حذف ۴ صفر از پول ملی تا پایان سال؛ دلایل پشت این تغییر چیست؟

به گزارش بورس‌نیوز، رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته اعلام کرد: این تجربه در حدود 70 کشور مورد آزمایش قرار گرفته و کشورهایی نظیر روسیه، ترکیه، آلمان و دیگر کشورها در دوره‌های مختلف این سیاست را اجرا کرده و نتایج مثبتی کسب کرده‌اند. به گفته وی، این سیاست در صورتی که در زمان مناسب پیاده‌سازی شود، می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

رونمایی از لایحه‌ای که فراموش شده بود

پیشنهاد اصلاح قانون پولی و بانکی سال‌هاست که مطرح شده است. در تاریخ 28 مرداد 1398، حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت ایران، با ارسال لایحه‌ای به مجلس، خواستار تغییر واحد پول ملی کشور از ریال به تومان شد. بر اساس این لایحه، هر تومان برابر با 10 هزار ریال فعلی و معادل یکصد پارسه در نظر گرفته شده بود. این لایحه در مجلس وقت تصویب شد، اما به دلیل مخالفت شورای نگهبان، در نهایت به بایگانی رفت. به نظر می‌رسد که مسعود پزشکیان اکنون در تلاش است تا رسیدگی به این لایحه را دوباره در دستور کار مجلس قرار دهد.

طبق این لایحه پیشنهادی، یک دوره انتقال برای استفاده همزمان از ریال و تومان در نظر گرفته شده است. به تدریج اسکناس‌ها و سکه‌های ریالی از چرخه اقتصادی خارج شده و پس از آن واحد پول به تومان تغییر یافته و اسکناس‌های جدید با حذف 4 صفر به circulation عرضه خواهد شد.

استدلال بانک مرکزی این است که وجود تورم مزمن و کاهش قدرت خرید پول ملی در یک دوره طولانی سبب شده است که ریال کارایی خود را از دست بدهد و مشکلاتی همچون استفاده از اعداد بزرگ در معاملات روزمره و افت اعتبار ظاهری پول ملی نسبت به سایر ارزها به وجود آید. همچنین، افزایش سرانه اسکناس و خروج تدریجی مسکوکات از چرخه پرداخت نقدی نیز از دیگر مواردی است که بانک مرکزی به آن اشاره کرده است.

مخالفت شورای نگهبان

این لایحه که در تاریخ 15 اردیبهشت 1399 به تصویب مجلس رسید، شورای نگهبان به دلیل ابهامات به مجلس بازگرداند. حتی اصلاحات صورت گرفته در کمیسیون اقتصادی نیز نتوانست به تصویب نهایی منجر شود و لایحه به دلیل پایان دوره مجلس وقت به بایگانی فرستاده شد. همچنین، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد که تصویب این لایحه و تغییر واحد پول ملی و حذف صفرها تأثیری بر متغیرهای کلان اقتصادی نخواهد داشت و اولویت اصلی باید به اصلاحات ساختاری معطوف شود.

نظرات موافقان

موافقان اعتقاد دارند که حذف صفرها باعث کوتاه‌تر شدن اعداد در فاکتورها و صورت‌های مالی می‌شود و کار با اعداد را برای مردم، کسب‌وکارها و دولت تسهیل می‌کند. این اقدام همچنین سبب کاهش حجم اسکناس‌های در گردش و افزایش ارزش اسمی آنها خواهد شد. علاوه بر این، هزینه‌های چاپ، انتقال و نگهداری اسکناس‌ها کاهش خواهد یافت. آنها بر این باورند که حذف 4 صفر می‌تواند اعتماد عمومی به ارزش پول ملی را تقویت کرده و تصویری رسمی‌تر و باثبات‌تر از اقتصاد ارائه دهد. به ویژه اینکه مردم در محاورات روزمره بیشتر از "تومان" استفاده می‌کنند.

نظرات مخالفان

در سوی دیگر، مخالفان بر این باورند که حذف صفرها تأثیری در بهبود شاخص‌های اقتصادی نظیر تورم، رشد اقتصادی و بیکاری نخواهد داشت و تنها ظاهر اعداد را تغییر می‌دهد. این اقدام نیازمند هزینه‌های زیادی برای بازطراحی اسکناس‌ها، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و آموزش کارکنان خواهد بود. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که تغییر واحد پول و حذف صفر می‌تواند باعث سردرگمی مردم و افزایش قیمت کالاها شود. به گفته این کارشناسان، با توجه به چالش‌های بزرگ‌تر مانند تورم و مشکلات نظام بانکی، این طرح نباید در اولویت قرار گیرد و باید همراه با برنامه‌ای برای کنترل تورم و اصلاحات ساختاری صورت گیرد تا اثرات مثبت آن پایدار باشد.

انتهای پیام/