رشد چشمگیر سود پالایشیها با تکیه بر افزایش نرخها رقم خورد
بورس نیوز:
گروه فرآوردههای نفتی، کک و سوخت هستهای در بورس تهران طی ششماهه نخست سال مالی منتهی به شهریور ۱۴۰۴ یکی از دورههای درخشان عملکردی خود را پشت سر گذاشته و بخش قابل توجهی از توجه فعالان بازار را به خود اختصاص داده است. در شرایطی که ارزش کل معاملات بازار به حدود ۱۶ هزار و ۹۷۶ میلیارد تومان رسیده، سهم این گروه حدود ۴۶۱ میلیارد تومان معادل ۳ درصد از کل بازار است.
رقمی که نشان میدهد این صنعت همچنان یکی از بازیگران جدی و اثرگذار در بورس محسوب میشود. از منظر ارزش بازار نیز پالایش نفت اصفهان "شپنا"، پالایش نفت تهران "شتران"، پالایش نفت تبریز "شبریز" و نفت سپاهان "شسپا" چهار نماد شاخص این گروه به شمار میآیند که بخش مهمی از وزن صنعت را در اختیار دارند.
رشد معنادار درآمد عملیاتی پالایشیها
نگاهی به صورتهای مالی حسابرسیشده این شرکتها نشان میدهد تقریباً تمامی آنها در مسیر رشد درآمدی حرکت کردهاند. شپنا و شتران هر دو با افزایش ۴۶ درصدی درآمد عملیاتی، عملکردی قابلتوجه را ثبت کردهاند و "شبریز" نیز با رشد ۴۴ درصدی درآمد، جایگاه خود را بهعنوان یکی از شرکتهای موثر صنعت تثبیت کرده است.
در این میان، "شسپا" نیز اگرچه رشد ملایمتری و در حدود ۱۶ درصدی را تجربه کرده، اما همچنان توانسته روند مثبت خود را حفظ کند. نکته قابل توجه این است که تنها دو شرکت "شتران" و "شسپا" حضور معنیدار در بازار صادراتی داشتهاند و بیشترین سهم از فروش صادراتی به نفت سپاهان میرسد که توانسته بیش از ۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان فروش صادراتی به ثبت برساند؛ موضوعی که اهمیت مزیت رقابتی این شرکت در بازارهای خارجی را نشان میدهد.
اوج عملکرد در سودآوری؛ ثبت رکوردهای تازه
نقطه اوج عملکرد این شرکتها را باید در بخش سودآوری جستوجو کرد؛ جایی که جهش چشمگیر سود خالص، تصویر متفاوتی از توان مالی این گروه ارائه میدهد. "شپنا" با رشد خیرهکننده ۲۷۶ درصدی سود خالص، یکی از درخشانترین عملکردها را به نام خود ثبت کرده و "شتران" نیز با رشد ۱۶۶ درصدی سود، نشان داده که از نظر مدیریت هزینه و بهرهمندی از شرایط بازار عملکرد موفقی را تجربه کرده است.
"شبریز" نیز با رشد ۱۴۶ درصدی سود خالص جایگاه مستحکمتری در صنعت یافته و "شسپا" هرچند رشد ملایمتری در حدود ۷ درصد داشته، اما همچنان در محدوده مثبت باقی مانده است. افزایش سود خالص این شرکتها عملاً به بهبود حاشیه سود خالص نیز منجر شده و تصویر روشنتری از پایداری سودآوری صنعت پالایشی ارائه میدهد.
حاشیه سود خالص؛ بهبود معنادار در سه پالایشی و افت ملایم در شسپا
بررسی حاشیه سود خالص شرکتهای پالایشی نشان میدهد که علاوه بر رشد سود خالص، کیفیت سود نیز در اغلب شرکتها بهبود یافته است. بر اساس صورتهای مالی ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۴، حاشیه سود "شپنا" از ۳ درصد به ۹ درصد رسیده، "شتران" از ۶ به ۱۱ درصد افزایش یافته و "شبریز" نیز از ۵ به ۹ درصد ارتقا پیدا کرده است.
این رشد چشمگیر نشان میدهد که این شرکتها نه تنها سود بیشتری ساختهاند، بلکه نسبت سودآوری آنها نسبت به فروش نیز بهبود قابل توجهی داشته است. در مقابل، نفت سپاهان مسیری متفاوت را طی کرده و حاشیه سود آن از ۲۲ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافته که هرچند هنوز نشاندهنده سودآوری بالای شرکت است، اما پیام روشنی از فشار ساختار هزینهها و تغییر شرایط بازار آن به همراه دارد.
تناقض ظاهری؛ رشد سودآوری در کنار کاهش تولید و فروش.
نکته مهم و تحلیلی ماجرا زمانی روشنتر میشود که دادههای مربوط به تولید و فروش مقداری این شرکتها بررسی میشود. برخلاف رشد درآمد و جهش سودآوری، سه شرکت بزرگ پالایشی یعنی شپنا، شتران و شسپا با کاهش تولید مواجه بودهاند.
تولید "شپنا" با افت حدود ۰٫۳۳ درصدی، "شتران" با کاهش ۰٫۵۴ درصدی و "شسپا" با افت سنگین بیش از ۲۰ درصدی همراه بوده است. تنها "شبریز" روندی متفاوت داشته و با رشد حدود ۰٫۴۴ درصدی تولید، عملکرد باثباتتری در این بخش ثبت کرده است.
در بخش فروش مقداری نیز وضعیت مشابهی مشاهده میشود. "شپنا" حدود ۱٫۳۵ درصد، "شتران" نزدیک به ۰٫۷۲ درصد و "شسپا" بیش از ۲۱ درصد افت فروش مقداری داشتهاند؛ در حالی که تنها "شبریز" اندکی افزایش فروش را تجربه کرده است. این موضوع به وضوح نشان میدهد که برخلاف تصور اولیه، رشد درآمد و سودآوری این شرکتها ناشی از افزایش حجم تولید یا فروش نبوده است.
نقش پررنگ افزایش نرخها
مقایسه همزمان روند کاهش تولید و فروش مقداری با رشد درآمد عملیاتی، افزایش سود خالص و تقویت حاشیه سود، نشان میدهد که موتور اصلی رشد مالی شرکتهای پالایشی در این دوره، افزایش نرخ فروش محصولات بوده است نه گسترش فعالیت عملیاتی یا رشد تولید. به عبارت دیگر، شرکتها در بازاری فعالیت کردهاند که با وجود محدودیت در حجم تولید و فروش، از مزیت رشد قیمت محصولات و بهبود نرخها بهرهمند شدهاند؛ موضوعی که به شکل مستقیم به جهش سود و تقویت حاشیه سود آنها منجر شده است.
این نکته میتواند در تحلیلهای آینده بازار سرمایه اهمیت زیادی داشته باشد؛ زیرا پایداری سودآوری این شرکتها بیش از هر چیز به ثبات نرخها و شرایط قیمتی بازار وابسته است. چنانچه این مزیت قیمتی ادامه یابد، گروه پالایشی میتواند همچنان یکی از ستونهای مهم سودآوری بازار سرمایه باقی بماند؛ اما اگر شرایط نرخگذاری یا بازار جهانی تغییر کند، با توجه به عدم رشد قابلتوجه در تولید و فروش، تصویر سودآوری این شرکتها نیز میتواند دستخوش تغییر شود.
پایان مطلب