تبدیل پتروشیمی های خیالی به قبرستان سرمایه/ کلنگ‌زنان پاسخگو باشند!
به گزارش بورس نیوز، تحریم‌ها و فشار بر صادرات، تنها یک طرف قصه پرغصه اقتصاد ایران است؛ طرف دیگر آن، برمی‌گردد به مشکلات مدیریتی و حرص و طمع آقایان مسئول که روز به روز هم بیشتر شده و رانت و فساد بر فضای اکثر شرکت‌های دولتی و نیمه دولتی حاکم شده است. احتمالا شنیده‌اید که می‌گویند: فلان کس گردن نمی‌گیرد یا به عبارتی، فلان کس زیر بار مسئولیت نمی‌رود؛ این همان جمله‌ای است که می‌توان به برخی از مسئولین و مدیران نسبت داد. مسئولینی که با تحصیلات و سابقه غیرمرتبط وارد حوزه اقتصاد شده‌اند و با یک تاس انداختن، طرح‌های اقتصادی گوناگون احداث می‌کنند، یا حتی مسئولینی که با مدارک موسسات آزاد و پولی، خود را مدیران موفق و اقتصاد دانان کاردان می‌دانند و عاشق مراسم کلنگ زنی هستند.
میدانید مراسم کلنگ زنی یعنی چه؟ یعنی زمانی که آقایان مدیر و مسئول دقیقا زمانی که روبانی بریده و یا زمین انتخاب شده برای یک شرکت فرضا پتروشیمی را کلنگ می‌زنند، فکر می‌کنند برنامه ریزی‌های انجام شده کاملا منطقی و از روی حساب و کتاب است، اما متاسفانه اینطور نیست و مدتی نمی‌گذرد که نام یک پروژه هم به لیست پروژه‌های شکست خورده اضافه می‌شود. در این کشور، طرح‌های بسیاری بدون حساب و کتاب احداث شدند، شکست خوردند و سهامداران زیادی را هم متحمل زیان کردند، اما هفت پتروشیمی سهامی عام وجود دارد که سالانه میلیارد‌ها تومان هزینه برای یک زمین خشک و خالی بدون تولید حتی یک تن محصول، با عنوان هزینه‌های اداری و عمومی پراخت می‌شود. در ادامه به معرفی و تحلیل مالی این هفت شرکت قلابی می‌پردازیم و ضرر و زیان سهامداران را بررسی خواهیم کرد.
غول‌های کاغذی با ارزش معاملات ناچیز!
شرکت‌های پتروشیمی زنجان تنها ۱۰۱۶ میلیارد تومان، پتروشیمی جهرم ۲۰۶ میلیارد تومان، پتروشیمی فسا ۲۱۴ میلیارد تومان، پتروشیمی داراب ۲۲۶ میلیارد تومان، پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۷۵۷ میلیارد تومان، پتروشیمی کازرون ۸۷۱ میلیارد تومان و تولید سموم علف کش ۱۵۸ میلیارد تومان ارزش بازار دارند. این پتروشیمی‌های شکست خورده، جمعا ۳.۵ همت بیشتر ارزش بازار بورسی ندارند و فاجعه بار‌تر اینکه جمع ارزش معاملات آن‌ها حتی به ۵ میلیارد تومان هم نمی‌رسد! چرا ما سرمایه گذاران ایرانی تصور می‌کنیم سهام هر شرکتی کم ارزش باشد، ارزنده و به اصطلاح خشک است؟ نسبت ارزش به تراکنش پتروشیمی فسا ۱۰ هزار و ۷۰۰ واحد برآورد می‌شود؛ آیا به نظر شما بر روی سهمی که عملا نقدشونده نیست می‌توان حسابی باز کرد؟
شعار‌های پشت تریبون داغ، تولید سرد
متاسفانه و شوربختانه، تنها پتروشیمی شهر زنجان ۸۸۷ میلیارد ارزش ویژه دارد؛ میدانید ۸۸۷ میلیارد تومان ارزش ویژه برای یک طرح اقتصادی پرحاشیه چه معنایی دارد؟ چرا با آبرو و حیثیت این شهر بازی می‌کنید؟ آیا لیاقت زنجان، یک پتروشیمی کوچک و بدون تولید است؟ از پتروشیمی جهرم چه بگوییم که با آن همه تب و تاب و تریبون بازی، حتی یک تن محصول تولید نمی‌کند و ۱۶ سال است سهام یک زمین خشک و خالی با اندک تیر تخته با ارزش بازار ۲۱۸ میلیارد تومانی بین سهامداران مالباخته دست به دست می‌شود؟ آقایان مسئول؛ آن زمان که پروژه را افتتاح می‌کردید و بر طبل اشتغال زایی و صادرات رویایی میکوبیدید، فکر آن را نمی‌کردید که این پتروشیمی در منطقه گرم و خشک جهرم، دوام نخواهد آورد؟ فقط با شعار‌های اقتصادی و بریدن روبان که نمی‌توان مدیر و مسئول موفق بود؛ پشت اجرای یک طرح اقتصادی، باید برنامه ریزی بنیادین باشد، تامین مالی مستمر و سودده باشد، مدیریت درست هزینه‌ها و ساخت و ساز پیاپی باشد، نه اینکه پروژه را یک شبه فراموش کنید!
سونامی هزینه‌ها در پتروشیمی‌های بلاتکلیف
پتروشیمی فسا و داراب نیز، وضعیتی مشابه جهرم دارند و به ترتیب، با ارزش ویژه ۴۱۲ و ۴۹۷ میلیارد تومان همچنان بلاتکلیف و بدون تولید و فروش مانده‌اند. پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۴۸۰ میلیارد تومان، پتروشیمی کازرون ۸۸ میلیارد تومان و تولید سموم علف کش تنها ۵ میلیارد تومان ارزش ویژه دارد که کوچک‌ترین شرکت بورسی و فرضا پتروشیمی محسوب می‌شوند. هیچکدام از این هفت پتروشیمی، حتی یک تن محصول تولید نمی‌کنند و پشیزی درآمد عملیاتی ندارند، آن وقت سهامداران مظلوم و مالباخته، بر روی سهام آن‌ها با عنوان شرکت پتروشیمی سرمایه گذاری کردند.
در سال مالی ۱۴۰۳، هزینه‌های اداری و عمومی پتروشیمی زنجان ۷.۲ میلیارد تومان، پتروشیمی جهرم ۶.۶ میلیارد تومان، پتروشیمی فسا ۵.۵ میلیارد تومان، پتروشیمی داراب ۸.۱ میلیارد تومان، پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۷.۳ میلیارد تومان، پتروشیمی کازرون ۱۴.۲ میلیارد تومان و تولید سموم علف‌کش ۱.۸ میلیارد تومان به ثبت رسید. اگر بخواهیم نرخ رشد این هزینه‌ها را در بازه بلندمدت و در روندی پنجساله بررسی کنیم، هزینه‌های اداری و عمومی پتروشیمی زنجان ۲۶۰ درصد، پتروشیمی جهرم ۳۱۳ درصد، پتروشیمی فسا ۲۰۶ درصد، پتروشیمی داراب ۴۰۶ درصد، پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۱۷۲۵ درصد، پتروشیمی کازرون ۵۱۷ درصد و تولید سموم علف کش ۵۰۰ درصد افزایش یافته است.
با بزرگ‌ترین استخدام‌های بی‌تولید آشنا شوید ...
تا این بخش از مقاله، صرفا با آمار و ارقام و تحلیل‌ها سر و کار داشتیم از این به بعد قرار است منابع انسانی، فعالیت‌ها و مساحت این پتروشمی‌های قلابی را مورد بررسی قرار دهیم. براساس آخرین گزارشات تفسیری و هیئت مدیره، یادداشت‌های همراهی و صورت‌های مالی، پتروشیمی زنجان ۷۵ نفر، پتروشیمی جهرم ۱۱ نفر، پتروشیمی فسا ۱۲ نفر، پتروشیمی داراب ۱۱ نفر، پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۹۵ نفر، پتروشیمی کازرون ۱۳ نفر و شرکت تولید سموم علف کش ۳ نفر پرسنل دارند. قضاوت با خود شما؛ این تعداد پرسنل برای تولید دی اکسید کربن استخدام شده‌اند؟ باور بفرمایید نگهبانی از یک مجتمع تولیدی نیمه کاره در هکتار‌ها زمین خالی و تهیه صورت‌های مالی نیاز به ده‌ها نفر نیروی انسانی ندارد؛ و مدیرانی که اندازه را با ارزش اشتباه گرفتند.
اکنون بیایید از دست و دلبازی مدیران و مسئولین این طرح‌ها صحبت کنیم. مدیرانی که تصور می‌کنند هر چه مساحت و زمین صنعتی یک پتروشیمی بزرگ باشد، ارزش آن پروژه بیشتر خواهد بود؛ در حالیکه نمی‌دانند اگر یک پروژه با حساب و کتاب و در جای درست پیاده شود، حتی با یک هکتار هم می‌توان خط تولید آن را راه انداخت! زمین صنعتی پتروشیمی جهرم ۳۴۰ هکتار، پتروشیمی شهید رئیسی گلستان ۳۰۰ هکتار، پتروشیمی‌های فسا و داراب ۱۲۰ هکتار و پتروشیمی زنجان ۱۰۳ هکتار مساحت دارد؛ ما یک تن تولید را هم مشاهده نمی‌کنیم، آن وقت سنگ چند صد هکتار زمین خشک و خالی را به عنوان دارایی ثابت به سینه می‌زنند. پتروشیمی نوری به عنوان بزرگ‌ترین شرکت پتروشیمی بورس با ۲۶۷ همت ارزش بازار، ۶۸ هکتار زمین با کاربری صنعتی دارد؛ آیا این شرکت تولید ندارد؟ از دل زمینی که آب و برق نداشته باشد، مدیر دلسوز نداشته باشد، مجتمع تولیدی نداشته باشد، کارخانه در نمی‌آید و ذره‌ای ارزش نخواهد داشت.
هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه