آیا مجلس برای یک توافق هستهای چندمرحلهای آماده است؟
کمتر از یک ماه به پایان دوره زمانی شش ماهه تعیین شده برای رسیدن ایران و 5+1 به توافقی جامع برای موضوع هستهای ایران باقی مانده است و اکنون این یک گمانهزنی جدی است که اگر توافق جامع بین دو طرف سرانجام به دست آید، به احتمال بسیار زیاد قالبی زمانبندی شده و گام به گام خواهد داشت.
به گزارش «تابناک»، اگر چه متن برنامه اقدام مشترک که در آذرماه سال گذشته مورد توافق ایران و کشورهای عضو 5+1 نیز وضعیتها و نتایج مختلف وابسته به زمان را نشان میداد ولی مجموعه تحولات و تحلیلهای نزدیک به دور پنجم مذاکرات وین نشان داد که انجام بعضی از تعهدات طرف غربی در توافق ژنو برای دوره طولانی مدت که بنا است در توافق جامع به ان پرداخته شود و به ویژه مساله برداشته شدن تحریمهای ایران، احتمالا بر اساس یک جدول زمانی صورت خواهد گرفت.
اگر چه پیوستگی رژیم تحریمها علیه ایران، این ضرورت را ایجاد کرده است که طرف غربی فارغ از ملاحظات داخلی و ساختارهای تصمیمگیری متفاوت خود، در ابتدای اجرای توافق احتمالی جامع هستهای بخش مهمی از تحریمهای ایران را بردارد و یا این که اجرای آن را به حالت تعلیق درآورد ولی برداشته شدن همه تحریمها علیه ایران احتمالا به صورت فوری نخواهد بود.
در طرف مقابل، ایران نیز مجموعه اقدامات اعتمادساز خود را به صورت گام به گام اجرایی خواهد کرد. یکی از این اقدامات که در توافق ژنو نیز به آن اشاره شده است، اجرای پروتکل الحاقی پس از تصویب آن در مجلس شورای اسلامی است.
در شش ماهی که از توافق ژنو گذشته است، مقامات دولت آمریکا بارها به کنگره این کشور رفته و به توضیح توافق با ایران پرداختهاند. از سوی دیگر پیشبینی میشود که روابط بین کنگره و دولت آمریکا بخشی از اجرای توافق احتمالی جامع هستهای با ایران باشد.
صرفنظر از نقشی که لازم است کنگره آمریکا در ایفای تعهدات این کشور در مقابل ایران ایفا کند، احتمال قانونگذاری خاص کنگره برای تاکید بر اجرای تعهدات ایران در توافق احتمالی نهایی و تعیین چارچوبهایی در این باره به طور وجود دارد.
زمانبر بودن دوره اجرای تعهدات دو طرف در توافق احتمالی نهایی، وجود مکانیزمهایی برای اطمینان از پایبندی طرف مقابل به تعهدات خود و نیز پیشبینی اقدامات لازم در مقابل خلف وعده طرف مقابل را ضروری خواهد ساخت و این امر شاید خود را به صورت لزوم توجه مجلس به تعیین چارچوبهای مورد نظر ایران نشان دهد.
سابقه مذاکرات هستهای نشان میدهد که هر گاه توافقی در موضوعات کلان سیاست خارجی به دست امده است، این توافق برآمده از اجماع نسبی نهادهای گوناگون داخلی بوده است. همین وضعیت بر توافق جامع هستهای احتمالی ایران و 5+1 حاکم خواهد بود. اما این امر به معنای کنار رفتن مجلس از روند سیاستگذاری و تصویب برخی از موارد مندرج در توافق نهایی نخواهد بود.
پذیرش پروتکل الحاقی از موضوعاتی است که بنا به توافق ژنو، حتما بخشی از هر توافق جامع هستهای خواهد بود. سوال اکنون این است که تعیین پیششرطها و الزامات چنین مصویهای در چه مرحلهای و چگونه به وقوع خواهد پیوست و آیا مجلس خود را برای روزهای بعد از حصول یک توافق جامع و البته زمانبندیشده اماده کرده است یا خیر؟
پروتکل الحاقی تنها یک مثال از مجموعه مسائلی است که ممکن است در توافق نهایی هستهای نیازمند قانونگذاری مجلس باشد. اگر چه این مساله به نظر قطعی میرسد ولی موضوعات دیگری مانند اجرای به موقع برداشته شدن تحریمها مطابق توافق نهایی که احتمالا به دست خواهد آمد و بعضی اقدامات شفافیتزا از جانب ایران نیز نیازمند نقشآفرینی احتمالی مجلس است.
ابعاد لزوم نقشآفرینی مجلس از یک سو گسترده است و از سوی دیگر شاید فرصت چندانی تا رسیدن به آن روز باقی نمانده باشد.
گزارش خطا
0 پسندیدم
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه