دنیای اقتصاد:امروز فرابورس ايران شاهد عرضه اوليه سهام پالايشگاه لاوان است. اما عرضه سهام اين شركت پالايشگاهي از آن جهت براي فعالان بازار سهام بااهميت است كه پيش از اين وضعيت سهام شركت‌هايي همچون پالايشگاه بندرعباس و پالايشگاه تهران پس از عرضه در بورس به دليل برخي ابهامات كه مهم‌ترين آن يارانه سوخت هواپيمايي‌ها بود، با دست‌اندازهايي همچون توقف نماد مواجه شده بود. اما آيا پالايشگاه لاوان هم با ريسكي همچون توقف نماد و ابهامات مشابه پالايشگاه‌هاي ديگر مواجه است.
اين پرسش در كنار موشكافي برخي ابهامات سوژه گزارشي است كه در ادامه از نظرتان مي‌گذرد.
چند توصيه مهم از سوي نهاد ناظر
مدير نظارت بر بورس و بازارهاي سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به طبقه‌بندي بازارها و متنوع‌سازي بورسها گفت: يك اصل منطقي داريم كه بازارهاي متنوع را به عنوان بستري براي عرضه حداكثري شركت‌ها ايجاد كرده‌ايم.
محمودرضا خواجه‌نصيري افزود: در حال حاضر خصوصي‌سازي در جريان است و از ما انتظار دارند كه به اين امر كمك كنيم. بر اين اساس به تكثر بازارها اقدام كرديم تا عرضه‌هاي خصوصي‌سازي را با سرعت انجام دهيم. طبقه‌بندي بازارها و بورسها هم براساس ميزان ريسك هر كدام از اين بازارها تفكيك شده‌اند.
وي درخصوص عرضه پالايشگاه لاوان گفت: اين عرضه در بازار دوم فرابورس انجام مي‌شود كه مختصات و ريسك‌هاي مربوط به اين بازار را دارد و سرمايه‌گذاران با توجه به ميزان ريسك‌پذيري بايد سهام مختلف را انتخاب كنند. اين در حالي است كه همه سرمايه‌گذاران تحمل ريسك يكساني ندارند. بنابراين خريد سهم با اين استدلال كه عرضه اوليه است، منطقي نيست زيرا اين نماد در بازار دوم فرابورس و با توجه به معيارهاي اين بازار صورت مي‌گيرد.
خواجه‌نصيري گفت: بنابر قوانين در اين بازار ممكن است سهمي با زيان انباشته نيز عرضه شود و طيف سهامداران اين شركت‌ها نيز ريسك‌پذيري بالايي را بايد داشته باشند كه ممكن است تنها براي بلندمدت در سهمي وارد شوند يا اينكه حتي در يك طرح سرمايه‌گذاري كنند.
وي با اشاره به اينكه در عرضه پالايش نفت تهران نيز توصيه‌هاي مهمي را مطرح كرده بوديم، تاكيد كرد: هر بازاري و هر سهمي نقدشوندگي و شفافيت خود را دارد و قرار نيست شركت‌هايي كه در بازارهاي فرابورس عرضه مي‌شوند با همان كيفيت و نقدشوندگي بورس باشند و هدف ما نيز از راه‌اندازي فرابورس كمك به عرضه سريع‌تر سهام در فرابورس بوده است.مدير نظارت بر بورسها و بازارهاي سازمان بورس با بيان اينكه تنوع و ريسك‌پذيري در بورس‌هاي ساير كشورها نيز مطرح است، خاطرنشان كرد: اگر قرار بود همه بازارها و بورسها ويژگي‌هاي يكساني را در شفافيت و نقدشوندگي داشته باشند، اين تنوع معني نداشت. اين در حالي است كه اوراق بهادار پذيرفته شده در بازار دوم فرابورس را به عنوان پشتوانه دستورالعمل خريد اعتباري سهام نپذيرفته‌ايم و حتي براي صندوق‌ها نيز خريد اين اوراق محدوديت دارد، زيرا اين بازارها سهامداران پرريسك مي‌خواهند.
اگر سهام «شپنا» الان عرضه مي‌شد...
خواجه‌نصيري در پاسخ به اينكه چرا «شپنا» كه در بورس معامله مي‌شود نيز مدت‌ها متوقف و با كاهش نقدشوندگي مواجه است گفت: در زمان عرضه پالايشگاه نفت اصفهان در بورس ابهامات به اين اندازه نبود و اگر قرار بود شپنا نيز هم‌اكنون پذيرش شود، بهتر بود در فرابورس درج شود. ضمن اينكه پذيرش شركت‌ها در بازارهاي فرابورس به معني بي‌كيفيتي كالا نيست، بلكه چون هر كالايي مشتري خاص خود را دارد بنابراين شركت‌هاي كوچك هم مشتري خود را خواهند داشت.
وي درخصوص عرضه 5 درصدي پالايشگاه لاوان توضيح داد: اين سهم در تابلوي دوم فرابورس عرضه مي‌شود كه حداقل سهام شناور آزاد 5 درصدي را دارد و به لحاظ قانوني مشكلي نداريم. از سوي ديگر 55 درصد سهام لاوان هم به تامين اجتماعي واگذار شده است و از اين نظر شركت زيرمجموعه تامين اجتماعي محسوب مي‌شود در همين حال 30 درصد سهام نيز به سهام عدالت واگذار شده است.
با اين حال مطابق قانون ما مجبور به عرضه 5 درصد هستيم، زيرا مطابق تبصره ب ماده 99 قانون برنامه پنجم تكليف شده كه تمام شركت‌ها در بورس و فرابورس امكان معامله داشته باشند. تنها بحثي كه وجود دارد اين است كه اميدواريم سرمايه‌گذاران متناسب با ذائقه ريسك‌پذيري خود تصميم به خريد سهام بگيرند.
اين مقام مسوول در پايان تاكيد كرد: برخي از بورسها مخصوص سرمايه‌گذاران مخاطره‌پذير است، بنابراين در آستانه عرضه لاوان لازم است به سهامداران توصيه كنيم كه با توجه به ريسك‌پذيري خود و نقدشوندگي بازارهاي مختلف درخصوص خريد سهام تصميم بگيرند.
«لاوان» با پالايشگاه‌هاي متوقف قابل مقايسه نيست
مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتوگو با خبرنگار ما درخصوص عرضه پالايشگاه لاوان همزمان با توقف سه نماد پالايشگاهي تاكيد كرد: بندهايي كه در گزارش حسابرس پالايشگاه لاوان عنوان شده با پالايشگاه‌هاي ديگر مشابه نيست.
امير حمزه مالمير افزود: پالايشگاه لاوان در صورت‌هاي مالي خود با شركت ملي پالايش و پخش مغايرتي ندارد و در تهيه حساب‌ها و صورت‌هاي مالي خود مطابق دستورالعمل شركت ملي پالايش و پخش عمل كرده است.
وي ادامه داد: براساس دستورالعمل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران، مبلغ 1130 ميليارد ريال بابت ماليات و عوارض ارزش افزوده فرآورده‌هاي فروش رفته (بيش از 5/2 برابر سود خالص و به ازاي هر سهم مبلغ 988 ريال) از بهاي تمام شده فرآورده‌ها در صورت سود و زيان پيش‌بيني شده كسر شده است. اين در حالي است كه اين امر ممكن است در نحوه عملكرد شركت مشكل‌ساز باشد.
مالمير با اشاره به درآمدهاي صادراتي پالايشگاه لاوان نيز گفت: اين پالايشگاه در صورت‌هاي مالي خود اعلام كرده كه 23 درصد از درآمد صادراتي آن با نرخ ارز مرجع به حساب خزانه واريز مي‌شود. در همين حال سهامداران بايد توجه داشته باشند كه در صورتي كه سود پيش‌بيني شده پالايشگاه لاوان در سال 91 به همين اندازه يا با تعديل مثبت اندك، محقق شود به دليل زيان انباشته اين شركت سود قابل تقسيمي براي سال 91 نخواهد داشت.
وي افزود: هرچند پالايشگاه لاوان درخصوص يارانه مانند پالايشگاه‌هاي اصفهان و تهران با موضوع بااهميتي مواجه نيست اما توجه به نكات مطرح شده در صورت‌هاي مالي پالايشگاه لاوان از سوي سهامداران در عرضه اين نماد ضروري است.
مزايا و ابهامات يك صنعت پيچيده
در همين حال، يك كارشناس بازار سرمايه درباره وضعيت صنعت پالايشگاهي به خبرنگار دنياي اقتصاد گفت: صنعت پالايشگاهي صنعت پيچيده‌اي بوده كه داراي مزايا و ابهاماتي است كه از جمله ابهامات اين صنعت مي‌توان به سهم صندوق توسعه ملي از محل صادرات پالايشگاه‌ها، يارانه پنج فرآورده اصلي و نرخ ارز مورد استفاده در اين صنعت اشاره كرد.
امير‌علي اميرباقري در گفتوگو با دنياي اقتصاد افزود: درصد بسيار بالايي از سود حاصل از تخفيف پنج درصدي نسبت به قيمت فوب خليج فارس است. همچنين انحصار فروش محصولات پالايشگاهي در اختيار شركت پخش و پالايش فرآورده‌هاي نفتي بوده و بازاريابي محصولات از عهده شركت خارج است.
اميرباقري ادامه داد: از مزاياي اين صنعت مي‌توان به فروش محصولاتي چون لوبكات و وكيوم باتوم كه جزو پنج فرآورده اصلي نيست و شركت توان عرضه مستقيم و فروش آن در بورس كالا را دارد، اشاره كرد. از سوي ديگر افزايش نرخ ارز مرجع، سود شركت‌هاي پالايشگاهي را تحت تاثير مثبت قرار مي‌دهد.
اين فعال بازار سرمايه درخصوص تفاوت «لاوان» با بقيه پالايشگاه‌هاي بورسي گفت: خوراك اين پالايشگاه علاوه بر اينكه يكي از مرغوب‌ترين انواع نفت ايران است، ميعانات گازي را نيز شامل مي‌شود. همچنين با توجه به اجراي طرح‌هاي بهبود فرآيند، محصولات شركت از جمله بنزين، گازوئيل و سوخت جت تا پايان سال با استاندارد يورو4 عرضه مي‌شوند.
اميرباقري يادآور شد: در حال حاضر بدهي «لاوان» به شركت پخش و پالايش فرآورده‌هاي نفتي بالغ بر 4100 ميليارد ريال بوده كه احتمال افزايش تدريجي نيز دارد.اميرباقري درباره P/E منطقي سهام پالايشگاهي گفت: نظر به اينكه عرضه، اوليه بوده و ترجيحا قيمت بايد جذاب باشد، با حفظ نگاه محافظه‌كارانه كنوني P/E حدود 5 يا 6 در نظر گرفته مي‌شود، اما اگر منافع آتي شركت كه منتج از طرح‌هاي توسعه است و پتانسيل شركت را در نظر بگيريم P/E، 8 يا 9 نيز منطقي به نظر مي‌رسد.
ماليات بر ارزش افزوده 118 ميليارد توماني
اميرباقري درباره اختلاف حساب 118 ميليارد توماني «لاوان» با «پخش و پالايش» و امكان توقف نماد اين شركت پس از عرضه، مانند پالايشگاه‌هاي اصفهان و تهران توضيح داد: توقف ديگر نمادها به دليل درخواست شفاف‌سازي از جانب سازمان بورس بوده است، اما انتظار بود پيش از عرضه اوليه، شفافيت كنوني شركت محرز شده و پس از آن عرضه انجام مي‌شد.
وي خاطرنشان كرد: رقم يادشده، ماليات بر ارزش افزوده‌اي است كه از قرار معلوم دوبار منظور شده است و مديران شركت پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي رقم كاسته شده از بهاي تمام شده را بابت ماليات بر ارزش افزوده پذيرفته‌اند.
اين كارشناس درباره واريز 23 درصد مبلغ فروش صادراتي به صندوق توسعه ملي از سوي پالايشگاه بندرعباس كه موجب توقف نماد اين شركت شده، اما در مورد لاوان در نظر گرفته نشده، تصريح كرد: حسب اظهارنظر مسوولان «سازمان»، توقف نماد شركت پالايشگاه نفت بندرعباس به دليل شفاف‌سازي بوده و امسال در قانون بودجه براي شركت‌ها اين درصد تصويب شده اما مديران شركت اظهار اميدواري كرده‌اند سال آينده در رايزني‌هاي خود با مجلس شوراي اسلامي اين درصد را حل و فصل كنند.
اميرباقري درباره وجود محدوديت 5 درصدي عرضه «لاوان» و تاثير آن روي قيمت اين سهم تاكيد كرد: احتمال سفته‌بازي و جريان‌سازي در سهام شركت‌هايي كه درصد شناور پاييني دارند، بالقوه، بالا مي‌رود و در صورت ورود چنين جريان‌هايي به سهم، امكان ورود نهاد نظارتي و حتي توقف نماد به دليل درخواست شفافيت افزايش يافته كه به خودي خود ريسك سهامداران را بالا مي‌برد.
اين فعال بورس درباره ارزيابي قيمت سهام «لاوان» بين 2000 تا 4000 ريال گفت: توجه صرف به دارايي‌هاي شركت مي‌تواند اطلاعات مفيدي از توان عملياتي شركت ارائه كند، اما براي ارزش‌گذاري سهام، چنين رويكردي منطقي نيست و همان طور كه اشاره شد، شركت تعهدات قابل توجهي به شركت پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي دارد كه مي‌تواند در آينده هزينه قابل توجهي به شركت تحميل كند.
وي در پايان گفت: بهترين روش ارزش‌گذاري روش ارزش فعلي جريانات نقد آتي با توجه به بازده مورد انتظار سهامدار است، اما در مجموع قيمت 2000 تا 4000 ريال فارغ از روش محاسبه، قابل قبول و منطقي است.
چشم‌انداز مثبت «لاوان»
مديرعامل فرابورس نيز در گفتوگو با دنياي اقتصاد با اشاره به عرضه 5 درصدي سهام پالايشگاه لاوان در بازار امروز، اظهار داشت: پالايش نفت لاوان با عرضه بيش از 57 ميليون سهم معادل 5 درصد از سهام خود به عنوان چهارمين نماد پالايشگاهي راهي بازار دوم فرابورس خواهد شد.
امير هاموني در ادامه به ارزيابي وضعيت اين شركت و جايگاه آن در صنعت پالايشگاه پرداخت و گفت: تمام ريسك‌هايي كه اكنون در تمامي شركت‌هاي حاضر در صنعت پالايشگاه به چشم مي‌خورد در پالايشگاه لاوان نيز وجود دارد؛ لاوان نيز هرچند از توليد كمتري نسبت به پالايشگاه آبادان و تهران برخوردار است، اما جنس محصولات توليدي، سودآوري و زيان انباشته آن مانند ديگر پالايشگاه‌ها است.
وي ادامه داد: اين در حالي است كه باوجود زيان انباشته‌اي كه در صورت‌هاي مالي لاوان وجود دارد، روند سودآوري مطلوبي در انتظار اين شركت است و چشم‌انداز مثبتي كه براي آن وجود دارد باعث پذيرش لاوان توسط هيات فرابورس شده است.
هاموني خاطرنشان كرد: اين شركت در دوره 9ماهه نخست سال جاري توانست 20 تومان سود محقق كند.
هاموني در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر اينكه P/E منطقي اين شركت از نظر شما چقدر خواهد بود؟ گفت: در شرايط كنوني بررسي وضعيت پالايشگاه‌ها متناسب با سودآوري يا ارزش جايگزيني آنها نيست؛ چنانچه بخواهيم براساس بازدهي يا ارزش جايگزيني به بررسي P/E آن بپردازيم، رقم‌هاي متفاوتي به دست خواهد آمد.
وي ادامه داد: به‌اين ترتيب بازار بايد با توجه به ريسك‌هاي سيستماتيك و ارزش جايگزيني سهام اين شركت و صنعت پالايشگاهي اقدام به تصميم‌گيري در اين زمينه كند.
مديرعامل فرابورس در ادامه به بررسي همه‌جانبه سهام اين شركت توسط سازمان بورس و فرابورس اشاره كرد و گفت: در حال حاضر سياست سازمان يك سياست فعالانه است نه منفعلانه! به طوري كه سازمان بحث پيشگيري را در برنامه خود قرار داده تا قبل از عرضه سهام تمامي اطلاعات و جزئيات كامل صورت‌هاي مالي آن بررسي شود تا به‌اين ترتيب اعتراضي پس از عرضه توسط سهامداران به وجود نيايد.
به گفته اين مقام مسوول، دليل پذيرش در بازار دوم فرابورس اين شركت مشمول اصل 44 با سرمايه 114 ميليارد توماني ناشي از تعمد سهامداران عمده به عرضه اوليه 5 درصد سهام است كه براي پالايشگاه تهران هم رخ داد.
مشاور پذيرش «لاوان» چه مي‌گويد؟
همچنین مشاور پذیرش سهام پالایشگاه لاوان نیز در گفتوگو با خبرنگار دنیای اقتصاد در ارزیابی خود از صنعت پالایشگاهی کشور، اظهار كرد: صنعت پالایشگاهی در ایران به‌رغم اینکه از پتانسیل بالای سودآوری برخوردار است، اما متوجه ریسک‌های زیادی هم هست که در سایر صنایع به چشم نمی‌آید. از جمله معایب این صنعت، انحصاری بودن آن در بخش دولتی و شرکت‌های زیر مجموعه دولت است.
مجيد صانعي افزود: بنابراین عملکرد شرکت‌های پالایشگاهی به شدت به سیاست‌های دولت وابسته است که در بسیاری از موارد منافع شرکت‌های تولید‌کننده را در نظر نمی‌گیرد. به عنوان مثال چنانچه دولت به صورت ناگهانی تصمیم به عدم پرداخت یارانه حمل بگيرد و سهم صندوق توسعه ملی را از درآمد صادراتی شرکت افزایش دهد، شرکت‌های سودآور به راحتی تبدیل به شرکت‌های زیان ده خواهند شد. همان‌گونه که در سال‌های گذشته در صورت‌های مالی اغلب این شرکت‌ها نوسانات شدید سودآوری نمایان است.
رييس هيات‌مديره كارگزاري حافظ در بیان پتانسیل‌های آتی این صنعت به احتمال حذف سهم 23 درصدی صندوق توسعه ملی برای پالایشگاه‌های خصوصی به دلیل افزایش قدرت چانه‌زنی سهامداران عمده اشاره کرد که در صورت تحقق تاثیر بسزایی در میزان صادرات این شرکت خواهد داشت که با توجه به روند رو به رشد نرخ ارز به میزان زیادی سود شرکت‌ها را افزایش خواهد داد.
وي اضافه کرد: با این حال، این مهم در شرایطی تحقق پیدا می‌کند که این پالایشگاه‌ها کاملا به صورت خصوصی اداره شوند که در نتیجه از امکان دستیابی به تخفیف خوراک و یارانه حمل برخوردار نخواهند بود. در نهایت جهت‌گیری کلی به سمت خصوصی‌سازی پیش می‌رود که به نظر می‌رسد در این میان پالایشگاه‌هایی که دسترسی مناسب‌تری به خوراک ارزان قیمت دارند، شرایط مطلوب‌تری خواهند داشت.
وی در بیان تفاوت پالایشگاه لاوان با سایر پالایشگاه‌های پذیرفته شده در بورس، از این پالایشگاه در زمره معدود شرکت‌های صادر‌کننده فرآورده‌های نفتی در ایران نام برد که با توجه به سهم 23 درصدی صندوق توسعه ملی از مزیت‌های صادرات فرآورده‌های نفتی بهره چندانی از صادرات خود در شرایط فعلی نمی‌برد.
صانعی تصریح کرد: در صورت حذف سهم 23 درصدی صندوق توسعه، سود آوری این شرکت در مقایسه با سایر پالایشگاه‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد یافت. علاوه بر این مواردی از قبیل قرار داشتن در منطقه ویژه اقتصادی و دسترسی به آب‌های بین‌المللی و ملی، دسترسی آسان به خطوط لوله نفت (به طوري كه پالایشگاه برخوردار از خط لوله 2 کیلومتری برای دریافت نفت است) موجب مي‌شود تا در صورت آزادسازی بازاریابی و فروش محصولات توسط این شرکت، پتانسیل سودآوری بسیار زیادی برای شرکت ایجاد شود.
وی ادامه داد: ضمنا شرکت با استفاده از طرح بهینه‌سازی توان ارائه محصولات مطابق استاندارد‌های یورو 4 را داراست.
P/E مناسب پالايشگاه‌ها
مشاور پذیرش شرکت پالایشگاه لاوان در تحلیل خود از نسبت پی بر ای سهام پالایشگاه‌ها در بورس گفت: به نظر می‌رسد با در نظر داشتن جمیع جهات احتساب P/E برای این قبیل شرکت‌ها با فرض نرخ بازده مورد انتظار 25 درصد و میانگین نرخ رشد 15 درصد حدود 8 مرتبه مناسب است.
وی در برابر این سوال که پالايشگاه لاوان همانند پالايشگاه‌هاي اصفهان و تهران رقم 118 ميليارد تومان معادل هر سهم 103 تومان اختلاف حساب با پخش و پالايش دارد و آيا اين بند كه در نمادهاي ديگر موجب توقف نماد شده است مشكل‌ساز نيست؟ و تجربه پالايشگاه‌هاي ديگر در آن رخ نخواهد داد؟ گفت: با توجه به بررسی وضعیت شرکت پالایشگاه لاوان با در نظر داشتن شرایط فعلی پالایشگاه‌هاكه توسط کارشناسان سازمان بورس و اوراق بهادار صورت پذیرفته است، تکرار چنین موردی دور از ذهن است. به هر حال اتخاذ تصمیم نهایی در این خصوص بر عهده سازمان بورس است.
صانعی در برابر این سوال که لاوان هم مانند پالايشگاه بندرعباس بايد 23 درصد از فروش صادراتي خود را به صندوق توسعه ملي واريز كند، چرا‌كه اين بند موجب توقف نماد بندرعباس شده ولي در لاوان مورد بي‌توجهي قرار گرفته است؟ عنوان کرد: با توجه به اطلاعات موجود، دلیل توقف نماد شبندر سهم 23 درصدی صندوق توسعه نیست. علاوه بر این، پالایشگاه نفت لاوان به وضوح سهم 23 درصدی صندوق توسعه را در صورت‌های خود لحاظ کرده که هیچ جای شک و شبهه‌ای بر جای نمی‌ماند. این در حالی است که این شرکت با رعایت جوانب احتیاط اقدام به تهیه بودجه و مواردی از قبیل یارانه حمل و موارد مشابه را نیز در بودجه لحاظ كرده است. او در مورد میزان عرضه سهام این پالایشگاه در بازار سرمایه، اظهارداشت: با توجه به اینکه عرضه سهام در روز دوشنبه تنها به میزان 5 درصد است و تا‌کنون نيز هیچ‌گونه برنامه‌ای از سوی سهامداران عمده جهت عرضه در روزهای آتی اعلام نشده است، به نظر می‌رسد محدودیت مذکور موجب افزایش بیشتر قیمت خواهد شد. با این حال اتخاذ تصمیمات جدید توسط سهامداران و شرایط بازار در روزهای آتی، قیمت سهام را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
صانعی درباره اين مطلب که كل دارايي‌هاي پالايشگاه لاوان 180 ميليون دلار تحت بيمه ايران قرار دارد و اين امر به آن معناست كه هر سهم لاوان 7/15 سنت دارايي دارد. بنابراين، آيا اين برداشت درست است و اين امر اگر براساس قيمت ارز مرجع و اتاق مبادلات محاسبه شود ارزش سهم لاوان بين 200 تا 400 تومان ارزيابي مي‌شود، گفت: ارزیابی مذکور بر اساس نظرات کارشناسان بیمه صورت گرفته است که مبنای بیمه‌گری دارایی‌های این شرکت قرار گرفته است و لزوما برابر با ارزش ذاتی یا جایگزینی دارایی‌های مذکور نیست.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
نظر شما درباره نحوه واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس چیست؟