بنگاه داری و ملاکی به سبک بانک شهر

به گزارش بورس نیوز، در سال‌های اخیر ناترازی گسترده در نظام بانکی کشور به یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد تبدیل شده است؛ ناترازی‌ای که ناشی از عدم تعادل میان دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و همچنین مدیریت ناکارآمد منابع مالی است. بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴ با هدف اصلاح این ساختار ناکارآمد، برنامه‌های جدی و گسترده‌ای را برای بهبود عملکرد نظام بانکی در دستور کار قرار داده است.

یکی از مهم‌ترین محور‌های این اصلاحات، الزام بانک‌ها به خروج از فعالیت‌های بنگاه‌داری است، چرا که بنگاه‌داری بانک‌ها موجب حبس سرمایه‌ها، افزایش ریسک‌های مالی و تشدید ناترازی می‌شود و مانع تخصیص بهینه منابع به بخش‌های مولد اقتصاد است.

در این میان، عملکرد برخی بانک‌های بزرگ خصوصی به عنوان نمونه‌ای بارز، علیرغم تذکرات مکرر رهبر معظم انقلاب، همچنان در مسیر بنگاه‌داری گسترده قرار دارد. بررسی دقیق میزان سهامداری و املاک این بانک‌ها نشان می‌دهد که اصلاح نظام بانکی بدون توجه به چنین مواردی امکان‌پذیر نخواهد بود.

خصوصی‌سازی بانک‌های دولتی در کنار صدور مجوز ایجاد بانک‌های خصوصی در کشور به منظور تعمیق بازار‌های مالی و در راستای ایجاد استقلال بخش پولی و بخش مالی اقتصاد، بهبود کارایی نظام تامین مالی کشور و تخصیص بهینه پس انداز‌ها در قالب اعتبارات به بخش‌های تولیدی اقتصاد صورت گرفت تا بتواند آثار مثبتی بر شاخص‌های کلان اقتصادی کشور داشته باشد.

 حال آنکه طبق بسیاری از مطالعات انجام شده کارشناسان، با بررسی عملکرد بانک‌های خصوصی ملاحظه می‌گردد که نتایج ایجاد شده تفاوت‌های اساسی با اهداف مورد نظر داشته که از مهمترین آنها می‌توان به مواردی، چون ایجاد فساد‌های گسترده در نظام بانکی، هدایت جریان نقدینگی به سمت فعالیت‌های سوداگرانه و غیر تولیدی، گسترش فعالیت‌های سفته بازی، افزایش قدرت بانک‌های خصوصی از طریق ایجاد شرکت‌های تابعه و سوق نقدینگی به سمت شرکت‌های زیرمجموعه، و همچنین گسیل منابع در اختیار به سمت بازار‌های مسکن، طلا و ارز و. اشاره کرد.

این در حالی است که رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر با تکیه بر لزوم برخورد با این رویه فرمودند " بانک‌ها غلط می‌کنند بنگاهداری کنند". ایشان همچنین در یکی از سخنرانی‌های خود اشاره کردند" «بانک‌ها چرا مشکل نقدینگی پیدا می‌کنند؟ برای خاطر اینکه شعبه زیاد می‌کنند، برای اینکه آسایشگاه برای افراد خودشان [درست می‌کنند]. پول‌های مردم را می‌گیرند و این‌جوری امکانات درست می‌کنند. بنده در تهران با ماشین از یک‌جایی عبور می‌کردم، یک دیوار طولانی بود؛ پرسیدم اینجا به این بزرگی مال کیست؟ گفتند برای بانکِ فلان است. حالا اینکه یک تشکیلاتی است که لابد برای تفریح و مانند این حرف‌ها است؛ نه، بانک‌ها بنگاه‌داری می‌کنند.».

به همین منظور پرونده برخی از بانک‌هایی که علی رغم تاکیدات موکد رهبر انقلاب در مسیری متفاوت از عملکرد بانکی در حرکت هستند، مورد بررسی قرار خواهیم داد. در این گزارش وضعیت املاک و اموال غیرمنقول بانک شهر مورد بررسی قرار گرفته است.

بنگاهداری ۴۲۰ همتی بانک شهر

بررسی آمار‌های رسمی بانک مرکزی نشان میدهد؛ بانک شهر علیرغم دستورات و تاکیدات رهبری مبنی بر عدم بنگاهداری بانک‌ها مطابق اطلاعات اعلامی از سوی این بانک، حتی با وجود دو مورد مغایرت در عدم اعلام ارزش سهام روز باشگاه ورزشی پرسپولیس و همچنین منفی اعلام کردن ارزش روز صرافی شهر، بالغ بر ۴۲۰ همت سهامدار شرکت‌ها و بنگاه‌ها است و این آمار تنها مربوط به شرکت‌هایی است که بیش از ۲۰ درصد سهام آن در اختیار بانک شهر است، و شرکت‌هایی که کمتر از ۲۰ درصد سهام آن در اختیار این بانک است باید به این آمار اضافه گردد، که آمار این قطعا بالاتر از این مبلغ خواهد رفت؛ آمار اعلامی در جدول زیر مشخص شده است.

نکته قابل تامل این است که بنگاهداری این بانک در این شرکت‌ها تماما به صورت غیر قهری و به عبارتی کاملا خود خواسته در دو شکل خرید و تاسیس بوده است.

ملاکی ۱۵۹ همتی بانک شهر

همچنین علیرغم مخالفت‌های موکد رهبری درمورد ملاکی بانک ها، بررسی‌های خبرنگار تسنیم نشان داد که بانک شهر بالغ بر ۱۵۹ همت اموال غیر منقول دارد (مطابق ارزش روز اعلامی مربوط به اسفند سال ۱۴۰۳) که البته این ارزش ۲۴۶ مورد از ۳۱۶ مورد مال اعلامی است، چرا که مطابق آمار‌های اعلامی این بانک ۷۰ مورد از این اقلام ارزش آن به درستی اعلام نشده است (ارزش ۱ ریالی برای آن درج شده است) که اگر آمار‌ها تکمیل بود عدد اعلامی از ۱۵۹ همت نیز بسیار فراتر می‌رفت.

نکته جالب در این باره این است که از این ۱۵۹ همت، بالغ بر ۱۵۸ همت آن نه مربوط به شعب و نه ستاد‌های این بانک است، که به عبارتی بیانگر اموال غیر منقول نامرتبط با موضوع بانکداری توسط این بانک است.

حال باید دید این بانک با این عملکرد در بنگاهداری، ملاکی و حبس سرمایه‌ها و پشت کردن عملی به تذکرات مکرر رهبری چطور در کنسرسیوم خرید سایپا، که گامی دیگر در تقویت بنگاهداری این بانک است مشارکت کرده است؟! آیا این مشارکت گامی جدید در مسیر تشدید بنگاهداری این بانک نیست؟