در تئوری کنترل، یکی از بهترین ابزارها، کنترلهای درونی افراد و وجدان شخصی آنهاست، بنابراین باید افرادی در سازمانها انتخاب شوند که دارای این ویژگی هستند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، معاون سازمان بورس و اوراق بهادار در کنفرانسکنترلهای داخلی اثربخش با بیان مطلب بالا گفت:امیدواریم عقبماندگی تکنیکی در حوزه کنترلهای داخلی را جبران کنیم، چراکه ممکن است در اقتصاد یک کشور یا در جمع مدیران، ضوابط نوشته شدهای در زمینه کنترل های داخلی وجود نداشته باشد، اما فرهنگ و تربیت افراد میتواند مهمترین عامل برای اعمال کنترل در تمام شئون زندگی باشد.
سیدعلی حسینی درخصوص اهداف استقرار سیستمهای کنترل داخلی گفت: یکی از اهداف، حفاظت از داراییها است که حقوق سهام داران و حیثیت شرکت در حفاظت از آنهاست که در نهایت به حفاظت از داراییهای کشور منتهی میشود.
وی با اشاره به اینکه باید به فکر حفاظت از داراییها باشیم، ابراز داشت: رعایت قوانین و مقررات دومین هدف استقرار سیستمهای کنترل داخلی است و برای انضباط مالی و انضباط عملیاتی باید قوانین را بشناسیم. به علاوه باید هدف قانونگذار را درک کرده و مقررات را در تمام حوزهها اعمال کنیم.
عضو هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: اگر در یک مجموعه قانون رعایت شود، مدیران مسوولیت پیدا میکنند، از سوی دیگر به دلیل محدود بودن تعداد اعضای هیئت مدیره، استقرار سیستم کنترل داخلی موجب میشود که مسوولیت متوجه مدیرعامل شود.
معاون سازمان بورس، افزایش کارآیی و اثربخشی عملیات را هدف دیگری دانست که میتواند از طریق استقرار سیستمهای کنترل داخلی محقق شده و منافع سهام داران و اهداف اقتصاد کلان را برآورده کند.
جلوگیری از تقلب
حسینی درادامه سخنان خود جلوگیری از اتلاف منابع، تقلب و سوءاستفاده را یکی دیگر از اهداف یادشده عنوان کرد و گفت: ممکن است یک سوءاستفاده از لحاظ ابعاد مالی، بزرگ نباشد اما از نظر شأن و اعتبار حرفهای بااهمیت است. این در حالی است که می توان خسارتهای مالی تقلب را جبران کرد، اما ابعاد حیثیتی آن جبران نشده و در ذهن شهروندان باقی می ماند.
معاون سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از دستیابی به گزارشگری مالی با کیفیت و شفاف به عنوان یکی دیگر از اهداف کنترلهای داخلی نام برد و گفت: گزارشهای مالی باید برای تصمیمهای سرمایهگذاران و تصمیمگیران کلان، قابل اتکا باشد، بنابراین اگر کنترل داخلی مناسبی در شرکتها مستقر نشود، نمیتوانیم از کیفیت اطلاعات اطمینان داشته باشیم.
حسینی گفت: تئوریهای کنترل در کتابهای جدید میگویند که یکی از موثرترین کنترلها، استفاده از افراد باسواد، مجرب و اخلاقمدار است، زیرا آنها قبل از اینکه کنترل شوند، توسط کنترلهای درونی، خود را کنترل میکنند.
وی با اشاره به اینکه سیستم کنترل داخلی میتواند به عنوان وجدان بیدار بنگاه اقتصادی عمل کند، گفت: فارغ از کنترلهای تحمیلی از بیرون به بنگاه، این موضوع در احکام دینی نیز مورد تاکید قرار گرفته و بیان شده که به حسابتان رسیدگی کنید قبل از اینکه به حسابتان رسیدگی کنند.
جزیی نگر نباشیم
حسینی یادآور شد: نباید جزئینگر باشیم، زیرا اگر سیستم کنترل داخلی در تکتک بنگاهها مستقر شود میتوان انتظار داشت که در یک کشور منضبط فعالیت و از مزایای این انضباط استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار به حوزه کنترل های داخلی وارد شده است زیرا بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، یکی از وظایف سازمان، نظارت بر شرکتهاست و در قانون، تاکید شده که «سازمان» باید بر تمام شئون شرکتها نظارت کنند.
وی با اشاره به اینکه هیئت مدیره سازمان بورس موظف است تدابیر پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز تقلب، اتخاذ کند، ابراز داشت: براساس بند 11 ماده 7 این قانون، اتخاذ تدابیر ضروری برای حمایت از حقوق سرمایهگذاران از تکالیف هیئت مدیره این سازمان است.
عضو هیئت مدیره سازمان بورس درخصوص مدل نظارتی سازمان گفت: مدل نظارتی سازمان بیشتر مبتنی بر وضع کنترلهای داخلی بر نهادهای سهامی عام است و در تمامی مقررات وضع شده در بخشهای مختلف، سعی شده که اقدامات کنترلی خاصی در متن قوانین و مقررات پیشبینی شود.
حسینی به دستورالعمل اخیر سازمان مبنی بر الزام شرکتها برای ایجاد واحد حسابرسی داخلی اشاره کرد و گفت: ما به میزان زیادی به گزارش حسابرسان مستقل اتکا میکنیم البته بازرسیهای خاص و موردی و حسابرسی ویژه برخی شرکتها نیز مدنظر قرار میگیرد.
تاکید وزیر بر تقویت جنبه نظارتی سازمان
وی از تاکید وزیر امور اقتصادی و دارایی بر تقویت جنبه نظارتی سازمان بورس خبر داد و ابراز داشت: تاکید بر وضع کنترلهای داخلی و پیگیری اعمال مقررات، میتواند به این امر منتهی شود.در این بین سازمان هم اقدامات کنترلی را مدنظر قرار داده و تلاش می شود مقررات مربوطه در دستورالعمل پذیرش شرکتها در بورس گنجانده شود. همچنین گزارشهای شرکت باید به تایید حسابرس مستقل برسد و حسابرسان نیز باید گزارش خوبی را به هیات پذیرش ارائه کنند.
وی گفت: تبعیت از مقررات راهبری شرکتی، استفاده از کمیته حسابرسی، ایجاد واحد حسابرسی داخلی و ایجاد کمیته حسابرسی در ذیل هیئت مدیره برای شرکتهای بورسی و فرابورسی الزامی شده است.
این عضو هیدت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: از سوی دیگر باید در کنار گزارش فعالیت و عملکرد هیئت مدیره، گزارش کنترل داخلی نیز منتشر شود و حسابرسان همان گونه که نسبت به گزارش هیئت مدیره اظهارنظر میکنند، نسبت به گزارشهای کنترلی، اظهارنظر و نقاط ضعف آن را به هیات مدیره گوشزد کنند.
حسینی ادامه داد: سازمان بورس و اوراق بهادار برنامه های متعددی هم برای کنترل های داخلی مدنظر قرار داده است. در این راستا، افزایش کنترلهای داخلی در دستور کار سازمان قرار گرفته که بخشی از آن به حسابداران، حسابرسان و مشاوران برمیگردد و نخستین اصل آن انتخاب افراد متخصص، باتجربه و اخلاقمدار است که باید سرلوحه کار قرار گیرد.
وی افزود: بورس در قانون برنامه پنجم توسعه پیشنهاد داده و هیئت وزیران نیز ملزم شده که صلاحیت مدیران در شرکتهای سهامی عام را بررسی کرده و شرکتها نیز ملزم شدهاند که این صلاحیتها را مدنظر قرار دهند.
معاون سازمان بورس خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما، قانون، تجویزی است و اگر آگاهی کافی وجود نداشته باشد، نباید به اجرای درست آن امیدوار بود.بنابراین پیشنهاد می کنم که تشکلهای حرفهای و مشاوران، کنترلهای مختلفی طراحی کنند تا شرکتها به سرعت بتوانند آن را انجام دهند.
وی همچنین به اهمیت بحث کنترلهای داخلی حاکم بر تجارت الکترونیک اشاره کرد و گفت: در حال حاضر قواعد کسب و کار تغییر کرده و سیستمهای کامپیوتری جای روشهای سنتی را گرفتهاند و تمام پروسه تولید از طریق اتاق کنترل هدایت میشود.
حسینی با اشاره به اینکه در حوزه تهیه صورتهای مالی، لازم است کنترلهای داخلی ویژه را پیادهسازی کنیم، تصریح کرد: از مدیران شرکتها خواسته شده در مجمع شرکت از نحوه استقرار کنترلهای داخلی گزارش ارائه کنند که این گزارشها نیز باید استاندارد شود.البتهسیستمهای کنترل داخلی باید مقرون به صرفه و صلاح شرکت و در اندازه و حجم شرکت باشد تا شرکتهای کوچک و متوسط معترض نشوند