شوروی فروپاشید، چون...

علی حقدوست:

شوروی ابرقدرت بود؛ شمار کلاهک‌های هسته‌ای، تناژ بمب‌های اتمی، هیدروژنی، نوترونی و سربازان و نیرو‌های مسلحش با آمریکا برابر بود یا شانه به شانه می‌زد.

پراکنش جغرافیایی اقمار، دوستان و متحدینش، بخش‌هایی از اروپا، آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین را در بر می‌گرفت و نفوذش در برگیرنده لهستان، چک‌اسلواکی، مجارستان، رومانی، بلغارستان، آلبانی، جمهوری دمکراتیک آلمان، اکراین، لیتوانی، لاتوی، استونی، مولداوی، گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، بلاروس، روسیه، آنگولا، موزامبیک، گینه بیسائو، اتیوپی، سومالی، ویتنام، کوبا و گاه چین، کره شمالی، یوگسلاوی (صربستان، کروآسی، اسلوونی، مقدونیه، بوسنی، کوزوو)، مغولستان، کامبوج، لائوس، سوریه، عراق، مصر و... بود. تقریبا ۴۸درصد پهنه خشکی‌ها و ۵۷درصد نفوس جهان.

 از ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۱ دست‌کم در ۱۲۳ جنگ نیابتی با آمریکا و متحدانش شرکت کرد. پشت پرده بیشتر کودتاها، انقلاب‌ها، شورش‌ها و... در جهان بود.

 ولی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، با این همه گندگی و جبروت، در بازار‌های کالا، بورس و حتی انرژی، سهمی "ذره‌ای" داشت.

کدامین برند لوازم خانگی، آرایشی-بهداشتی، خودرو، رایانه، شناورسازی، سیستم حمل و نقل و... جهانی و فراگیر، همانند توشیبا، هوندا، فیلیپس، بوش، رنو، فورد، ساخت شوروی و اقمارش، به گوشتان رسیده و آشناست؟!

سیستم ایدئولوژیک سوسیالیستی در ساخت فضا‌های دگماتیک و خشن، مانند راه‌اندازی کودتا، شورش و انقلاب، ماهر و کارآمد شده بود، ولی تمرکزی بر ساخت فضا‌های رفاهی-مصرفی نداشت. بازار‌ها را نشناخت و در عرصه کلان و فراگیر بورس نتوانست راهی پیداکند.

شوروی فروپاشید، چون به زندگی‌ها و بازار‌ها بی‌اعتنا بود؛ چین زنده و تاحدودی پویا مانده است، چون راز ماندن و پایداری را یافت. تفاوت میان این دو، تفاوت برژنف و دنگ شیائو است.