گروه فلزات بورس به کدام سو می‌رود؟

بازار سرمایه و بورس از جمله بازارهایی هستند که عوامل مختلفی بر میزان و نحوه عملکرد شرکت‌های موجود در آنها تاثیرگذارند که یکی از این عوامل نرخ‌های جهانی محصولات است، به طوری که این نرخ‌ها هم می‌توانند بر مواد مصرفی شرکت‌ها تاثیرگذار باشند و هم بر محصولات تولیدی آنها که در این بین محصولات فلزی یا در اصطلاح فلزات اساسی سهم عمده‌ای در بازار جهانی دارند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به فلزاتی همچون مس، آلومینیوم و بیلت اشاره کرد که مورد آخر برای شرکت‌های تولیدکننده فولاد به‌عنوان مواد اولیه استفاده می‌شود و می‌تواند بر میزان سودآوری آنها تاثیر‌گذار باشد.

در ماه‌های اخیر با توجه به تغییرات اقتصادی در غول‌های اقتصادی دنیا همچون چین که باعث کاهش تقاضای این کشور برای مصرف فلزات اساسی شده، قیمت جهانی این محصولات نیز دچار افت شده و به پایین‌ترین میزان در دوسال اخیر رسیده است.

با توجه به این شرایط، شرکت‌های داخلی تولید‌کننده این محصولات نیز از این تغییرات قیمتی تاثیر می‌پذیرند که با بررسی روند قیمتی سهام این شرکت‌ها و مقایسه با قیمت جهانی محصولاتی که تولید می‌کنند می‌توان به میزان تاثیرپذیری آن پی برد. به این منظور برای هرکدام از سه فلز مس، آلومینیوم و بیلت (فولاد) سه شرکت بورسی بزرگ تولید‌کننده این محصولات در نظر گرفته شده‌اند که به ترتیب شرکت ملی مس ایران با نماد فملی، آلومینیوم ایران با نماد فایرا و شرکت فولاد مبارکه با نماد فولاد هستند که روند قیمتی سهام این شرکت‌ها از ابتدای سال 92 تا انتهای شهریورماه سال جاری به‌صورت میانگین ماهانه درنظر گرفته شده و نرخ جهانی محصولات مورد نظر نیز در همین بازه زمانی و به‌صورت میانگین ماهانه استخراج شده است. ابتدا میزان تغییرات جهانی قیمت مس و تاثیر بر فملی را بررسی می‌کنیم.

همان‌طور که در نمودار 1 مشاهده می‌شود، از ابتدای سال 92 (آوریل2013) این فلز سرخ سیر نزولی خود را آغاز کرده و از بیش از 7‌هزار دلار در هر تن به5 هزاردلار در هر تن در انتهای نیمه اول سال جاری رسیده که بسیاری از کشورهای تولید‌کننده این محصول را تحت تاثیر قرار داده ازجمله بزرگ‌ترین تولیدکننده مس جهان، شیلی که 10‌درصد از کل تولید ناخالص داخلی‌اش از فروش مس است. همچنین پرو که سومین تولید‌کننده مس در جهان بوده و حدود نیمی از کل صادرات این کشور مربوط به فروش مس است اما همان‌طور که ذکر شد افت تولیدات صنعتی در چین و کاهش آهنگ رشد اقتصادی این کشور و همچنین رکود در بازار املاک و مستغلات که مصرف‌کننده بیش از نیمی از مس در چین است از دلایل مهم این افت بوده البته رکود اقتصادی در برزیل را هم می‌توان به دلایل فوق اضافه کرد.

همان‌طور که در نمودار بالا مشخص است در ابتدای سال میلادی قیمت‌ها رشد خفیفی را تجربه می‌کنند که هم در ژانویه 2014 و هم در ژانویه 2015 قابل مشاهده است. به این رشد قیمت‌ها که برای قیمت سهام نیز اتفاق می‌افتد، اصطلاحا اثر ژانویه می‌گویند. از دیگر دلایل افت قیمتی که مشاهده می‌شود می‌توان به افزایش مقدار تولید تولیدکنندگان مس (هرگونه افزایش مقداری تولید در شرایط رکود به زیان قیمت‌ها خواهد شد) و کاهش مصرف سیم و کابل مسی در شبکه سراسری برق چین اشاره کرد که باعث افت تقاضا برای این فلز سرخ شده است.

نمودار 2 به خوبی نشان‌دهنده روند نزولی محسوس این سهم است البته در مرداد 92 سهم رشدی را تجربه کرده که شاید دلیل اصلی آن تغییرات سیاسی و انتخابات ریاست جمهوری است که بر اکثریت بازار سهام تاثیر مثبت اعمال کرده، البته نمی‌توان از شروع دوران رکود بازار سرمایه ایران از آذر ماه 92 نیز به سادگی گذشت، چرا که باعث افت قیمت در اکثریت نمادهای تابلو بازار شد.

همان‌طور که مشاهده می‌شود روند واکنش قیمت سهم با قیمت جهانی هماهنگ بوده و همزمان دچار افت شده که البته با کاهش قیمت و تقاضای جهانی، فروش شرکت نیز هم از لحاظ ریالی و هم مقداری تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت. البته در ژانویه 2015 که قیمت جهانی مس از حدود 5800 تا 6200 صعود داشته، قیمت سهم نیز به این افزایش قیمت جهانی با یک فاصله تقریبا یک ماهه واکنش مثبت نشان داده است همچنین در بهمن ماه 92 نیز همراه با افت قیمت جهانی قیمت سهم نیز کاهش را تجربه کرده که این بازه همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد آغاز افت کلی بورس تهران است.

آلومینیوم نیز فلز دیگری است که تغییرات جهانی قیمت آن بر عملکرد شرکت‌های بورسی تاثیر‌گذار خواهد بود که شرکت آلومینیوم ایران نیز برای بررسی نحوه واکنش به قیمت‌های جهانی انتخاب شده است.همان‌طور که در نمودار3 مشاهده می‌شود، روند قیمتی آلومینیوم از ثبات بیشتری برخوردار بوده هر چند از انتهای سال 2014روند نزولی در پیش گرفته، لذا با شیب ملایمی اتفاق افتاده که ناشی از ثبات بیشتر آلومینیوم نسبت به مس و تاثیر‌پذیری از اصول حاکم بر بازار خود که بیشتر از عرضه و تقاضا است، البته نباید این طور برداشت کرد که این فلز از تغییرات جهانی اقتصاد تاثیر نمی‌پذیرد. علت اصلی افت این فلز نیز کاهش تقاضای چین و کند شدن رشد اقتصادی دومین قدرت اقتصادی است.

همان‌طور که در نمودار4 مشاهده می‌شود، همزمان با افت شاخص در زمستان 92 قیمت این سهم نیز به‌شدت دچار افت شده و تقریبا 50‌درصد کاهش قیمت را تجربه می‌کند. اما با فاصله دو ماهه از رشد قیمت جهانی این سهم نیز تا محدوده 700تومان خود را بالا می‌کشد اما پس از آن و با شروع افت قیمت جهانی قیمت سهم نیز کاهش می‌یابد و به کمترین میزان خود در دوسال اخیر می‌رسد.

نمودار 5 روند قیمتی بیلت را نشان می‌دهد که بر قیمت فولاد تاثیر مستقیم دارد. همان‌طور که مشاهده می‌شود روند ثابتی را تا ماه مه‌2014 دنبال می‌کرده اما پس از آن روند نزولی خود را آغاز کرده و از حدود قیمتی 550 دلار به 360 دلار رسیده است. نمودار قیمتی نماد فولاد به‌خوبی روند نزولی را نشان می‌دهد که البته در تابستان 92 سهم رشد کرده و تا زمستان همان سال به رشد خود ادامه داده که البته همزمان با شروع افت بازار این سهم نیز کاهش قیمتی خود را آغاز می‌کند. البته همزمان با افت قیمت جهانی بیلت، شیب کاهش قیمت سهم تند‌تر می‌شود و به این کاهش قیمت واکنش نشان می‌دهد. (نمودار6)

با توجه به نمودارها واضح است که کاهش قیمت‌های جهانی بر عملکرد تولیدکنندگان این فلزات نیز تاثیرگذار بوده و رابطه آنها مستقیم است اما نکته اینجاست که این تاثیر‌پذیری از قیمت‌های جهانی به‌صورت آنی نبوده و پس از مدت زمانی حدودا یک ماهه به قیمت سهم واکنش نشان می‌دهد.