مشکلات بورس ریشه در سیاست‌های غلط دارد، نه جنگ ۱۲ روزه

مریم محبی کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با رد نگاه تک‌بعدی به شرایط فعلی بازار سهام اظهار داشت: گره زدن تمامی مشکلات ساختاری بورس به جنگ ۱۲ روزه تحلیلگر را دچار خطا خواهد کرد، چرا که روند فعلی بازار سرمایه از مردادماه ۱۳۹۹ آغاز شده است.

وی با اشاره به فراز و فرود‌های سه سال اخیر بازار افزود: اگرچه در برخی مقاطع شاهد رشد شاخص و صعود قیمت‌ها بودیم، اما کلیت مسیر بورس کاهشی بوده است. هر زمان که نشانه‌هایی از ورود پول یا میل به جذب سرمایه در بازار پدیدار شده، عمداً یا سهواً یک عامل بنیادی با اثر منفی بر بورس شکل گرفته و مسیر بازار را تغییر داده است.

محبی نمونه‌هایی از این تصمیمات را چنین برشمرد: تعدیل نرخ خوراک پالایشی‌ها، تغییر در نرخ بهره، عرضه‌های اولیه، انتشار بی‌قاعده اوراق و حتی افزایش فاصله دلار نیما با دلار آزاد، همگی مصادیقی هستند که به طور مستقیم اعتماد سرمایه‌گذار را هدف قرار داده‌اند.

وی تأکید کرد: بازار سرمایه مولدترین بازار کشور است، اما رفتار‌های غیرکارشناسی و سیاست‌های متناقض طی این سال‌ها موجب تضعیف اعتماد عمومی شده و اجازه نداده این بازار در جایگاه واقعی خود به موتور توسعه اقتصادی تبدیل شود.

ریشه بحران بورس در تصمیمات غیرکارشناسی است

مریم محبی با اشاره به برداشت‌های نادرست از وضعیت بورس پس از جنگ ۱۲ روزه اظهار کرد: استنباط منطقی از رفتار‌های اخیر این است که حفظ منافع فعالان بازار سرمایه اولویت هسته‌های قدرت اقتصادی نبوده است.

وی نقطه عطف این رویکرد را بازگشایی شتابزده و بدون برنامه بورس بعد از جنگ دانست و افزود: این اقدام در شرایطی که ناترازی‌های متعدد اقتصادی وجود داشت، منجر به خروج بی‌سابقه و ادامه‌دار سرمایه‌های حقیقی از نماد‌های مختلف بورسی شد و همین امر به‌نوعی فاز تکمیلی بی‌اعتمادی سهامداران نسبت به بازار سرمایه بود.

محبی تصریح کرد: جنگ ۱۲ روزه به‌طور قطع اثر منفی بر بورس داشته، اما نمی‌توان آن را تنها عامل ریزش‌های ادامه‌دار بازار دانست. آنچه بیش از هر چیز سرمایه‌گذاران را ناامید کرده، مدیریت اشتباه و اصرار متولیان بر تکرار تصمیم‌های غیرمنطقی، هیجانی و غیرکارشناسی است؛ روندی که باعث شکل‌گیری یک رویکرد نزولی قوی در بازار سرمایه شده است.

نهادینه شدن بحران بی‌اعتمادی در بازار سرمایه

مریم محبی با اشاره به تداوم روند نزولی بازار اظهار کرد: مدیریت اشتباه و تصمیم‌های غیرکارشناسی باعث شده حمایت‌های مینور و ماژور متعدد در بورس به‌راحتی شکسته شود. حتی پمپاژ خبر‌های مثبت همچون تزریق نقدینگی، بیمه پورتفوی یا صدور اوراق تبعی نیز نتوانسته مسیر بازار سرمایه را تغییر دهد و شاخص‌ها همچنان در مدار نزولی حرکت می‌کنند.

محبی تأکید کرد: به‌روشنی می‌توان گفت بورس ایران درگیر یک بحران عمیق اعتماد است. بحرانی که نه‌تنها کوتاه‌مدت نبوده بلکه به نظر می‌رسد در حال نهادینه شدن است؛ تا جایی که حتی فعالان قدیمی و باتجربه بازار نیز به دنبال بازار‌های جایگزین برای حفظ سرمایه‌های خود هستند.

بیشتر بخوانید: بازار سرمایه بدون آرامش سیاسی، راهی به سوی سودآوری ندارد

مثلث خطرناک سیاست‌های دولتی عامل رکود بورس

مریم محبی با اشاره به دلایل اصلی رکود بورس گفت: نرخ بهره بالا، نرخ ارز غیرواقعی و قیمت‌گذاری دستوری به‌عنوان اضلاع یک مثلث خطرناک، مهم‌ترین عامل رکود بازار سرمایه محسوب می‌شوند. هرکدام از این عوامل به‌تنهایی می‌توانند مسیر بازار را از حالت طبیعی خارج کنند، اما اکنون به‌طور همزمان بر بورس تحمیل شده‌اند و همین موضوع باعث شده پیش‌بینی‌پذیری بازار و قدرت تحلیل سرمایه‌گذاران به‌شدت تضعیف شود.

محبی ادامه داد: امروز در برابر بسیاری از روند‌های پرقدرتی که در بازار شکل می‌گیرند، چه افزایشی و چه کاهشی، نه می‌توان دلیل منطقی مشخصی یافت و نه آن را به یک عامل اقتصادی گره زد. این امر ریشه در رویکرد اقتصاد دولتی دارد که با استفاده از ابزار‌های کنترل ناسالم همچون نرخ بهره بالا، نرخ ارز غیرواقعی و قیمت‌گذاری دستوری، یک روند نزولی بسیار قوی را بر بازار سرمایه تحمیل کرده است.

سیاست‌های انقباضی و تاثیر آن بر تقاضای بازار

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اثر سیاست‌های انقباضی بر اقتصاد و بازار سرمایه توضیح داد: در اقتصاد کلان، هدف اصلی اتخاذ سیاست‌های انقباضی کاهش تورم است. سیاستگذار با افزایش نرخ بهره تلاش می‌کند تا سرعت گردش پول (یکی از مولفه‌های اثرگذار بر تورم است) کاهش یابد و از این مسیر تورم کنترل شود.

وی ادامه داد: با این حال، افزایش نرخ بهره تمایل به نگهداری پول در بانک و بازار‌هایی با بازده بدون ریسک را افزایش می‌دهد و این موضوع به شدت میل نهایی به مصرف را کاهش می‌دهد. نتیجه این فرآیند کاهش تقاضا برای کالا‌ها و خدمات تولید شده است.

این توضیح محبی نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های پولی انقباضی، حتی با هدف کنترل تورم، می‌توانند به طور غیرمستقیم اثرات منفی بر فعالیت اقتصادی و بازار سرمایه داشته باشند.

سیاست‌های انقباضی و فروش اوراق فشار فروش در بورس را تشدید کرده

مریم محبی با توجه به اثر سیاست‌های انقباضی بر کسب‌وکار‌ها و بازار بورس توضیح داد: سیاست انقباضی اثر نامطلوبی بر کسب‌وکار‌ها دارد و میل به سرمایه‌گذاری‌های مولد را به شدت کاهش می‌دهد. در کنار این چرخه اقتصادی، شاهد افزایش تامین مالی دولت از طریق بازار بدهی و فروش اوراق هستیم.

وی افزود: به این ترتیب، هم کاهش درآمد‌های عملیاتی و حاشیه سود شرکت‌های بورسی و هم فروش اوراق به عنوان رقیبی جدی برای بازار سرمایه، هر دو عامل اثر کاهنده بر جذابیت معامله‌گری سهام در بورس دارند. نتیجه این روند فشار فروش مضاعف در بازار سرمایه است.

پایان مطلب