به گزارش خبرنگار اقتصادي فارس بورس نفت در حالي 22 تير ماه با عرضه نخستين محموله نفت خام سنگين صادراتي منطقه بهرگان راه‌اندازي شد كه به دليل اختلاف قيمت بين خريدار و فروشنده اين محموله معامله نشد.
اكثر فعالان اين حوزه معتقد بودند محموله عرضه شده نفت خام به فروش نمي‌رسد در عين حال وقتي حضور وزير اقتصاد، سرپرست وزارت نفت، معاون اول رئيس جمهور، رئيس سازمان بورس، مسئولان شركت ملي نفت ايران و معاونين آنها را در روز راه اندازي مشاهده كردند، در گمانه زني خود تجديد نظر كرده و تصور كردند با رايزنيهاي دولتي اين محموله به هر قيمتي كه شده به فروش خواهد رسيد.
در حال حاضر سه بار محموله نفت خام در بورس نفت عرضه شده ولي هر بار به دليل عدم توافق بر سر قيمت و شرايط عرضه، اين محموله‌ها به فروش نرسيده است.
*دو مشكل عمده خريداران نفت خام در بورس
با توجه به عدم فروش نفت خام در سه عرضه‌اي كه تا كنون انجام شده كارگزاران خريدار مسائلي را در تالار به عنوان دلايل عدم خريد محموله نفت خام اعلام مي‌كردند كه مسئول معاملات نفت خام يكي از كارگزاران خريدار در خصوص اين مسائل اظهار داشت: عمده‌ترين مشكل عدم معامله نفت خام، پرداخت وجه قرارداد است، زيرا بر اساس شرايطي كه از سوي عرضه كننده يعني شركت ملي نفت ايران اعلام شده، فروش نفت خام بايد به صورت نقدي و در بانكهاي خارج از ايران باشد.
وي ادامه داد: اين شرايط براي خريداران مشكل است، شركت ملي نفت ايران در خارج از بورس به برخي از مشترياني كه نام خود را ثبت كرده‌اند در قبال دريافت ضمانت نامه نفت خام را به صورت اعتباري 40 يا 45 روزه مي‌فروشند و در مقابل در بورس به صورت نقدي عرضه مي‌كند كه خريداران با مشكل روبه‌رو هستند.
به گفته وي، به دليل اينكه پول 600 هزار بشكه حدود صد ميليارد تومان مي‌شود پرداخت آن با شرايطي كه شركت ملي نفت ايران اعلام كرده (20 درصد نقد و80 درصد دو روز قبل از بارگيري) دشوار است.
اين كارگزار معاملات نفت خام در خصوص مشكل ديگري كه خريداران نفت خام مطرح مي‌كنند، بيان كرد: يكي ديگر از مشكلات خريداران، واريز پول به حساب‌هاي خارج از كشور است. اگر بانكهاي ايراني خارج از كشور براي واريز پول از سوي شركت ملي نفت ايران معرفي شوند، خريدار بيشتر به خريد ترغيب مي‌شوند.
وي افزود: به دليل اينكه بانكهاي خارج از كشور را براي واريز اعلام مي‌كنند،وقتي شركت خريدار يك بار اقدام به پرداخت وجه قرار داد در آن بانك خارجي كند به دليل مسائل تحريم، در خريد‌هاي بعدي دچار مشكل مي‌شود.
به گفته اين كارگزار، خريداران تقاضا دارند در بورس نيز نفت خام با شرايط خارج از بورس يعني به صورت اعتباري 40 يا 45 روزه در قبال اخذ ضمانت نامه و واريز وجه در بانكهاي ايران يا ايراني خارج از كشور انجام شود زيرا در اين صورت احتمال انجام معامله بيشتر خواهد بود.
اين كارگزار با اشاره به اينكه شرايط متفاوت فروش نفت خام در بورس و خارج از بورس باعث مي‌شود خريداران نسبت به خريد از بورس استقبال نكرده و بگويند در خارج از بورس به صورت اعتباري و راحت تر خريد مي‌كنيم، گفت: عرضه كنندگان وقتي وارد بورس مي‌شوند بايد از شرايط بورس تبعيت كنند نه اينكه شرايط بورس را نسبت به خارج از بورس سخت‌تر كنند تا فروش نفت خام با مشكل روبه رو شود.
* بررسي مشكلات خريداران نفت خام پس از سه ناكامي در فروش
در عرضه هاي نفت خام معمولاً سه يا چهار خريدار وجود دارد كه در تالار مشكلات خود را براي معاغمله نفت خام اعلام مي‌كنند ولي وقتي از آنها در خصوص مشكلات خريداران و دلايل آنها پرسيده مي‌شود، هيچ كدام حاضر به مصاحبه نبوده و يكي از آنها تنها به اين مسئله كه نقل و انتقال پول در سطح دنيا مشكلاتي دارد كه قرار است در هفته جاري جلسه‌اي در اين زمينه برگزار مي‌شود، اكتفا مي‌كند.
به گفته وي، نقل و انتقال پول مشكل عدم فروش نفت خام است كه قرار است در جلسه فردا كه بين خريداران و بورس كالا و احتمالاً با حضور نماينده شركت ملي نفت ايران برگزار بررسي و حل شود.
*درخواست خريداران براي تغيير شرايط عرضه نفت خام
نفت خام كه يك كالاي استراتژيك است. سالها براي راه اندازي بورس نفت تلاش شده بود و بالاخره امسال افتتاح شد. تا كنون سه عرضه در آن انجام شده ولي هر سه بار در فروش آن ناكام مانده‌اند.
محمود غفاري ناظر تالار بورس كالا در اين خصوص معتقد است با توجه به اينكه كارگزاران خريدار نسبت به شرايط عرضه يعني نوع بانك و نحوه پرداخت مشكل داشته و خواهان تغيير در اين شرايط هستند، نفت خام به فروش نمي‌رود.
وي با اشاره به اينكه وقتي شركت ملي نفت ايران شرايط را تغيير نمي‌دهد مشتري نيز اقدام به خريد نمي‌كند، گفت: چهارشنبه هفته آينده مجدد نفت خام سنگين صادراتي عرضه مي‌شود.
مدير تالار‌هاي بورس كالا در پاسخ به اين سؤال كه مسئولان شركت ملي اعلام كرده‌اند شرايط 20 درصد نقد 10 روز پس از فروش و 80 درصد در زمان تحويل را شركت بورس در نظر گرفته آيا درست است، بيان كرد: اين شرايط را بورس اعلام نكرده زيرا در عرضه‌هاي بورس كالا سياست فروش با عرضه‌كننده است و شرايط عرضه نفت خام در پرداخت وجه آن نيز از سوي شركت ملي نفت ايران اعلام شده است.
* آيا مشكلات عرضه نفت خام قبل از راه‌اندازي بورس نفت بررسي شده بود؟
بورس نفتي كه سالها براي راه اندازي آن تلاش شده بود در حال حاضر رسماً راه اندازي شده ولي همه عرضه‌هاي نف خام كه تا كنون انجام شده، ناكام مانده است. دو مشكل شرايط پرداخت نقدي و نقل و انتقال پول به بانك‌هايي كه از سوي عرضه كننده يعني شركت ملي نفت ايران به خريدار اعلام مي‌شود از مشكلات خريداران بوده استو خريداران در هر سه عرضه در تالار بورس كالاي تهران اين مسائل را مطرح كردند ولي هر بار شركت ملي اعلام مي‌كند شرايط همين است.
حال كه سه بار نفت خام سنگين منطقه بهرگان عرضه شده و به فروش نرسيده، قرار است مشكل خريدران را بررسي كرده و ببينند آيا امكان حل اين مسائل وجود دارد تا بتوانند شاهد فروش نفت خام در عرضه بعدي يعني چهارشنبه هفته جاري باشيم.
با اين شرايط اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا بهتر نبود قبل از راه اندازي بورس نفت براي عرضه اين كالاي مهم و استراتژيك كه همه پيش از راه اندازي مي دانستند ممكن است با مشكلاتي روبرو باشد، جلساتي در اين زمينه برگزار و چاره‌انديشي شود؟
وقتي صحبت از عرضه نفت خام شد كارگزارن به دنبال بازاريابي بوده و رايزنيهاي خود را با خريداران انجام دادند، بنابراين وقتي شرايط عرضه از سوي شركت ملي نفت ايران اعلام شد، مي‌توانستند به منظور اينكه مشكلات را در عرضه نفت خام به حداقل برسانند جلساتي را بين عرضه‌كننده، خريداران و بورس كالا برگزار كنند تا همه مسائل مطرح و سه ناكامي در كارنامه نفت خام درج نمي‌شد.
