محمد فاضلي نوشت:
متن «ويرايش نهايي برنامه همکاري‌هاي جامع (۲۵ ساله) ايران و چين» در ۱۸ صفحه و از طرف دبيرخانه سازوکار عالي مشارکت جامع راهبردي ايران و چين در خرداد ۱۳۹۹ تهيه شده و اکنون در دسترس است و به دليل نبودن متن مورد تأييد ديگر، با همين متن شروع مي‌کنم.
متن شامل اين قسمت‌هاست:
مقدمه
بند اول: چشم‌انداز
بند دوم: مأموريت
بند سوم: اهداف اساسي (ضميمه ۱)
بند چهارم: زمينه‌هاي همکاري (ضميمه ۲)
بند پنجم: اقدامات اجرايي (ضميمه ۳)
بند ششم: نظارت و اجرا
بند هفتم: همکاري در کشور ثالث
بند هشتم: نفي فشارهاي خارجي
بند نهم: مفاد نهايي
ضميمه شماره (۱): اهداف اساسي
ضميمه شماره (۲): عناوين اصلي براي برنامه همکاري‌هاي جامع ۲۵ ساله
ضميمه شماره (۳): اقدامات اجرايي
بندهاي اول تا نهم ۴ صفحه و سه ضميمه آن نيز ۱۳ صفحه است.
خلاصه متن
يک. مقدمه تا پايان بند نهم، به‌واقع کلياتي است که هر دو کشوري – بسته به ظرفيت‌ها، منابع و توانمندي‌هاي‌شان - مي‌توانند در روابط با يکديگر مد نظر داشته باشند. طبيعي است که چون ايران داراي منابع نفت، گاز و ساير انرژي‌ها، برخي مواد معدني خام، و مزيت‌هايي براي حمل و نقل جاده‌اي، ريلي، دريايي و هوايي است، عمده بندهاي اين چند صفحه درباره همکاري در اين عرصه‌هاست. مقولات نظامي-امنيتي و دفاعي هم در کنار موارد فوق ذکر شده و دو کشور در اين متن بر گسترش همکاري‌ها در همه اين زمينه‌ها تأکيد مي‌کنند. همکاري‌هاي علمي، فناورانه، گردشگري و ارتباطات هم که در دنياي جديد بخشي از هر نوع تفاهم‌نامه يا توافق اقتصادي جامع است. دو کشور تأکيد مي‌کنند که همکاري‌هاي‌شان برد-برد، راهبردي و بلندمدت است و در زمينه‌هاي دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي خواهد بود.
دو. ضميمه‌ها مباحث مشخص‌تري را شامل مي‌شوند. منظورم از مشخص‌تر اين است که:
زمينه‌هاي همکاري در بخش اهداف ذکر شده و براي مثال بر توسعه همکاري در نفت، پتروشيمي، کشاورزي، شبکه‌هاي هوشمند، صنايع آب و برق، محيط‌زيست، صنايع هوايي، گردشگري و ... تأکيد شده است. البته هر نوع زمينه همکاري که دنبالش باشيد به نوعي در اين ضمائم پيدا مي‌شود.
سه. عناوين اصلي برنامه همکاري‌هاي جامع ۲۵ ساله در ضميمه شماره (۲) آمده است و عبارتند از:
حوزه نفت و انرژي
مشارکت فعال در پروژه بزرگ چين با عنوان کمربند-جاده (OBOR) با تأکيد بر کريدورهاي منطقه‌اي، شبکه ريلي، و همکاري ايران و چين در کشورهاي ثالث متأثر از کمربند-جاده
توسعه سواحل مکران
همکاري در زمينه فناوري و ارتباطات راه دور
همکاري‌هاي مالي، اقتصادي و تجاري
همکاري‌هاي نظامي، دفاعي و امنيتي دوجانبه
همکاري سياسي
چهار. دو کشور در اين برنامه، ذيل اقدامات اجرايي، برخي فعاليت‌ها و اقداماتي را برشمرده‌اند که بايد انجام شود تا اهداف مندرج در ضميمه (۱) و همکاري‌هاي مندرج در ضميمه (۲) محقق شوند. اين اقدامات اجرايي گاه خيلي کلي نظير «گسترش همکاري‌هاي مالي، بانکي و بيمه‌اي در چارچوب اصلو بازار و قوانين دو کشور» است و گاه خيلي ريز مي‌شود و به مقوله‌اي نظير «همکاري درباره توليد برق و کود از زباله‌هاي شهري»، «گشايش شعبات نمايندگي بانک‌هاي ايراني در مناطق ويژه اقتصادي چين»، «سرمايه‌گذاري مشترک در ساخت شهرهاي هوشمند»، «تأمين مواد با کربن کم براي ايران»، «دانش فني ارقام برنج هيبريد» يا «همکاري پيرامون راه‌هاي مقابله و تثبيت گرد و غبار در ايران» مي‌پردازد.
پنج. به نظرم حساس‌ترين جملات در اين ضمائم عبارتند از:
چين به عنوان واردکننده ثابت نفت خام ايران خواهد بود و اميدوار است که ايران به نگراني‌هاي چين درباره بازگشت سرمايه‌گذاري در بخش نفت ايران توجه نمايد. (ضميمه ۱)
طرف چيني نيز متقابلاً به استفاده بهينه از منابع مالي به‌دست آمده از فروش نفت به چين توجه نمايد. (ضميمه ۱)
تلاش مشترک براي ايجاد مکانيزم واردات پايدار نفت خام از ايران. (ضميمه ۲)
ارتقاي جايگاه ايران در ابتکار کمربند-جاده چين (ضميمه ۱)
گفت‌وگو درباره آغاز احداث کريدور خط آهن زيارتي پاکستان-ايران-عراق-سوريه (ضميمه ۲)
همکاري در ايجاد مراکز صنعتي‌محور/ خدماتي‌محور /فناوري‌محور در بنادر و جزاير منتخب با هدف توليد و صادرات خدمات و کالاهاي مشترک به کشورهاي منطقه (ضميمه ۱)
توسعه جزاير منتخب با هدف ايجاد مراکز منطقه‌اي صنايع غذايي، دريايي، پتروشيمي و گردشگري (ضميمه ۳)
