اوراق اختیار فروش تبعی ، کاهش ریسک سرمایه گذاری یا افزایش آن ؟!

در تیر ماه سال جاری با توجه به شرایط نامساعد بازار سرمایه و افت روز افزون شاخص که ناشی از هیجانات مرتبط با ریسک های بازار بود مقرر گردید با توجه به اعلام آمادگی سهامداران عمده شرکت ها و صندوق های بازارگردانی و صندوق توسعه بازار سرمایه برای کمک به بازار و کنترل هیجانات و کاهش ریسک سهامداران حقیقی برای 29 شرکت بورسی اوراق اختیار فروش تبعی منتشر گردد که به نوعی سود سالانه 20 درصد را برای آنها بیمه کند تا انها با هدف فروش سهام و گذاشتن وجوه در بانک و کسب سود بانکی اقدام به فروش سهام نکنند.

اوراق اختیار فروش تبعی یا بیمه سهام از ابزارهای مشتقه است و بدین مفهوم است که براساس آن ناشر اوراق تضمین میکند تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که به آن قیمت اعمال میگویند در تاریخ مشخص از سهامدار خریداری کند .

انتشار این اوراق ذاتا عمل نیک و مثبتی به شمار می آید و کمک شایانی به حمایت از بازار در زمان هایی که هیجان شدید منفی مانع حرکت منطقی مجموعه بازار می شود به سهامداران میکند اما نحوه ی اجرا نیز مطمئنا پر اهمیت بوده و در ایجاد اعتماد و یا سلب اعتماد به بورس بسیار موثر می باشد . خصوصا در مورد بورس ایران که تعداد سرمایه گذاران در حال رشد است و هنوز خیلی از افراد جامعه اعتمادی به این بازار ندارند توجه به جزئیات در اجرای صحیح چنین تصمیماتی بسیار مهم می باشد .

شیوه اجرایی اعمال اوراق اختیار فروش تبعی که اخیرا منتشر گردید با ضعف هایی همراه بود به عنوان مثال : در دستورالعمل انتشار اوراق تبعی نوشته شده که در اطلاعیه عرضه این اوراق علاوه بر قیمت و تاریخ اعمال نحوه تسویه نیز بایستی اعلام گردد ولی در اطلاعیه منتشر شده برای عرضه این اوراق در رابطه با نحوه تسویه صحبتی به میان نیامده و با توجه به برداشت اکثر سرمایه گذاران و اخباری که سایت های خبری و کارگزاران اشاعه دادند و صحبت های کارشناسان بورس و سپرده گذاری این تلقی برای سهامداران ایجاد شد که نحوه ی تسویه به شکلی است که ناشر بابت تسویه اوراق را به قیمت توافقی از سهامداران خریداری کرده و مبلغ را به حساب آنها واریز خواهد کرد.

 اما آنچه در عمل سهامداران با آن مواجه شدند این بود که اکثر شرکت ها در تاریخ اعمال اعلام کردند که صرفا مابه التفاوت قیمت سهام و قیمت اعمال را برای حساب سهامداران واریز خواهند کرد .

 این موضوع سبب ایجاد ریسک برای دارندگان سهام شرکت هایی که نماد آنها متوقف هستند شده است چرا که معیار اعمال قیمت آخرین روز معامله شده سهام می باشد در صورتی که سهامدار آن شرکت ممکن است صرفا با توجه به وجود این بیمه سهام اقدام به نگه داری سهام خود کرده باشد و حالا سهمی دارد که نماد آن متوقف است و با ریسک های بسیاری مواجه است و عملا این بیمه سهام نیز کارایی خود را از دست داده و سبب متضرر شدن فرد گردیده .

به طور مثال در مورد سهام شرکت پالایش نفت بندر عباس که نماد متوقف است ناشر می خواهد ما به التفاوت قیمت آخرین روز معامله شده سهم و قیمت اعمال را پرداخت نماید و این درحالی است که سهامدار از این که سهم خود را به چه قیمتی بعد از بازگشایی نماد می تواند به فروش رساند آگاهی ندارد .

یا در مورد سهامی مثل سهام شرکت بانک پاسارگاد که با افزایش سرمایه همراه بوده سهامداران نمی دانند پس از ثبت سهام ناشی از افزایش سرمایه ، سهام جدید که به واسطه شرکت در افزایش سرمایه دارند را به چه قیمتی می توانند به فروش رسانند و مثال های از این قبیل . . .

که این عوامل سبب به وجود آمدن ریسک برای آین دسته از سهامداران ریسک گریز شده است  و مجموعه این ضعف ها سبب ایجاد بی اعتمادی و خروج سرمایه از بازار خواهد شد و بایستی بورس نسبت به این جزئیات توجه ویژه داشته باشد چرا که با توجه به اصول رفتار شناسی و بازار یابی یک مشتری یا سهامدار راضی رضایت خود را حداکثر با 3 نفر دیگر در میان خواهد گذاشت اما یک سهامدار ناراضی عدم رضایت خود را با بیش از 10 نفر مطرح خواهد نمود و هزینه ها و خساراتی که این سلب کننده های اعتماد به بورس و ابزارهای جدید بورس ایجاد میکنند غیر قابل جبران خواهد بود.