از کاه معاملات اعتباری کوه نسازید/ کارگزاری ها کم ریسک ترین مشتریان بانک ها/ خطری متوجه کارگزاران نیست

روزهای باقیمانده تا پایان سال 95 رفته رفته در حال سپری شدن است و نگرانی سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه از بابت تشدید فشار عرضه و فروش سهام توسط مشتریان اعتباری در حال افزایش می باشد.

به گزارش بورس نیوز، این نگرانی ها از بابت احتمال افزایش عرضه سهام جهت تسویه اعتبارات دریافتی به دلیل نزدیک شدن به پایان سال ایجاد می شود و گهگاه این روند به دلیل اعمال فشار شرکت های کارگزاری به مشتریان دریافت کننده اعتبار، شدت بیشتری به خود می گیرد. با این بهانه که کارگزاری ها ترجیح می دهند با پایان سال مالی صورت های مالی پایان دوره خود را تهیه کنند، بر همین اساس از مشتریان خود می خواهند اعتبارات خود را تسویه کنند.

رویکرد این نهادها در پایان سال مالی یا حتی در پایان دوره شش ماهه موجب می شود فشار فروش سهام معمولاً در اواخر شهریور و اسفند ماه مضاعف شده و بازار سهام به واکنش نزولی وادار شود. در این شرایط بازار فضای نسبتاً منفی را تجربه می کند و این عامل منجر به تشدید ریزش قمیت ها می شود.

در شرایط فعلی و با نزدیک شدن به ماه پایانی سال 1395 نیز این نگرانی دوباره دهان به دهان در میان سهامداران و سرمایه گذاران می چرخد.

این در حالی است که طبق آمار اعلامی از سوی کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار از مجموع 107 شرکت کارگزاری فعال در بازار سرمایه، سال مالی تنها 40 شرکت پایان اسفند ماه است که این رقم 38 درصد از کل کارگزاری ها را شامل می شود و سال مالی عمده این نهادهای مالی 31 شهریور ماه می باشد.

با این وجود، سوالی که مطرح می شود این است که آیا با پایان سال مالی کارگزاری ها الزامی برای تسویه اعتبارات وجود دارد و چنانچه این الزام وجود ندارد، پس چرا کارگزاری ها سلیقه ای رفتار کرده و در این مقاطع زمانی مشتریان خود را مجبور به تسویه اعتبارات دریافتی می کنند؟

در این رابطه رییس سابق اداره نظارت بر بورس ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: نگرانی فعالان بازار سهام از بابت معاملات و اعتبارات کارگزاری ها در حالی دوباره در بازار مطرح شده که بعضی وقت ها به این موضوع بیش از حد دامن زده می شود. بطوریکه در شرایط فعلی برخی فعالان بازار سرمایه از کاه معاملات اعتباری کوهی ساخته اند؛ در حالیکه به هیچ عنوان چنین موضوع وجود ندارد.

محمودرضا خواجه نصیری تأکیدکرد: در خصوص تسویه اعتبارات چند نکته اساسی وجود دارد که بایستی مورد توجه قرار گیرد تا موضوع را بیش از آنچه که اهمیت دارد، بزرگ نکنیم. هیچ الزامی مبنی بر اینکه در پایان سال بایستی اعتبارات کارگزاران تسویه شود، وجود ندارد و در قوانین و مقررات مرتبط با دستورالعمل معاملات اعتباری هم چنین موضوعی مطرح نیست.

وی افزود: حتی اگر به واسطه تقارن پایان سال مالی کارگزاران با پایان سال شمسی هم این نگرانی وجود داشته باشد، بایستی به این نکته اشاره داشت که با توجه به اینکه پایان سال مالی عمده شرکت های کارگزاری، 31 شهریور ماه بوده و برخی دیگر در پایان آذرماه است، پس نسبت کارگزارانی که دارای پایان سال مالی 29 اسفند ماه هستند، چندان زیاد نیست و نگرانی از بابت مصادف شدن پایان سال مالی کارگزاری ها با پایان سال شمسی وجود ندارد و به نظر نمی رسد در این مقطع زمانی شرایط خیلی حادی در مقایسه با آذر و شهریور ماه داشته باشیم.

مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه آرمان در بیان نکته دیگر، به مطالبات مشکوک الوصول بانک ها اشاره کرد و گفت: نکته مهم دیگر این است که برخی معتقدند جریان معاملات اعتباری در حال تبدیل به یک بحران بوده و در بازار شرایط ناگواری ایجاد می کند. ضمن اینکه این امر افزایش حجم مطالبات مشکوک الوصول بانک ها را در پی دارد. اما آنچه مشخص است اینکه اگر به فضای بانکی و مشتریان آنها نگاهی داشته باشیم و نسبت مطالبات مشکوک الوصول واقعی بانک ها را ببینیم و با رقم مطالبات اعتباری کارگزاری مقایسه کنیم، مشاهده می شود که نگرانی هایی که از این حیث در بازار سرمایه مطرح می شود، حتی 10 درصد از نگرانی هایی که بانک ها از بابت مشتریان عادی خود با آن درگیر هستند را تشکیل نمی دهد. بنابراین اگر با دقت بررسی کنیم این امر نشان می دهد که اتفاقاً معاملات اعتباری و سیستم های کارگزاری برای بانک ها نسبت به سایر مشتریانشان قابل اعتماد تر، قابل اتکاتر و نقد شونده تر است. چون این اعتبارات در بازار سهام به پشتوانه دارایی سهامداران که سهم می باشد، پرداخت می شود که این وثیقه عمدتاً نقد شوندگی بالاتری از سایر وثیقه هایی دارد که بابت اعطای اعتبارات و تسهیلات از مشتریان دریافت می شود.

وی تأکید کرد: موضوع بعدی از بابت تنوعی است که در میان مشتریان اعتباری بازار سرمایه وجود دارد. چرا که با در نظر گرفتن چند هزار میلیارد تومان برای جمع اعتبارات اعطایی کارگزاران، به واسطه مقرراتی که پشتوانه معاملات اعتباری قرار می گیرد، این تنوع وجود دارد. بنابراین به دلیل تنوع پرتفوی تسهیلاتی که در بازار سرمایه داده می شود، باز هم احتمال ریسک نکول خیلی کمتر است.

خواجه نصیری با اشاره به اینکه طبق مقررات موجود، معاملات اعتباری حدود 60 درصد از ارزش سهام را در بر می گیرد، گفت: این نسبت معادل بسیاری از کشورهای دنیاست و حاشیه پوشش ریسک مناسبی را در بر می گیرد. ضمن اینکه سیستم نرم افزاری نظارتی و کنترلی قوی موجود توانسته تا حد زیادی این ریسک را مدیریت کند که طبیعتاً جزو برجستگی های نظارتی بازار سرمایه است. اما اینکه برخی شرکت های کارگزاری از بابت برخی مشتریان اعتباری خود با ریسک نکول بالاتری مواجه هستند و با مشکلات نگران کننده ای رو به رو می باشند، نباید در این مقطع زمانی پر رنگ شده و روی آن تمرکز زیادی شود. چرا که موضوع این کارگزاری ها جدید نبوده و آنها پیش از این هم با این مشکلات درگیر بوده اند که باید مثل هر مسئله بانکی و اعتباری دیگری راه حل آن را پیدا کرد.

رییس اداره نظارت بر بورس ها و بازارهای سازمان بورس تأکید کرد: با توجه به جمیع نکات مطرح شده نمی توان تسویه های اعتباری را به عنوان بحران امروز بازار سرمایه به شمار بیاوریم. با این منطق، به اعتقاد بنده، در شرایط فعلی ممکن است بانک ها به واسطه نقدینگی پایین جامعه در پایان سال، به کارگزاری ها بابت تسویه اعتبارات فشار آورده و یا نرخ بهره آنها را افزایش دهند که این امری طبیعی است. آن هم در شرایطی که طی چند ماه اخیر در بازار پول شرایطی ایجاد شده که بانک ها به دنبال جذب منابع و جذب سرمایه بیشتر هستند. حال آنکه اگر به خط های اعتباری کارگزاران خدشه ای وارد شود، به دلیل ریسک بالای معاملات اعتباری در بازار سهام نیست. چرا که معاملات اعتباری در بورس با پشتوانه ترین تسهیلات اعطایی بانک هاست.

وی اظهار داشت: با توجه به نیاز بانک ها به نقدینگی بیشتر در پایان سال، کارگزاری ها می توانند از طریق رایزنی کانون کارگزاران با بانک ها و یا رایزنی مستقیم با آنها، خط های اعتباری جدیدی دریافت کرده و یا برای تغییر نرخ بهره ها اقدام کنند و فکر می کنیم بانک ها نیز آمادگی اجرای چنین برنامه هایی را داشته باشند.

مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه آرمان تأکید کرد: نکته اساسی این است که معاملات اعتباری بازار سرمایه در حال حاضر قانونمند بوده و مبتنی بر سیستم های نظارتی نرم افزاری دقیق و متنوعی است که در زمان تدوین دستورالعمل ها بسیاری از این موارد دیده شده و سعی شده که ریسک های احتمالی مدیریت شود.

وی با تأکید بر اینکه هیچ بحرانی از این منظر برای بورس وجود ندارد، به کارگزاران و سرمایه گذاران توصیه کرد که با مدیریت و دقت بیشتری جایگاه خود را به عنوان خوش حساب ترین مشتریان اعتباری بانک ها تحکیم کنند.

وی همچنین اظهار داشت: می توان به بانک ها نیز توصیه کرد با توجه به چارچوب مقرراتی که پیرامون معاملات اعتباری وجود دارد و با درنظر گرفتن، تنوع و مشخصه هایی که می تواند ریسک تسهیلات را کاهش دهد، به بازار سرمایه اعتماد کنند و خط اعتباری خود را در این بازار افزایش دهند.

خواجه نصیری در خاتمه سختان خود با تأکید مجدد بر اینکه از بابت تسویه اعتبارات نه بحرانی برای سیستم بانکی وجود دارد و نه برای بازار سرمایه، خاطرنشان کرد: کارگزاران می توانند با توجه به بحث هایی که در پایان هر سال از بابت نیاز به نقدینگی در جامعه وجود دارد، برای تسویه بخش اختیاری اعتبارات خود که هر ساله صرف عادت انجام می دادند، اقدام نکند و سعی کنند از این منظر شرایط مناسبی برای مشتریان خود فراهم کرده و بر اساس آن فشار کمتری نیز به بازار سهام بیاورند. بطوریکه حتی با توجه به اینکه تعداد کارگزاری هایی که سال مالی آنها پایان اسفند ماه است، حدود 38 درصد کل کارگزاری ها می باشد، چنانچه فضای روانی منفی از بابت تسویه اعتبارات در بورس ایجاد نشود، مطمئناً اثر واقعی آن نیز چشمگیر نخواهد بود.

جهت عضويت در كانال تلگرام #اخبار #اقتصادي #بورس_نيوز روي لينك زير كليك كنيد و گزينه JOIN را بزنيد.

https://telegram.me/boursenews_ir