برای ارزیابی سهم‌ها و خرید و فروش آن در بورس معیارهای متفاوتی وجود دارد که PE یکی از این شاخص‌ها می‌باشد. در نگاه ساده بالا و پایین بودن این پارامتر خود گویای وضعیت یک شرکت یا یک صنعت می‌باشد. اما در کنار آن باید ارزیابی صورت‌های مالی، برنامه‌های سرمایه‌گذاری و تحولات پیش روی نیز در نظر گرفته شود. در عین حال بسیاری از سهامداران تنها به PE نگاه می‌کنند که این اتفاق می‌تواند تبعات زیادی را برای سهامداران به وجود آورد.
به صورت کلی نسبت PE منعکس‌کننده تحلیل بازار درباره یک شرکت است و معمولا این نسبت برای شرکت‌های خوب و رو به رشد، بالاست. به طوری که مقدار بالای این نسبت نشان‌دهنده خوش‌بینی و مقدار پایین آن نشان‌دهنده بدبینی عموم سرمایه‌گذاران درباره آینده شرکت است و تا زمانی بالا خواهد بود که عموم سرمایه‌گذاران باور به توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام یک شرکت داشته باشند اما اگر این اطمینان در قابلیت سودآوری شرکت از بین برود، نسبت هم افت خواهد کرد. به گزارش بورس‌نیوز، نسبت PE همچنین نشان‌دهنده سطح ریسک یک سهم است و هر چه بالاتر باشد، ریسک سهم هم بالاتر خواهد بود و در صورت منفی شدن بازار تمایل به فروش سهام با PE بالا نسبت به سایر سهام افزایش می‌یابد. هنگامی که شرکت‌ها دوره رشد خود را پشت سر می‌گذارند، سود آنها تثبیت و نسبت PE آنها تعدیل می‌شود. سرمایه‌گذاران بازار سرمایه نیز معمولا از PE به عنوان ابزار نمایش ارزش شرکت یاد می‌کنند. این نسبت، رایج‌ترین نسبتی است که در بازار سرمایه، برای سرمایه‌گذاران دوراندیش دارای اهمیت بسیار زیاد می‌باشد. علت محبوبیت این نسبت، توانایی آن در بیان ارزش بازار و سود هر سهم به زبان یک عدد ریاضی است. هدف این نسبت بیان رابطه قیمتی می‌باشد که یک سرمایه‌گذار براساس چشم‌انداز آینده شرکت، برای سود پیش‌بینی شده هر سهم می‌پردازد و انتظار دارد تا به بهره‌وری برسد اما دلیل اینکه چرا بازار در برخی شرایط به گروه‌هایی با PE پایین و سود نقدی گرایش و اقبال پیدا می‌کند را می‌توان چنین عنوان کرد که یکی از ساده‌ترین مفاهیم PE در این است که عکس این نسبت به معنای نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار در یک سال می‌باشد و در شرایطی که بازار دچار ابهام و رکود می‌شود، سرمایه‌گذاران در سهام با P/E پایین که سود تقسیمی مناسبی در مجمع دارند، گرایش پیدا می‌کنند. البته مفهوم P/E بالا به خصوص برای شرکت‌هایی که طرح توسعه دارند یا در صنعت خاصی مثل IT، مخابرات و پیمانکاری فعال هستند نیز به خاطر امکان رشد سودآوری آنها در آینده است. اما در اولین روزهای معاملات بازار سرمایه و پس از پایان تعطیلات نوروزی بررسی سهام و رتبه‌بندی آنها از منظر نسبت یادشده آن هم در شرایطی که بازار کم کم باید خود را برای دریافت گزارش‌های عملکرد 12 ماهه شرکت‌ها و در نتیجه برگزاری مجامع سالانه جهت تقسیم سود نقدی به سهامداران آماده کند، چندان خالی از لطف نیست. براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در سال 93، بیشترین رقم PE مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در حوزه قطعه‌سازی و تامین قطعات خودرو است. به طوری که سهام مهرکام پارس با برآورد سود یک ریالی نسبت 1718 واحدی را به خود اختصاص داده تا از این منظر جایگاه اول بیشترین P/E را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به سهام شیر پگاه آذربایجان‌غربی تعلق دارد و نسبت P/E آن با سود پیش‌بینی شده یک ریالی برای سال مالی 93 رقم 1687 واحد است و پس از آن سهام چرخشگر با نسبت 197 واحدی بیشترین رقم PE را دارا می‌باشد. در مجموع در حال حاضر تعداد هشت نماد با نسبت PE بالای صد واحد در تابلوی بورس و فرابورس مورد معامله قرار می‌گیرند و 115 نماد با نسبت P/E دو رقمی و بالاتر از 10 واحد در بازار سهام وجود دارند. همچنین طبق آمارهای موجود، بیش از 180 نماد معاملاتی در بازار دارای PE مثبت و زیر 10 واحد هستند. اما در مقابل سهام شرکت دشت مرغاب که در زمینه عرضه و فروش محصولات کنسروی در بازار دوم بورس فعال است، با برآورد زیان 123 ریالی نسبت PE منفی 44 واحدی را دارا بوده تا از این منظر در پایین‌ترین خانه این جدول جای گیرد.
پس از آن نیز دو سهم «پتایر و خاذین» به ترتیب با PE منفی 29 و 23 واحدی پایین‌ترین جایگاه‌ها را در اختیار خود گرفته‌اند. همچنین در کل بازار سهام این نسبت برای تعداد 11 نماد معاملاتی منفی بوده و از زیان‌دهی آنها حکایت دارد. به هر ترتیب نکته قابل توجه در این است که سهامدارانی که سهام شرکتی را با نسبت بالای PE می‌خرند، بر این اعتقاد هستند که این شرکت زمینه و پتانسیل رشد مناسبی را دارا بوده و طی سال‌های نزدیک آتی می‌توانند سود بیشتری را کسب کنند و این موضوعی است که در بازار بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما نکته مهم در این است که نمی‌توان تنها بر مبنای نسبت مذکور اقدام به خرید سهام کرد بلکه عوامل بسیاری برای تصمیم‌گیری و انتخاب یک سهم وجود دارد. به عنوان مثال باید در نظر داشت که سود برآوردی هر شرکت با این نسبت رابطه زیادی دارد و با تغییر و تعدیل EPS در طول سال نسبت P/E هم به طور مداوم تغییر می‌کند. علاوه بر آن این نسبت برای شرکت‌هایی که سودآوری ندارند، قابل استفاده نیست و گاهی بالا بودن و پایین بودن آن به خاطر شرایط خاص شرکت همچون برنامه راه‌اندازی خط تولید جدید و اجرای طرح‌های توسعه‌ای است که این شرایط موجب بالا رفتن نسبت PE می‌شود اما در آینده‌ای معین بازدهی و سودآوری خود را در سهم نشان می‌دهد. در پایان گفتنی است شاید یکی از بهترین اقدامات در سال جدید بازنگری در نوع نگرش‌ها و شیوه انتخاب سهام باشد تا با بررسی سایر عوامل مهم در هنگام خرید و فروش از تکرار برخی اشتباهات سال گذشته جلوگیری کنیم.
واگذاری‌های خرد از راه می‌رسند
گروه بورس- بلوک 31 درصدی شرکت سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین روز چهارشنبه 27 فروردین‌ماه در بازار سوم فرابورس عرضه می‌شود.
علاوه بر این 62 میلیون سهم معادل 31 درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین به قیمت پایه هر سهم سه هزار ریال توسط بانک کارآفرین به صورت یکجا و شرایطی در بازار سوم فرابورس به فروش می‌رود. بلوک 31 درصدی شرکت 200 میلیارد ریالی سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین در حالی برای فروش به فرابورس خواهد آمد که بانک کارآفرین با مالکیت 98/79 درصد در حال حاضر سهامدار عمده این شرکت است و با عرضه این بلوک مالکیت آن به 98/48 درصد کاهش خواهد یافت ضمن آنکه بیمه کارآفرین نیز با مالکیت 20 درصد از سهام این شرکت یکی دیگر از سهامداران عمده آن محسوب می‌شود. گفتنی است ایجاد، توسعه، راه‌اندازی و اداره انواع طرح‌ها و واحدهای تولیدی در بخش‌ها و فعالیت‌های مختلف اقتصادی موضوع فعالیت شرکت سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین است و سپرده حضور در رقابت برای مالکیت بلوک 31 درصدی این شرکت پنج میلیارد و 580 میلیون ریال اعلام شده است. همچنین سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد که 100 درصد سهام شرکت ذغال‌سنگ البرز شرقی به قیمت هر سهم 1830 ریال در 20 فروردین‌ماه جاری در فرابورس عرضه می‌شود. تعداد ۳۳۶ میلیون و ۷۵۷ هزار سهم شرکت ذغال‌سنگ البرز شرقی معادل ۱۰۰ درصد سهام این شرکت توسط سازمان خصوصی‌سازی در روز چهارشنبه 20 فروردین‌ماه در فرابورس عرضه می‌شود. این میزان سهام به قیمت هر سهم 1830 ریال، ارزش کل پایه ۶۱۶ میلیارد و ۲۶۵ میلیون ریال و به وکالت از سازمان توسعه و نوسازی صنایع ایران به صورت نقد و اقساط واگذار خواهد شد.
