صندوق پاداش ،ابزار جنگ بازار سرمایه با بانکها

مدیر نظارت بر بازارها و بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار در روزهای گذشته خبر از تاسیس صندوقی را داده است که در آن نرخ تضمینی سود حداقل 30 % می باشد . 

روال این صندوق بدین صورت است که همزمان با فروش صندوق اوراق اختیار تبعی فروش در اختیار خریدار قرار می گیرد که 30 % بالاتر از قیمت صندوق " اختیار فروش" را دارد .

این سود در زمان سررسید در صورت تمایل سهامدار به اعمال اختیار فروش به سهامدار تعلق خواهد گرفت .

 نام محصولیکه ازطریق کارگزاران بورس عرضه می شود، صندوق سرمایه گذاری پاداش سهامداری توسعه یکم " سپاس" می باشد که با امکان معامله بعد از اتمام پذیره نویسی تعیین شده است. از این جهت بر روی موضوع "پاداش " تکیه می شود که آن را پاداشی برای سهامداران صبور و وفادار می دانند، این اوراق شامل 100 میلیون واحد است که به قیمت هر واحد 1000 تومان –قیمت اسمی- از ساعت09:30 الی 12:30 دقیقه شنبه آینده به روش ثبت دفتری،توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه عرضه می شود.

ارکان این صندوق شامل مجمع، موسسین شامل مرکز مالی ایران و شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، با مدیریت مرکز مالی ایران بوده و متولی و حسابرس آن شرکت مشاور سرمایه گذاری تامین سرمایه نوین و موسسه حسابرسی مدبران مستقل هستند.

در این تحلیل به نکات مهم این صندوق پرداخته می شود .

سود تضمینی :

در نگاه اول سود این صندوق بسیار جذاب می باشد ،کف سود اعلامی 30 % تضمینی می باشد که در ماه سیزدهم در صورت اعمال اختیار فروش فروشنده قابل پرداخت است .

هرچند سود 30% مربوط به 13.5 ماه می باشدو در نتیجه سود سالانه ی این صندوق حدودا 26.2% است ، اما باز هم این رقم وسوسه انگیز است . نکته ی دیگری که در این موضوع نهفته است قیمت خرید صندوق می باشد که لاجرم ممکن است به ارزش اسمی فروخته نشود و شاید در رقابت پذیری کشف قیمت بالاتری صورت گیرد.

در واقع 30 درصد تضمین خرید بر روی قیمت فروش صندوق نیست و بر روی قیمت اسمی می باشد ، ممکن است سهامداران در قدم اول با هم رقابت کنند و صندوق را در قیمت های بالاتری خریداری کنند در نتیجه مقدار سود نهایی نیز کمتر می شود . قیمت اسمی هر واحد این صندوق 1000 تومان می باشد و سقف قیمتی آن نیز 1100 تومان است .

در نتیجه در صورتی که این صندوق در روز عرضه به سقف قیمتی خود برسد عملا در روز سررسید میزان سود تضمین شده از 30% به 18 % تغییر می کند که در مقیاس یکسال رقم 16% کف سود تضمینی خواهد بود.

نتیجتا در زمان خرید ممکن است سهامداران با رقابت پذیری به ارقام دیگری از تضمین سود برسند. البته در صورتی که تبلیغات وسیع و جذب سرمایه ی زیادی صورت گیرد امکان رقابت پذیری هست ، در شرایط فعلی به نظر نمی آید قیمت صندوق نسبت به ارزش اسمی اختلاف زیادی داشته باشد.

نحوه ی پرداخت مابه التفاوت :

نکته دیگری که در این صندوق مطرح است روش اعمال اختیار فروش ها می باشد، در صورتی که در زمان اعمال ، بازدهی صندوق پایینتر از رقم 30 % باشد سهامداران اختیار فروش خود را اعمال خواهند کرد . 

آنگونه که اعلام شده است : "روش اعمال بصورت انتقال واحدهای صندوق به قیمت اعمال از دارنده "واحد" به عرضه کننده و یا پرداخت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و خالص ارزش دارایی صندوق(NAV) در تاریخ اعمال به دارنده واحدها به صورت نقدی یا از طریق واگذاری اوراق بهادار جدید از عرضه کننده به دارنده می باشد. روش اعمال توسط مدیر و از طریق بورس اعلام می­شود."

این موضوع خود می تواند جای بحث داشته باشد. در صورت و اعمال اختیار فروش ، طریقه تسویه مشخص و واضح نیست ، حتی ممکن است آنگونه که اعلام شده سود حاصله به صورت اوراق در اختیار فرد قرار داده شود که این موضوع باعث فشار مضاعف فروش می گردد ، طبیعتا در زمان اجرای اختیار فروش بسته به فاصله ی بازدهی صندوق با رقم تضمینی 30 درصد ابهامات زیادی در نحوه ی واریز مبلغ مابه التفاوت وجود خواهد داشت .

امکان عدم اعمال اختیار فروش:

دارایی های صندوق 31 سهم می باشد که به شکل زیر خواهد بود : کچاد ، کگل ، فولاد ، فملی ، مپنا ، ملت ، غدیر ، پارسان ، وصندوق ،وخارزم، فارس، شیران، تاپیکو، اخابر، همراه، وسپه، شیراز، وبصادر، وتجارت، وپاسار، وبانک ، وبشهر ، فاسمین ، کروی ، شپدیس ، خراسان ، شبهرن ، وامید ، خودرو ، خساپا و خبهمن می باشد.

 بازدهی این شرکت ها در سال 93 بسیار ضعیف بوده است البته در سال 1392 و 1391 این شرکت ها عملکرد خوبی داشته اند .

با توجه به اینکه در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران بازار فعلی را کف تاریخی آن می دانند و انتظار رشد آن را در ماه های آتی دارند، تنها در صورت عدم توافق هسته ای ، شرکت ها بازدهی نامطلوب خواهند داشت که آن نیز در صورت رشد (احتمالی) قیمت نفت تقریبا خنثی خواهد شد. 

در مجموع بر روی کاغذ احتمال اینکه شرکت ها به بازدهی مناسبی برسند و حتی در حالت خوشبینانه با توافق هسته ای رشد بیشتر از 30 درصدی داشته باشند نیز کم نیست.

از طرفی زمان تسویه ی صندوق نیز بسیار مناسب است. فروردین ماه همیشه برای بازار بورس ماهی آرام بوده است ، در این ماه از فشار فروش اسفند خبری نیست و زمان تسویه نیز بسیار به مجمع شرکت ها نزدیک است .

در یک بازار نسبتا متعادل معمولا زمان اوج گیری شرکت ها از انتهای فروردین ماه می باشد که دقیقا زمان سررسید صندوق نیز همین تاریخ است . در نتیجه این امکان وجود دارد که سهامداران دست به اعمال اختیار فروش نزنند.

فرصت ها و تهدیدات :

در صورت همه گیر شدن و گسترده شدن فروش این صندوق مسلما نسبت قیمت به درآمد انتظاری بازار کم می شود، p/e بازار سرمایه در دو ماه دی و بهمن بر روی عدد 5 تثبیت شده است که با شرایط سوددهی صندوق عملا نسبتp/e معادل 3.5 وارد مباحث تحلیلی می شود ، ضمن اینکه در صورت گسترده شدن و فروش صندوق های بعدی ، عملا بازار سرمایه با بازار پول وارد یک جنگ تمام عیار خواهد شد .

 بانک ها در صورت احساس خطر از جانب بازار سرمایه بعید نیست سود خود را به صورت مجادله ای بالا ببرند و این دور باطل زیاد کردن سود ها ادامه خواهد داشت . در حال حاضر با تورم حدودا 15 درصدی سود منطقی بازار باید 16 الی 18 درصد باشد ، عملا در شرایط فعلی سود بانکی حدودا 4% زیادتر از قواعد اقتصاد کلان می باشد ، مطرح کردن سود بدون ریسک 26 درصد سالانه ، برای اقتصاد ایران بسیار خطرناک می باشد، ضمن اینکه تحلیلگران و مدیران صندوق و سبدگردانان تحت فشار سود آوری تضمینی این صندوق قرار می گرفت و توقعات سرمایه گذاران از آنها بیشتر می شود. به نوعی این توقعات بالاتر از توان آنهاست .

از طرفی راه اندازی این صندوق مزایایی نیز خواهد داشت ، تضمین چنین سودی می تواند اقبال زیادی را متوجه بازار سرمایه کند مخصوصا زمانی که بازار پول و بانک نیز متزلزل شده است . 

بسیاری از سرمایه گذاران از ترس زیاد وارد بازار سرمایه نمی شوند و فروش اوراق تبعی با 30 % سود تضمینی همان چیزیست که یک سرمایه گذار محافظه کار نیازمند آن است . همانگونه که در این تحلیل نیز گفته شد احتمال بازدهی بیشتر در صورت توافق هسته ای از 30% نیز کم نیست . 

در نتیجه در صورت بروز چنین اتفاقی راه اندازی این صندوق فقط از ترس سرمایه گذاران کاسته است و هیچ خسارتی نخواهد داشت .

تحلیلگر: بهنام بهزادفر ، مدرس دانشگاه