گداپروری دولت با عرضه اولیه‌های ناچیز و زیان‌ده!
به گزارش بورس نیوز، مگر در این شرایط اقتصادی و تورمی به ۶ هزار تومان هم عرضه اولیه می‌گویند؟ بله درست خواندید، فقط ۶ هزار تومان! سهام شرکت دناآفرین فدک را به مبلغ تحقیرآمیز ۶۰۰۰ تومان در پرتفوی ملت گذاشتند تا اگر زمانی رشد کرد بتوانیم کمی از مشکلات و گرفتاری‌های اقتصادی و معیشت‌مان را حل کنیم ... جالب است بدانید ۵ میلیون و ۳۴۹ هزار و ۴۸۰ سهامدار در همین عرضه اولیه ۶ هزار تومانی شرکت کردند که به هر کد معاملاتی ۱۰ سهم ۶۰۰ تومانی اختصاص یافت؛ یعنی به ارزش ۶ هزار تومان. ببینید از عرضه اولیه‌های سنگینی مثل پتروشیمی نوری و تندگویان به کجا رسیده‌ایم!
زمانی که سهام شرکت پتروشیمی نوری را در سال ۱۳۹۸ عرضه اولیه (IPO) کردند، به هر کد معاملاتی یک میلیون و ۶۶۵ هزار تومان سهم رسید که طی یک سال ۷۲۳ درصد افزایش یافت و همین یک میلیون و ۶۶۰ هزار تومان پول سهامدار را به ۱۳ میلیون و ۶۶۰ هزار تومان رساند! برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری بر روی دارایی مولد و مشارکت در طرح‌های تامین مالی باید شرکت‌های بنیادی و تحت حمایت را آن هم با درصد بالای سهام عرضه اولیه کنید، نه اینکه با یک عرضه اولیه شش هزار تومانی، سر و ته قضیه را هم بیاورید. قسمت دردناک ماجرا می‌دانید کجاست؟ اینکه همان عرضه اولیه ۶۰۰۰ تومانی در عرض چهار ماه ۸ برابر می‌شود و سهامدار را با سود ناچیز ۴۲ هزار تومانی، آن هم در این شرایط تورمی و معیشت، راضی نگه می‌دارند!
اگر از لحاظ تاریخی بخواهیم به فرآیند عرضه اولیه‌ها در بورس ایران توجه کنیم، سهام هر شرکتی را که با درصد بالا پذیره‌نویسی و یا عرضه اولیه می‌کنند، سود چندانی ندارد و رشد چشمگیری در قیمت مشاهده نمی‌شود. در مقابل، سهام شرکت‌هایی که درصد بسیار کمی از آن‌ها عرضه می‌شود، رشد‌های چند برابری قیمت را تجربه می‌کند. به طور مثال، سهام شارومی که به ارزش ۱۰ هزار تومان به مردم عرضه کردند، فقط در کمتر از ۵ ماه به میزان ۵۲۰ درصد رشد قیمت را به ثبت رساند! متاسفانه سهام شرکت‌هایی که از نظر بنیادی قوی هستند و حامیان خوبی دارند را به ارزش بالا عرضه نمی‌کنند تا سهامدارن خرد سودی کسب نکرده باشند و برعکس، هر سهمی که زیر پا له شده را با قیمت گران و مبلغ قابل ملاحظه‌ای به فروش میرسانند.
آریا ساسول از آخرین شرکت‌هایی بود که به ارزش بالاتری نسبت به الان، عرضه اولیه شد و رشد قیمت خوبی را تجربه کرد؛ به طوری که سهام این شرکت به هر کد معاملاتی ۳۷۸ هزار تومان تخصیص داده شد و قیمت عرضه اولیه در عرض ۳ ماه به میزان ۲۴۵ درصد افزایش یافت. جالب است بدانید، ارزش بازار شرکت پتروشیمی آریا ساسول در زمان عرضه اولیه ۲۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بود، اما اکنون به ۱۳۳ همت رسیده که نشان‌دهنده رشد خیره‌کننده قیمت سهام و جذب نقدینگی توسط این شرکت می‌باشد. این هم از صبا فولاد خلیج فارس که در زمان عرضه اولیه با یک ارزش‌گذاری غیراستاندارد ۱۵۰ سهم ۳۲۸۳ تومانی به هر کد اختصاص دادند که ارزش بازار شرکت در آن زمان ۱۸ همت بود و الان ۱۶.۵ همت که نشان میدهد پس از ۱ سال و ۱۰ ماه، بازده قیمت و رشد مورد انتظار Market Cap را نداشته است.
از همان سال ننگین ۱۳۹۹ استراتژی دولت در عرضه اولیه شرکت‌ها تغییر کرد و به گران فروشی و رها کردن سهام عرضه شده به حال خود روی آورد! دیگر مانند شرکت‌های قبل از سال ۹۹ عرضه اولیه سودده و سالمی صورت نگرفت و هر جذب سرمایه‌ای که انجام دادند، برای دولت و شرکت‌ها منفعت داشت و برای سهامدار ضرر و زیان خالص. تامین مالی از لحاظ اخلاقی باید برای سرمایه جذب شده از مردم سود ده باشد و از لحاظ اقتصادی باید علاوه بر خلق ارزش برای کشور و بازار سرمایه، با پرداخت سود و رشد قیمت، پاداش سهامداران را بدهد و آن‌ها را تشویق به سرمایه‌گذاری مجدد کند، نه اینکه در کمتر از یک ماه صف خرید به فروش تبدلیل شود و قیمت پس از ماه‌ها به محدوده عرضه هم نرسد!
هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه
