کوه، موش زایید

احمد جانجان، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز، در خصوص تأثیر بودجه پیشنهادی بر وضعیت بازار اظهار کرد: با توجه به محتوای بودجه ارائه شده در مجلس، در بخش ارزی و مالیاتی به خصوص رشد نرخ نیمایی در بازار آزاد روند رو به رشدی را تجربه خواهیم کرد.

• بیشتر بخوانید: محرمانه هایی که فاش شد

وی افزود: در نرخ خوراک پتروشیمی و یا نرخ انرژی صنایع یک خطای بسیار راهبردی رخ داده که به شدت در بورس تأثیر خواهد گذاشت. پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها بر اثر این لایحه بودجه رشد منفی داشتند و با توجه به سایت بزرگی که این حوزه‌ها در کشور دارند، باعث افت بازار شدند.

جانجان ضمن تأکید بر بی‌توجهی مسئولان به لایحه بودجه ادامه داد: با شروع درگیری اروپا، روسیه و آمریکا بر سر مسئله نورد استریم نرخ گاز اروپا افزایش یافته و نیز فرمولی که از سال ۱۳۹۴ برای پتروشیمی‌ها و صنایع در ایران لحاظ شد، بر اساس فرمول اروپا بود. این فرمول تا امسال به خوبی نتیجه بخش بود، اما با فشار‌های روسیه به اروپا در این حوزه، قیمت‌ها در ایران نیز افزایش پیدا کرده و متأسفانه افرادی که بودجه را نوشتند به این موضوع هیچ توجهی نکرده‌اند.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: عده‌ای توهم این را دارند که، چون ایران دارای صنعت پتروشیمی است قدرت زیادی دارد در حالی که پیچیدگی‌های فنی کشور قابل قیاس با پیچیدگی‌های فنی اروپا نیست. بهترین پیچیدگی فنی پتروشیمی ایران ۳ و برای اروپا ۱۰ است؛ یعنی عملا اگر یک محصول تولیدی کشور را اروپایی‌ها تولید کنند از لحاظ کمی و کیفی این کار را بهتر انجام می‌دهند. البته در اروپا برخلاف ایران خبری از سرمایه‌گذاری مجدد، ریسک کاهش انتشار مخازن گازی و... نیست.

وی تصریح کرد: خوراک و یا مواد اولیه صنایع پتروشیمی، گاز است و معاملات این حوزه به گونه‌ای است که با فروش گاز اوره، متانول و... بدست می‌آوریم و این در حالی است که گاز برای صنایع فولادی مواد اولیه محسوب نمی‌شود. در واقع گازی که به عنوان انرژی به صنایع فولاد داده می‌شود برای تولید خط برق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تا چند سال آینده، غول تقاضای گاز خانگی کل مصرف تولید را می‌بلعد

جانجان اذعان کرد: چرا باید تنها کشوری باشیم که در آن نرخ گاز صنایع گرانتر از نرخ گاز خانگی باشد. در تمامی کشور‌ها حتی درعقب مانده‌ترین نقاط جهان نرخ گاز خانگی بالاتر از نرخ گاز صنایع است تا صنعت، توانایی تولید گاز را داشته باشد. نکته قابل توجه اینجاست که ۷۶ درصد کل گاز تولیدی مختص گاز خانگی بوده به طوری که در صنایع ایران این مقدار ۲۴ درصد محاسبه شده است.

وی ادامه داد: برای مصرف نرخ گاز ۱۰۰ همت پرداخت می‌شود؛ اما پتروشیمی و فولادی که بیشترین ارزیابی در کشور را دارند جمعا ۱۴ درصد گاز را مصرف می‌کنند و ۱۵۰ همت برای این مصرف می‌پردازند. در واقع بخش خانگی ۵ برابر بخش پتروشیمی و فولادی گاز مصرف می‌کند، ولی هزینه‌های دریافتی از آنان تقریبا یکسان است.

کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بر اساس الگوی رشد تقاضای مصرفی گاز، تا سه سال آینده تقاضای گاز خانگی باعث از بین بردن کل مصرف تولید گاز می‌شود. نکته اینجاست در صورتی که نرخ گاز خانگی ۱۰ درصد افزایش یابد دیگر نیازی به افزایش هزینه‌های انرژی در این صنایع نیست.

کوه، موش زایید

وی با اشاره به اینکه اروپا مصرف کننده و ایران تولید کننده به حساب می‌آید خاطرنشان کرد: حداکثر قیمت اوره در کشور حدود ۸۰۰ دلار است در حالی که در جهان ۹۰۰ دلار معامله می‌شود. در این راستا کشور‌هایی در دوران تحریم از ما اوره، نفت، متانول و... خریدند که به دلیل ارزان بودن محصولات، تحریم آمریکا را با وجود ریسک بالای آن دور زدند.

این کارشناس در خصوص بخش فولادی بیان کرد: در شرکت فولاد کاوه طبق صورت مالی حسابرسی، نصف سود ۶ماهه اول سال برای هزینه انرژی پرداخت می‌شود. در ۶ماهه دوم سال، در صورتی که نرخ شمش سقوط نکند و در روند رشد فولاد کاوه تغییری ایجاد نشود سوددهی آن دو برابر خواهد شد. با سه برابر شدن هزینه انرژی در لایحه بودجه اگر در سال آینده وضعیت ثابت بماند این شرکت باید برای پرداخت هزینه انرژی، مبلغی بیشتر از سود خود را پرداخت کند، در واقع کوه، موش زاییده چرا که تمام کار‌ها بدون محاسبه و پیش‌بینی در حال جلو رفتن است.

جانجان ضمن تأکید بر از بین بردن بازار سرمایه و بی توجهی مسئولان به هزینه‌های متانول کشور افزود: در این بین چند نفر بهانه جویی‌هایی درخصوص سود زیاد فولاد مبارکه مطرح کردند که در واقع قصد دارند با این کار سر بازار سرمایه را ببرند. در حال حاضر متانول چین که به دست ایران تأمین می‌شود افت پیدا کرده؛ اما با همین نرخ خوراک و انرژی فعلی، متانول به صورت تسویه حساب در حال فروش بوده و طراحان بودجه توجهی به این موضوع ندارند.

مسئولان به دنبال جبران کسری بودجه با کاهش هزینه فروش نفت / هر گره در اقتصاد، با معافیت مالی باز نمی‌شود

کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: نکته بعدی اینجاست که قیمت متانول، اوره و فولاد در همین رنج نمی‌ماند چرا که این حوزه‌ها در قیمت‌های جهانی ریزش دارند. همچنین طراحان بودجه به جای آنکه قیمت نفت را ۸۴ دلار ثبت کنند ۶۰ الی ۷۰ دلار در لایحه نوشته اند که در صورت کاهش هزینه نفت، کسری بودجه زیادی برای دولت ایجاد نشود. در نتیجه این تصمیمات علاوه بر اینکه نفت به فروش نمی‌رود، کسری بودجه نیز بیشتر خواهد شد.

وی ادامه داد: در زمانی که در ایران قیمت‌ها دارای کف و سقف باشند، یعنی مسئولان فقط به فکر منافع خود هستند، در حالی که باید طبق فرمول تعریف شده نرخ گذاری را انجام دهند. وقتی قیمت گاز در اروپا به ۷ سنت می‌رسد از نرخ گذاری اروپایی‌ها پیروی می‌شود؛ اما هنگامی که این نرخ به ۲ سنت می‌رسد هیچ صحبتی از آن به میان نمی‌آید.

جانجان در پایان گفت: این مشکلات به بعضی از مسئولان مربوطه ارجاع شده و جواب آنان وجود معافیت صادراتی است در حالی که معافیت صادراتی و مالیاتی بر اساس عملکرد و سود انجام می‌گیرد. این هزینه‌ها حق بیت المال است و برای نگه داشتن آن، باید عدالت در پرداخت مالیات را یکسان کرد. نمی‌شود هر بلایی سر اقتصاد بیاید و در نهایت با معافیت مالیاتی آنرا حل و فصل کرد، این راه حل‌ها باید از کشور جمع شود چرا که مایه تأسف و خجالت است.