مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث چگونه محاسبه می‌شود؟

طبق قانون، مصرف‌کنندگان کالا و خدمات در حوزه‌های مختلف باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند. با اینکه در همین قانون بسیاری از رسته‌های کالایی و خدماتی معافیت مالیاتی دارند، با این حال طیف گسترده‌ای از خدمات مانند خدمات بیمه‌ای همچنان مشمول محسوب می‌شوند. در ادامه این مطلب نکات مهمی درباره مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث و نحوه محاسبه آن را بررسی می‌کنیم.

مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث چیست؟

تولید ارزش افزوده به معنای تبدیل یک محصول یا خدمت خام، به محصولی کاربردی و ارزشمند از طریق فرآیند‌های علمی و مشخص است. در هر کشوری از جمله ایران، دولت‌ها با فراهم کردن زیرساخت‌های فیزیکی، قانونی و اقتصادی، این امکان را فراهم می‌کنند و در ازای آن، از مصرف‌کنندگان مالیات دریافت می‌کنند. مثلا روندی که طی‌شده تا خدمتی تحت عنوان بیمه ثالث ایجاد شود، نوعی تولید ارزش افزوده محسوب می‌شود و مشمول مالیات خواهد بود. فرقی هم نمی‌کند که در نهایت چگونه به مصرف‌کنندگان ارائه شود؛ یعنی بیمه شخص ثالث قسطی باشد یا نقدی.

در واقع شرکت‌های بیمه با در پیش گرفتن استراتژی‌های مشخص، افزایش سطح توانگری، افزایش شعب و… سعی می‌کنند که محصولات خود را از جمله بیمه شخص ثالث خودرو یا بیمه بدنه، کامل‌تر و قابل استفاده‌تر کنند. این ارزش افزوده تولیدی، مشمول مالیاتی می‌شود که بیمه‌گر‌ها از بیمه‌گزار دریافت و به دولت پرداخت می‌کنند.

مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث چقدر است؟

در سال ۱۴۰۴ نرخ مالیات بر ارزش افزوده برای بیمه شخص ثالث خودرو برابر با ۱۰درصد است. به‌عنوان نمونه، اگر حق بیمه پایه یک خودرو ۴.۵۰۰.۰۰۰ تومان باشد، مبلغ پرداختی نهایی توسط مصرف‌کننده به ۴.۹۵۰٬۰۰۰ تومان می‌رسد. از آنجا که حق بیمه شخص ثالث و سقف تعهدات آن مستقیما به نرخ دیه کامل انسان وابسته است، افزایش دیه در سال ۱۴۰۴ باعث شده مبلغ مالیات این بیمه بیش از گذشته جلب توجه کند. از مجموع این ۱۰درصد، ۷درصد به‌عنوان مالیات و ۳درصد به‌عنوان عوارض محاسبه می‌شود و بیمه‌گزار موظف است آن را همزمان با خرید و صدور بیمه نامه پرداخت کند.

تفاوت عوارض با مالیات چیست؟

مالیات و عوارض بیمه شخص ثالث در دسته مالیات‌های غیرمستقیم قرار می‌گیرد و از مصرف‌کننده نهایی کالا یا خدمات دریافت می‌شود. در این میان، شرکت‌های بیمه که این مبلغ را وصول می‌کنند، صرفا نقش واسطه را داشته و مالک آن نیستند، بلکه تمام مبالغ دریافت‌شده را به حساب دولت واریز می‌کنند.

هرچند معمولاً از «مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث» به‌طور کلی یاد می‌شود، اما این مالیات در حقیقت به دو بخش مجزا تقسیم می‌شود: بخشی تحت عنوان «مالیات» که مستقیما به خزانه دولت منتقل و در بودجه عمومی کشور برای هزینه‌های جاری مصرف می‌شود (۷٪)، و بخشی دیگر تحت عنوان «عوارض» که کارکردی هدفمندتر دارد (۳٪) و میان نهاد‌هایی مانند صندوق تامین خسارت‌های بدنی، وزارت بهداشت، پلیس راهور، سازمان راهداری، جمعیت هلال احمر و سایر ارگان‌های مرتبط توزیع می‌شود.

چه زمانی باید مالیات ارزش افزوده بیمه ثالث را پرداخت کرد؟

وقتی در مرحله نهایی عقد قرارداد با بیمه‌گر هستید، مبلغ پایانی هر چقدر باشد، به طور خودکار ۱۰٪ به آن افزوده می‌شود. در نهایت شما همیشه مبلغی که بابت حق بیمه پرداخت می‌کنید، شامل مالیات بر ارزش افزوده نیز بوده است و نیازی به پرداخت جداگانه آن نیست. حتی اگر بیمه را قسطی تهیه کرده باشید، جمع مبلغ بیمه به علاوه مالیات است که به تعداد ماه‌های مختلف تقسیط شده است.

آیا مقدار مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث زیاد می‌شود؟

درصد مالیات بر ارزش افزوده توسط دولت تعیین و در نهایت روی خدمات و کالا‌های مشمول اعمال می‌شود. پس باید این موضوع را در نظر گرفت که تغییر کردن یا نکردن درصد مالیات به دولت بستگی دارد. اما اگر خود نرخ بیمه شخص ثالث خودرو‌ها افزایش پیدا کند، طبیعتا ۱۰٪ آن حق بیمه نیز زیادتر از قبل می‌شود. در نهایت موضوعی که در این باره اهمیت دارد این است که بیمه‌گر‌ها دخالتی در تعیین درصد مالیات بر ارزش افزوده ندارند.

تخفیف عدم خسارت روی مالیات بر ارزش افزوده تاثیر دارد؟

شما اگر دارای تخفیف عدم خسارت باشید، تخفیف‌ها روی حق بیمه اعمال خواهند شد. در نهایت حق بیمه تخفیف‌خورده شامل ۱۰٪ مالیات می‌شود. به طور کلی قیمت نهایی بیمه شخص ثالث هرچقدر که باشد، چه با تخفیفات عدم خسارت کم شده باشد و چه با سطح پوشش بالاتر گران‌تر شده باشد، شامل ۱۰٪ مالیات خواهد شد. این درصد هیچ‌وقت کم یا زیاد نمی‌شود و همیشه محاسبه مالیات در انتها انجام خواهد شد.

مالیات بر درآمد در شرکت‌های بیمه

این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که مالیات بر ارزش افزوده از مصرف‌کننده دریافت می‌شود. اما این مالیات جدای از مالیات بر درآمدی است که شرکت بیمه‌گر نسبت به درآمد خود (حدود ۲۵٪ آن) باید به دولت پرداخت کند. با این حال این شرکت‌ها ممکن است از برخی معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند. این معافیت‌ها در نهایت باعث کاهش مبلغ مالیات بر درآمد پرداختی خواهند شد.

نتیجه‌گیری نهایی

مالیات بر ارزش افزوده بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۴ برابر با ۱۰٪ است. به این ترتیب که مبلغ نهایی حق بیمه، هرچقدر که باشد، ۱۰٪ به آن افزوده می‌شود. این مبلغ اضافه‌شده متعلق به بیمه‌گر نیست و باید آن را به دولت پرداخت کند. زیرا که این مبلغ به عنوان درآمد دولت شناخته می‌شود و باید آن را صرف هزینه‌های جاری خود و توزیع در برخی ارگان‌ها کند.