بازار سرمایه در بن‌بست / از صف‌های فروش تا بحران اعتماد عمومی
بهناز اکبرپور کارشناس بازار سرمایه، در گفتوگو با بورس‌نیوز با اشاره به وضعیت بحرانی بورس در روز هفتم مرداد، از افت شدید شاخص‌ها و تداوم خروج نقدینگی از بازار سرمایه خبر داد. وی گفت: امروز شاخص کل با کاهش ۳۵ هزار واحدی به سطح ۲ میلیون و ۷۳۳ هزار واحد رسید و شاخص هم‌وزن نیز با افت ۷ هزار واحدی در محدوده ۸۲۱ هزار واحد قرار گرفت.
افت شدید شاخص‌ها و ادامه خروج نقدینگی
اکبرپور با بیان اینکه بازار با خروج ۷۵۱ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از سهام، حق‌تقدم‌ها و صندوق‌های سهامی مواجه بود، افزود: ارزش معاملات خرد نیز به حدود ۲.۲ همت رسید و در پایان معاملات، تنها ۵ درصد نماد‌ها مثبت بودند و ۹۵ درصد نماد‌ها معاملات خود را در محدوده منفی به پایان رساندند.
این کارشناس بازار سرمایه شرایط کنونی بازار را «وخیم و بحرانی» توصیف کرد و گفت: فشار روانی و روحی واردشده به سهامداران در چنین شرایطی قابل توصیف نیست؛ آن هم در حالی که هیچ اقدام حمایتی مؤثر و ملموسی از سوی نهاد‌های مسئول طی روزهای اخیر صورت نگرفته است، با وجود اینکه امروز مسئولان سازمان بورس از حمایت بازار سخن گفتند.
صف‌های فروش و بی‌توجهی به مشکلات سرمایه‌گذاران
بهناز اکبرپور با اشاره به ارزش بالای صف‌های فروش در معاملات امروز اظهار داشت: امروز حدود ۷ هزار میلیارد تومان صف فروش در بازار مشاهده شد. این در حالی است که رقم صف‌های فروش پس از وقوع جنگ به حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود و بنابراین رقم امروز، در مقایسه با آن، عددی نیست که نتوان با حمایت مسئولان آن را کنترل و جمع‌آوری کرد.
وی با انتقاد از عملکرد بازار سرمایه در ایفای نقش اصلی خود در اقتصاد کشور افزود: کارکرد واقعی بازار سرمایه اکنون با تردید جدی مواجه است. در حالی که یکی از اهداف کلیدی این بازار، جمع‌آوری منابع خرد سرمایه‌گذاران برای هدایت آنها به سمت تولید و ایجاد ارزش افزوده است، نه‌تنها این هدف محقق نشده، بلکه زیان‌های سنگینی به سرمایه‌گذاران وارد شده و اعتماد عمومی به این بازار به شدت آسیب دیده است.
زیان‌های سنگین به سهامداران و آسیب به اعتماد عمومی
اکبرپور با اشاره به نمونه‌هایی از عملکرد ضعیف برخی نماد‌ها عنوان کرد: به طور مثال نماد "شگستر" که با هدف راه‌اندازی یک پروژه سودآور پذیرش شد، پس از یک سال و نیم از عرضه، قیمت تعدیل‌شده آن از ۱۳۰ تومان به ۹۹ تومان رسید؛ یعنی کاهش ۲۳ درصدی. این در حالی است که طی همین مدت، دلار بازدهی ۷۷ درصدی و طلا بازدهی ۱۶۹ درصدی داشته‌اند.
وی همچنین به عملکرد منفی برخی عرضه‌های اولیه در یک سال اخیر اشاره کرد و گفت: نماد "سیسکو" از دی‌ماه سال گذشته تا کنون با افت ۲۴ درصدی مواجه شده و حتی ابزار‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نیز بازدهی قابل توجهی ارائه نکرده‌اند.
شاخص‌سازی در شرایط بحرانی و هزینه‌های آن
این کارشناس بازار سرمایه به عملکرد منفی ابزار‌های مالی نوین اشاره کرد و گفت: صندوق تازه‌پذیره‌نویسی‌شده "دو ایکس تست ما" با ثبت بازدهی منفی ۴۰ درصد، نمونه‌ای از عملکرد ضعیف صندوق‌های جدید است. همچنین، متوسط بازدهی ۶۰ روزه صندوق‌های اهرمی نیز به بیش از منفی ۳۰ درصد رسیده که این موضوع نشان می‌دهد ابزار‌های غیرمستقیم هم نتوانسته‌اند در این شرایط بحرانی، عملکرد قابل قبولی داشته باشند.
وی با اشاره به افت شدید شاخص کل پس از بازگشایی بازار در پی جنگ ۱۲ روزه اظهار داشت: شاخص کل در تاریخ ۱۸ تیرماه تا محدوده ۲ میلیون و ۶۳۷ هزار واحد سقوط کرد و اکنون تنها حدود ۹۶ هزار واحد بالاتر از آن کف قرار دارد. این در حالی است که در همین بازه زمانی، تنها ۳۰ درصد نماد‌های بازار بازدهی مثبت داشته‌اند و ۷۰ درصد نماد‌ها با بازدهی منفی همراه بوده‌اند. میانگین بازدهی ساده نماد‌ها نیز منفی ۲ درصد بوده است.
سؤال‌های بی‌پاسخ درباره شاخص‌سازی
اکبرپور افزود: سؤال اساسی این است که شاخص‌سازی در چنین شرایطی چه ارزشی دارد، وقتی پرتفوی سهامداران همچنان متحمل زیان‌های سنگین است و بازدهی واقعی سهام موجود در بازار با عدد مصنوعی شاخص کل همخوانی ندارد.
انتقاد از شاخص‌سازی و مخدوش شدن تصویر بازار
بهناز اکبرپور با انتقاد از رویکرد شاخص‌سازی در بازار سرمایه، عنوان کرد: واقعاً شاخص‌سازی و تلاش برای جلوگیری از افت شاخص کل چه ارزشی دارد جز ارائه آمار غیرواقعی به رسانه‌ها و مخدوش کردن تصویر واقعی بازار؟ مسئله نگران‌کننده‌تر این است که هزینه این نوع شاخص‌سازی از محل کارمزد معاملات فعالان بازار پرداخت می‌شود؛ در حالی که بسیاری از سهامداران خرد خود در زیان سنگین قرار دارند.
حمایت‌ها نه‌تنها فراگیر نیستند بلکه با واقعیت‌ها همخوانی ندارند
وی با اشاره به تمرکز حمایت‌ها بر تعداد معدودی از نماد‌های بزرگ بازار تصریح کرد: این حمایت‌ها نه‌تنها فراگیر نیستند، بلکه حتی در نماد‌های بزرگ هم با واقعیت‌های بنیادی شرکت‌ها همخوانی ندارند. به عنوان مثال، نماد فولاد مبارکه با وجود ارائه گزارش ضعیف در بهار ۱۴۰۴، همچنان مورد حمایت حقوقی‌ها قرار دارد. این در حالی است که پس از انتشار گزارش، نسبت قیمت به درآمد (P/E) این نماد از ۵.۱ به ۵.۷ واحد افزایش یافت. با وجود حمایت‌های دستوری، این نسبت تنها تا ۵.۴ واحد اصلاح شده و هنوز به سطح پیش از انتشار گزارش بازنگشته است.
اکبرپور در پایان تأکید کرد: چنین حمایت‌های هدفمند و محدود نه‌تنها باعث بازگشت اعتماد به بازار نمی‌شود، بلکه شکاف بین عملکرد واقعی شرکت‌ها و قیمت‌گذاری سهام را عمیق‌تر می‌کند و موجب سلب اعتماد سرمایه‌گذاران خرد خواهد شد.
تحلیل وضعیت بازار‌های موازی و تاثیر آن بر بازار سرمایه
بهناز اکبرپور، کارشناس بازار سرمایه، در ادامه گفتوگو با بورس‌نیوز به بررسی وضعیت بازار‌های موازی و تأثیر آن بر بازار سرمایه پرداخت. وی با اشاره به روند اخیر قیمت دلار، گفت: "دلار مجدداً طی روزهای گذشته از محدوده ۸۷ هزار تومان به ۸۹۵۰۰ تومان افزایش داشته است. این رشد در حالی رخ داده که کاهش نسبی قیمت انس جهانی توانسته اثر خود را خنثی کند و منجر به رشد قیمتی اخیر طلا و صندوق‌های طلا شده است. "
مقاومت دلار در محدوده ۹۲ هزار تومان و تاثیر آن بر بازار
اکبرپور همچنین تأکید کرد که دلار در محدوده ۹۲ هزار تومان با یک مقاومت مواجه است و در چندین نوبت، نزدیک شدن به این محدوده با کاهش قیمت همراه بوده است. وی افزود: "شکست این مقاومت نیاز به یک خبر سیاسی منفی دارد، اما در هر صورت در شرایط فعلی و با توجه به وضعیت بازار، در زمانی که کل ارزش صف‌های فروش حدود ۷ همت است، جمع‌آوری این صف‌ها از طریق حمایت و تزریق نقدینگی پیچیده نبوده و باید در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود. "
ضرورت حمایت سریع از بازار
وی در ادامه افزود: "هرچقدر دیرتر از بازار حمایت شود، هزینه لازم برای ایجاد تعادل در آن بیشتر خواهد شد. " به‌علاوه، در شرایطی که کلیت اقتصاد کشور در وضعیت ابهام است، اکبرپور تأکید کرد که اولویت اصلی سرمایه‌گذاران باید حفظ نقش‌شناسی پورتفو باشد و چینش پورتفو باید بر اساس نقش‌شناسی هر کلاس دارایی انجام شود.
وی در پایان با اشاره به اهمیت حمایت سریع از بازار و اتخاذ تصمیمات درست در شرایط فعلی، از توجه و همراهی مخاطبان تشکر کرد و برای موفقیت آنان آرزوی موفقیت داشت.
پایان مطلب