'خان میرزا' در چهارمحال و بختیاری خودسوزی کرد!

محمد حسین نجاتی: تالاب طبیعی "خان میرزا" یکی از جاذبه های طبیعی دشت خان میرزا در استان چهارمحال بختیاری از درون در حال سوختن است. اتفاقی که از سوی فعالان محیط زیست و تالاب ها به "خودسوزی تالاب" معروف شده است و برداشت بیش از حد منابع آبی از دشت خان میرزا منجر به کاهش شدید سطح آب های زیر زمینی این دشت شده است و خان میرزا مجبور به خودسوزی شده است.

البته این اولین باری نیست که تالابی در ایران اقدام به خودسوزی کرده است. پیش از این تالاب"پریشان" در نزدیکی شهرستان کازرون و تالاب گندمان در استان چهارمحال و بختیاری دست به خودسوزی زده بودند.

خودسوزی این تالاب در حالی است که مسئولان محلی علت این اتفاق طبیعی را برداشت بیش از حد منابع آبی از دشت خانمیرزا، عدم اطلاع و دانش کافی در خصوص ارزش تالاب ها و تبدیل برخی از این تالاب ها با تغییر کاربری به زمین کشاورزی را می دانند.

به طوریکه مدیر کل حفاظت محیط زیست چهار محال و بختیاری در این باره می گوید: دشت خانمیرزا چهار محال و بختیاری از زیر زمین در حال سوختن است به طوریکه حفره هایی در دشت خانمیرزا لردگان وجود دارد که از این حفره ها دود و بخار بالا می آید و چنانچه در این دشت کوچکترین جرقه ای صورت گیرد این دشت شروع به آتش گرفتن و سوختن می کند.

یوسف پور می افزاید: به دلیل شدت کاهش آب های سطحی ، دشت خانمیرزا به عنوان دشت بحرانی شناسایی شده است که علاوه بر کاهش سطح آب های زیرزمینی ، شاهد فرونشستن زمین و غلظت املاح آب در این دشت هستیم.

رساندن حجم زیادی از آب به عمق زمین تنها راه نجات خان میرزا

خودسوزی تالاب خان میرزا نگرانی هایی را در میان ساکنان محلی این تالاب ایجاد کرده است و تا حد زیادی می تواند حجم تولیدات کشاورزی و نیاز به آب شرب در این منطقه را کاهش دهد. اما یوسف پور مدیر کل حفاظت محیط زیست چهار محال و بختیاری می گوید: تنها راه خاموش کردن آتش سوزی در عمق زمین رساندن حجم زیادی از آب به زیر زمین است.

وی با اشاره به اینکه تا زمانی که منابع آبی مطمئنی وجود نداشته باشد نمی توان نیازآب شرب را تامین کرد، اذعان داشت: تغذیه مطمئن آبی باید در نظر گرفته و به دشت رسانده شود.

یوسف پور با بیان اینکه در گذشته رودخانه ای در دشت خان میرزا جاری بوده است، بیان داشت: در حال حاضر حتی چشمه ای بزرگ در این دشت مشاهده نشده است.

وی افزود: با احداث سد ونک در این استان ، انتقال آب به دشت خانمیرزا و شهرستان لردگان چالش های بی آبی را تا حدودی رفع می کند.

یوسف پور تصریح کرد: بی آبی شدید دشت خانمیرزا علاوه بر، کشاورزی در تامین آب شرب جوامع شهری و روستایی و تشکیل کانون گرد و غبار تاثیر گذار است و این مشکل توسط دستگاه های زی ربط صورت می گیرد.

تالاب های ایران، در وضعیت بحرانی

حال و روز تالاب های ایران اگر بدتر از وضعیت تالاب خان میرزا در چهارمحال و بختیاری نباشد، بهتر نیست. هم اکنون تقریبا تمام تالاب‌های کشور - جز تالاب‌هایی که در شمال واقع شده‌اند- با مشکل کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

برای نمونه 95درصد تالاب پریشان خشک شده و روزگار بختگان هم بهتر از پریشان نیست، جازموریان به بیابان تبدیل شده و باتلاق گاوخونی در شرف خشک شدن است زیرا زاینده‌رود- که نیمی از زیبایی اصفهان وامدار این رودخانه است- اکنون مدت‌هاست خشک شده و از این شاهراه حیاتی، قطره‌ای آب به گاوخونی نمی‌رسد. در سیستان هم هامون به کانون گرد‌وغبار تبدیل شده است. درست است که کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده و شرایط اقلیمی یکی از عوامل مؤثر در ایجاد وضعیت کنونی تالاب‌هاست اما آنچه تالاب‌ها را تا آستانه بحران و بروز فاجعه زیست‌محیطی کشانده، رفتارهای نادرست و مخرب ما با طبیعت و نادیده‌گرفتن محیط‌زیست در فعالیت‌های عمرانی است. در این میان، هر از گاهی برای نجات ارومیه از وضعیت بحرانی طرح‌هایی مطرح می‌شود که هرچند با نیت خیرخواهانه همراه است اما به اعتقاد کارشناسان مغایر با معیارهای زیست‌محیطی بوده و توجیه علمی و فنی ندارد.

در جدول زیر وضعیت فعلی برخی تالاب های ایرانی را بخوانید؛

نام تالاب	وضعیت فعلی
تالاب های مرزی ایران و عراق	معاون سازمان محیط‌زیست : که تالاب‌های مرزی بین ایران و عراق کاملا خشک شده که فقط 500هزار هکتار این تالاب‌ها در مرز استان خوزستان قرار دارد.
تالاب جازموریان بین زاهدان و کرمان	مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان : دلیل خشک شدن باتلاق جازموریان عدم‌بارندگی است و خشک شدن این باتلاق حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی را با خطر مواجه کرده است
تالاب قوری‌گل در آذربایجان	مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی: اقدامات انجام شده برای نجات تالاب قوری‌گل هنوز به طور کامل صورت نگرفته و به‌طور مستمر و سالانه برای تکمیل عملیات آبرسانی به این تالاب نیازمند پیش‌بینی و تأمین منابع مالی هستیم.
تالاب‌های بین‌المللی پریشان و بختگان در استان فارس	معاون طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان فارس: خشک شدن تالاب‌های بین‌المللی پریشان و بختگان از تبعات ناگوار خشکسالی‌های اخیر است که ضرورت مدیریت آب استان را یادآوری می‌کند.
تالاب میان کاله	دکتر برهان ریاضی، پژوهشگر تالاب‌ها : دخالت‌هایی نظیر برگزاری مسابقه تالاب‌نوردی در منطقه همچون تیر خلاص است؛ از این‌رو ضروری است هرگونه اقدامی حتی تردد قایق، سروصدا و رفت ‌و آمد در منطقه با احتیاط فراوان توأم باشد تا وضعیت شکننده منطقه بیش از این آسیب نبیند.
دریاچه (تالاب) هامون	اسماعیل کهرم : اشکال عمده هامون این است که ما نتوانسته‌ایم حقابه این تالاب را از افغان‌ها بگیریم ورایزنی‌های میان ایران و افغانستان در این زمینه هنوز نتیجه نداده است.
تالاب پریشان	معاون تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست: بر اثر آتش سوزی که هفته گذشته رخ داد هشت هکتار از تالاب پریشان در استان فارس در آتش سوخت