15 سال پس از رشد اقتصادي قدرتمند روسيه اين كشور اكنون در پرتگاه ركود تورمي قرار دارد. در حاشيه تنش در روابط بين روسيه و غرب كه برخي آن را بزرگ‌ترين تنش ديپلماتيك پس از جنگ جهاني اول مي‌دانند، برخي كارشناسان هشدار ميدهند كه ممكن است ربع قرن پس از فروپاشي شوروي، روسيه نيز با فروپاشي دوباره‌اي روبه‌رو شود. براساس آخرين برآوردهاي صندوق بين‌المللي پول رشد اين كشوردر حد صفر قرار دارد و نرخ تورم اين كشور نيز با آهنگي صعودي در مرز دورقمی شدن قرار دارد. بزرگ‌ترين ضربه از تحريم‌هاي فزاينده روسيه، كاهش قيمت جهاني نفت و فرار گسترده سرمايه‌ها بر ارزش روبل وارد شده؛ به‌گونه‌اي كه اين ارز در مقابل دلار آمريكا در 4 ماه اخير نيمي از ارزش خود را از دست داده است.
مداخلات گسترده بانك مركزي روسيه براي حفظ ارزش روبل بي‌نتيجه ماند، آن‌گونه كه الويرا بابيولينا رئيس بانك مركزي روسيه به اين شكست اعتراف كرده است و مي‌گويد: «اگر بازارهاي جهاني ارز روي خوشي به روبل نشان ندهند، اين بانك قادر نخواهد بود جلوي كاهش ارزش آن را بگيرد.» تا همين حالا بانك مركزي روسيه براي نجات ارزش روبل 50 ميلياردلار هزينه كرده است كه نزديك 10 ميليارد دلار آن در يك ماه اخير بوده؛ ولي اين سیاست هنوز نتوانسته سقوط روبل را تحت كنترل درآورد. برآورد مي‌شود روسيه اكنون 450 ميليارد دلار ارز ذخيره كرده است كه اگر با محدوديت‌هايي براي دسترسي به آنها روبه‌رو نشود، بخش ديگري از آن را نيز خرج بازار ارز خواهد كرد.
اكنون بانك مركزي روسيه در حال انجام «تست استرس» براي بررسي سقوط بيشتر قيمت نفت است، قيمت نفت در 6 ماه اخير نزديك به نصف شده است و برخي برآوردها حاكي از آن است كه قيمت‌ها مي‌تواند تا سطح 42 دلار در هر بشكه كاهش يابد. به هر حال اگرچه بانك مركزي روسيه با دخالت در بازار ارز نتوانست به كنترل بحران كمك کند، اكنون تدبير جديدي براي كنترل تورم و تقويت ارزش روبل اندشيده است. درحالي‌كه نرخ تورم در روسيه نزديك 9 درصد است، بانك مركزي روسيه نرخ بهره را 5/6 درصد افزایش داد و به 17 درصد رساند. اين طرح كه به يكباره از ساعت 1 بامداد دیروز اعلام شد با این هدف طراحي شده است كه از فشار تقاضاي مردم براي خريد كالاهاي مصرفي و هجوم به بازار ارز كاسته شود و در عوض انگيزه پس‌انداز آنان را تقويت کند. همين سياست با كاهش شديد قيمت جهاني نفت در سال 1998 به كار بسته شده و توانسته بود هم قدرت خريد روبل را بازگرداند و هم تهديد ورود به ورطه ركود را برطرف کند. مردم و سرمايه‌گذاران روسي اكنون تمايل گسترده‌اي براي حفظ ارزش دارایي خود از طريق نگهداري دلار آمريكايي دارند و به همين دليل سياست‌گذاران اميدوارند با افزايش شدید نرخ بهره بر انگيزه پس‌انداز با روبل روسي بيفزايند.
اكنون پيش‌بيني مي‌شود كه پس از آغاز جنگ نفتي از سوي عربستان يك جنگ گازي از سوي روسيه آغاز شود. نصف گاز اوكراين از روسيه تامين مي‌شود و نيمي از گاز وارداتي اروپا ار لوله‌هاي اوكراين مي‌گذرد. رويارويي ولاديمير پوتين با اروپا در شرايطي صورت مي‌گيرد که عرضه جهاني ال‌ان‌جي به‌شدت افزايش و قيمت جهاني گاز همراه با كاهش قيمت نفت سقوط شديدي داشته است. اين واقعيت‌ها مي‌تواند اهرم سياسي در اختيار پوتين را به‌شدت كاهش دهد. به هر حال اگرچه تحريم‌ها فشارهاي زيادي بر مردم روسيه وارد كرده است، اما محبوبيت ولاديمير پوتين به واسطه اتخاذ سياست‌هاي غرب‌ستيزانه در نزد برخي مردم روسيه به‌شدت در حال افزايش است. ملي‌گرايان روسيه اكنون چشم خود را بر بحران‌هاي اقتصادي پيش رو بسته‌اند و همچنان از مقاومت وي در برابر فشار كشورهاي غربي حمايت مي‌كنند. گزارش جديد موسسه مورگان استنلي حكايت از آن دارد كه وام‌گيرندگان روسي در ماه‌هاي آينده بايد 157 ميليارد دلار براي بدهي‌هاي خود پرداخت کنند كه به دنبال وضع تحريم‌هاي جديد ايجاد شده و فشارهاي موجود براي انجام فعاليت‌هاي مالي با دلار آمريكا بسيار دشوار به نظر مي‌رسد. در اين شرايط شركت‌ها، بانك‌ها و بنگاه‌هاي مالي بايد در جايي خارج از بازارهاي سرمايه غربي به دنبال وام باشند؛ راه حلي كه اكنون بسيار دشوار مي‌نمايد. تنها روزنه اميد از سوي چين وجود دارد كه شايد بتواند فقط كمك ناچيزي کند.
به هرحال ولاديمير پوتين بر سر دوراهي بزرگي قرار دارد؛ حفظ بخش‌هايي از خاك اوكراين يا حفظ ارزش روبل و خروج از بحران اقتصادي. به نظر مي‌رسد تحريم‌هاي فعلي نتوانسته بر سياست‌هاي ولاديمير پوتين چندان موثر باشد و وي همچنان بر مواضع قبلي خود تاكيد مي‌كند. به هر حال بايد ديد روند شاخص‌هاي اقتصادي با كاهش شديد قيمت نفت در ماه‌هاي آينده به كدامين سو خواهد رفت و آيا روسيه ممكن است طعم تلخ فروپاشي را يك‌بار ديگر بچشد.
نظرات کاربران
ارسال نظر
نظرات بینندگان
اخبار روز
خبرنامه
روسیه سلاح زیاددارد ولی پول برای خرج کردن ندارد پس آن هایی که این وضعیت رابرای روسیه ایجاد کرده اند یا باید دست از فشاربردارندو یا در معرض استفاده روسیه از تسلیحاتش قرار بگیرند.
بقول معروف دیگی که برای روسیه نمی جوشد بهتر که در آن ... بجوشد!؟
به امید روزی که بدتر از ما بشن.
دیکتاتور پوتین ورود بر رکود و تورم و گرانی و فلاکت اقتصادی بر تو مبارک.
به پای هم پیر بشید آرزوی قلبی همه ملت های دنیاست.