمان دیدیم که به‌دلیل نبود مدیریت داده، هزاران تن پیاز دور ریخته شد.

وی ضمن تقدیر از رویکرد معاون توسعه روستایی ریاست‌جمهوری در توانمندسازی کشاورزان گفت: به‌جای تمرکز صرف بر خدمات زیربنایی، باید درآمد و بهره‌وری روستاییان را افزایش دهیم. وقتی مردم توانمند شوند، خودشان زیرساخت می‌سازند.

خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود به اصلاح ساختار نظام بانکی اشاره کرد و افزود: بانکداری تجاری موجود پاسخ‌گوی نیاز‌های توسعه‌ای کشور نیست. باید از بانکداری تجاری به بانکداری توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری گذار کنیم تا منابع به سمت تولید و کشاورزی هدایت شود. محوریت تأمین مالی باید با کشاورزی مردمی و مدل‌های هوشمند مشارکتی باشد.

وی تأکید کرد: حکمرانی یعنی واگذاری میدان به مردم. دولت باید تسهیل‌گر و ناظر باشد، نه متصدی. در جنگ امنیت غذایی، تنها با روحیه جهادی و اخلاص می‌توان موفق شد. اگر تأمین مالی و حمایت‌ها بر اساس منافع شخصی یا روابط غیرشفاف تقسیم شود، مردم آسیب می‌بینند و تولید ملی تضعیف می‌شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان گفت: سند دانش‌بنیان و فرهنگی امنیت غذایی یکی از جامع‌ترین اسناد کشور است و اگر لازم باشد با نظر متخصصان بازنگری خواهد شد. از وزیر محترم جهاد کشاورزی می‌خواهم اجرای این سند را در اولویت قرار داد. اگر همه نهاد‌ها دست به دست هم دهند، می‌توانیم گام بزرگی در تحقق خودکفایی و پایداری امنیت غذایی کشور برداریم.

علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی درباره مشکلات نظام تأمین مالی کشاورزی تأکید کرد: کشاورزی به منابع مالی در زمان کاشت و تولید نیاز دارد، نه بر اساس تصمیم هیئت‌مدیره بانک یا تقویم اداری. بسیاری از ضایعات کشاورزی ناشی از زمان‌بندی غلط تأمین مالی است، نه کمبود منابع.

آقامحمدی افزود: تأمین مالی لزوماً نباید مستقیم به کشاورز داده شود و می‌توان از صنایع غذایی قراردادی استفاده کرد تا مبالغ به موقع به کشاورز منتقل شود. همچنین محصولات باید اقتصادی و سودآور باشند تا پول برگردد و دولت نیازی به دخالت مستقیم ندارد.

وی درباره نوآوری در زنجیره عرضه گفت: امکان پخت و بسته‌بندی نان در کارخانه با حفظ کیفیت سنگک وجود دارد و افزودنی‌ها می‌توانند به دلخواه مشتری تنظیم شوند. حذف واسطه‌ها و مدیریت هوشمند زنجیره، باعث کاهش هدررفت و افزایش بهره‌وری می‌شود.

آقامحمدی به اهمیت شفافیت و اصلاح نظام شغلی نیز اشاره کرد و گفت: کد شغلی افراد هنوز کامل اجرا نشده است. شفافیت در درآمد و شغل‌ها برای هدایت درست اقتصاد و اجرای سیستم مالیات و کنترل پولشویی ضروری است.

وی با اشاره به سلامت و تغذیه مردم گفت: کمک‌های عمومی مانند روغن و شکر به همه یکسان، کمکی معکوس و زیان‌بار است. نظام بودجه تغذیه باید هدفمند و متناسب با گروه‌های مختلف باشد. کشاورزی باید دشت‌محور باشد. کشور ۶۹ دشت اصلی دارد که هر دشت باید برنامه روشن، منابع و فعالان مشخص داشته باشد. پراکندگی فعلی باعث هدررفت منابع و ضعف عملکرد شده است.

وی درباره کشاورزی ارگانیک گفت: کشاورزی ارگانیک با کمترین مصرف کود و آب، اقتصادی و پایدار است و منابع طبیعی و خاک را حفظ می‌کند. قرارداد‌های کشاورزی می‌توانند به شکل تضمین محصول به جای سند و ضامن شخصی باشند. در روستاها، تأمین مالی بر اساس تعهد جمعی ده‌ها نفر انجام شود و بانک کشاورزی محور بانکداری محلی باشد.

شهریار صفاری، مدیرعامل شرکت کشت و صنعت و دامپروری شمه شیر، در همایش ملی نقش تأمین مالی پایدار در امنیت غذایی با تأکید بر حمایت از تولیدکنندگان گفت: بانک کشاورزی با وجود آنکه وظایف متعدد و گاه غیرمرتبط به آن محول شده، همواره پشت تولیدکننده ایستاده و همراه بوده است.

وی افزود: شرکت ما با همکاری دامپروران سراسر کشور و انجمن صنفی گاوداران ایران، اولین زنجیره شیر خام کشور را تأسیس کرده و در سال ۹۹ به بهره‌برداری رسید. این شرکت اکنون حدود ۳۵ درصد سهم کره و چربی حیوانی، ۲۰ تا ۲۵ درصد سهم شیر خشک و ۷۵ تا ۸۰ درصد شیر خشک پایه نوزاد کشور را تأمین می‌کند و حتی توانایی صادرات نیز دارد.

صفاری در تعریف امنیت غذایی گفت: امنیت غذایی یعنی تولید و تأمین مواد غذایی با حفظ منابع پایه مانند آب، خاک و محیط زیست و در شرایط اقتصادی بهینه، هم برای مصرف‌کننده و هم برای تولیدکننده.

وی تأکید کرد: بخش خصوصی همواره قبل از خود به مصرف‌کننده توجه دارد، زیرا بدون مصرف‌کننده، تولید معنا ندارد.

وی به اهمیت زمان تأمین نقدینگی اشاره کرد و گفت: تأمین نقدینگی به موقع برای کشاورزی و صنعت غذا از اهمیت بیشتری نسبت به نرخ بهره برخوردار است. بانک کشاورزی تا کنون به خوبی این موضوع را دنبال کرده و امیدواریم با حمایت دولت و بانک مرکزی، این عملکرد بهبود یابد.

صفاری درباره یارانه‌ها و ارز ترجیحی توضیح داد:
حدود ۱۲ و نیم میلیارد دلار ارز برای کالا‌های اساسی استفاده می‌شود که ۸.۵ میلیارد دلار آن مربوط به نهاد‌های دامی است. توصیه می‌کنم در صورت محدودیت منابع، یارانه و ارز ترجیحی مستقیم به دهک‌های مصرف‌کننده واقعی داده شود و گردش کار فعالان اقتصادی در فضای آزاد اقتصادی انجام شود.

وی همچنین با اشاره به بیماری تب برفکی در برخی استان‌ها گفت: بانک کشاورزی و بیمه می‌توانند آرامش فکری برای تولیدکنندگان فراهم کنند تا وظیفه اصلی خود در حفظ سرمایه دامی و غذایی کشور را انجام دهند.

صفاری بر اهمیت زنجیره تولید و صادرات تأکید کرد: غذا یک محصول منفرد نیست، بلکه یک زنجیره است. تولید و صادرات بخش لبنیات کشور بالغ بر ۱.۳ میلیارد دلار ارزآوری دارد و این امر موجب رونق و پایداری تولید می‌شود.