مهم ترين عناصر نابود كننده شفافيت بورس

در بازار این روزها مسئله عدم شفافیت و رعایت اصول اخلاق حرفه ای در بازار بیش از پیش باعث نگرانی و رنجش خاطر سهامداران خرد گردیده است. در اين رابطه بايستي به اين نكته اشاره كرد كه در هر روند بزرگ بازار سه مرحله اصلی داریم.

مرحله تراکم؛ جایی که روند نزولی سهم توقف یا کند شده و دیگر فروشنده میزان ضرر شناسایی شده در صورت فروش را تحمل نخواهد کرد لذا تعداد فروشندگان کم خواهد شد. سرمایه داران و افراد صاحب نفوذ در این زمان شروع به خرید می کنند.

مرحله مشارکت عمومی؛ در این زمان چارتیست ها سیگنال خرید را از اندیکاتورهای خود دریافت می کنند و وارد مرحله خرید می شوند.

مرحله توزیع؛ عموم سهامداران در این زمان متوجه تحرکات در سهم می شوند و اقدام به خرید می کنند، این نقطه دقیقاً جایی هست که افرادی که در مرحله اول سهم را خریده اند، شروع به فروش می کنند.آنها بازده انتظاری افراد تازه ورود را افزایش می دهند تا کسی با 5 تا10درصد راضی به فروش نشود تا خود اين افراد بتوانند به راحتی از سهم خارج شوند.

اما در بازار ما شاید شرایط فرق کند، با توجه به اینکه عمق بازار کم است، عده ای شروع به خرید سهم می کنند و تا جایی که توان مالی داشته باشند سهم را بدون تحلیل و دلیل خاصی رو به بالا حرکت می دهند، و به صورت رگباری تبلیغات را در مورد سهم به راه می اندازند تا هر روز افراد جدیدی ترغیب به خرید سهم شدند.

با اين ترفند چارتیست نمی تواند بهره لازم را از بازار بگیرند. چراكه رفتار سهم رفتار طبیعی و واقعی نیست که بتواند مورد تحلیل قرار گیرد.

از سویی گزارش های ارسالی شرکت ها بر روی کدال به قدری مبهم و دور از واقعیت می باشد که حتی اساتید علوم مالی نیز ترجیح می دهند بر مبنای بررسی صورت ها صرفاً نسبت به خرید یا فرش سهمی اقدام نکنند. چراكه اولاً به راحتی شرکت ها تعدیلات مثبت و منفی موقتی را بسته به نیاز خود و شرایط بازار روی سايت کدال ارسال می کنند و در کمترین زمان مجدد صورت ها را تغییر می دهند.

بدين ترتيب در بازار از افرادی که علم و دانش لازم براي فعاليت در بورس را دارند، كمتر وارد بازار می شوند و یا اگر هم وارد شوند، هیچکدام از داشته های قبلی آنها مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

یکی دیگر از عناصر شکل گیری بازار شفاف یا غیرشفاف، عملکرد حقوقي های بزرگ و هدایت کنندگان و تصمیم گیرندگان آنهاست.

وقتی شاهد نوسانگیری یا رد و بدل شدن اطلاعات نهاني يك سهم در کانال ها و گروه های تلگرامی هستیم، خیلی راحت بعد از مدتي اولین موضوعی که از ذهن می گذرد این نکته است كه سرمايه گذاران حقوقی از کد حقوقی خود سهم را می فروشند و به كد شخصی خرید می کنند و در زمان دیگر سهم را مجدد بر عکس از کدهای حقیقی به حقوقی می فروشند.

عنصر دیگر بحث نظارتی ارگان ها و افراد مسئول بر نحوه انجام معاملات می باشد که نسبت به مواردی که احتمال دستکاری قیمت یا تهییج خریدار و فروشنده وجود دارد، در زمان مناسب عکس العمل مناسب را انجام دهد.

در بازار اما، شرایط کمی فرق دارد. به عنوان مثال در بازار پایه که به نظرم بارها در موردش صحبت شده و شاید بسياري از سرمايه گذاران و سهامداران از نحوه رفتار ناظر در خصوص تأیید سفارش هاي خرید یا فروش خاطراتی داشته باشند. اما به تازگی در بازار سهام نیز با پدیده ای به نام اردرهای نشانه مواجه شده ایم.

به طوری که عاملین فعال در يك سهم با هماهنگي قبلي درباره نحوه قرار دادن تعداد سهم خاصي در ردیفي خاص، مفهمومي مشخص را به دوستان خود ابلاغ می کنند.

به عنوان مثال، دستور فروش یک دانه ای در ردیف اول كه مدتي است در بازار شروع شده، به این معنی است که سهم تا قیمتی مشخص با رنج منفی فروخته شود و یا اگر اين دستور فروش در ردیف دوم قرار گیرد، به معنی اتمام فروش است. موضوعی که بارها دیده شده اما هیچ برخوردی با عاملان صورت نگرفته است.

ايراد ديگري كه اين روزها به وفور در بازار سهام ديده مي شود، بحث سلیقه ای عمل کردن در خصوص بعضی سهم ها مي باشد.

گاهی یک سهم بعد از 10 درصد رشد با فشار از سوی سازمان به سهامدار عمده مبنی بر اعلان نامه شفافیت و یا فروش سهم توسط سهامدار حقوقی از رشد باز می ماند. اما در مقابل در خصوص سهمي همچون "شلیا" بعد از رشد حدود 600 درصدي از ابتدای امسال و دارا بودن صف خرید پیاپی هیچ اقدامي صورت نمي گيرد.

در این زمان است که شائبه انتفاع دست اندركاران بازار از رشد قيمت در این نماد، در ذهن ما كارگزاران و حتي سهامداران و سرمايه گذاران شکل می گیرد.

عنصر بعدي اثرگذار بر شفافیت بورس که در ابتدا نیز کمی در موردش بحث شد، مقوله صورت های مالی و گزارشات عملكردي شركت ها می باشد. همه ما شاید اذعان به این موضوع داشته باشیم که فی الحال خیلی ها قبل از کدال از اخبار و اطلاعات نهاني مطلع شده و لقب گورستان اطلاعات را به کدال داده اند تا جایی که برای برقراری عدالت و مساوات بین همه فعالان بازار سهام دایر شده است، به نوعی تنها مکانی برای رفع تکلیف مديران شود.

از اين رو، شاید بهتر بود به جای تأکید بر ارسال گزارشات ماهانه، نسبت به گزارشات فصلی اعتبارسنجی مناسب تری صورت می گرفت.

موضوع ديگري كه در بحث شفافيت بازار اهميت دارد، بحث مرتبط با سیستم و زير ساخت هاي لازم و کارآمد می باشد؛ به طوری که شرایط برای همه یکسان باشد. چه در زمان چينش و رؤيت اردرها و چه سرعت سیستم معاملات و غيره.

چراكه در حال حاضر مباحثی مثل قرار گرفتن در صف های سرخطی و یا هنگ کردن مكرر سیستم در زمان افزایش اردرها و کندی و قطعی سامانه معاملات، به نگرانی روزانه اهالی بازار تبديل شده است.

در مجموع اينكه، بازار شفاف بازاری است که بتواند اعتماد افراد ریسک پذیر را جلب کند، موضوعی که این روزها متأسفانه بین خیلی از اهالی بازار از بین رفته است. بطوريكه، عملاً خیلی از افراد با دانش بازار های مالی از ریسک غیر معمول بازار گریخته اند و عده ای بازاری و سرمایه دار صرفاً نام استاد گرفته اند و با قدرت نقدینگی و بازی با سهامداران خرد به شناسایی سود می پردازند. موضوعی که می تواند با اقداماتی همچون راه اندازی بازار مشتقه و option ها و یا تشکیل گروه نظارتی مستقل از سازمان بورس که پاسخگوي سهامداران باشد و به آنها گزارش دهد و نه به مدیران ارشد، و نيز از طريق راه اندازی سیستم معاملات جدید که به نظر نمی رسد به سال 95 برسد، می تواند کمی از دغدغه های سهامداران را برطرف کند و در شرایطی که دولت رشد اقتصادی بالای 10 درصد را نشانه گرفته است شرایط مساعدتری را برای ورود نقدینگی جدید به بازار فراهم کند.

مجتبي محمودي

كارشناس بازار سرمايه و معامله گر شركت كارگزاري مهر اقتصاد ايرانيان

جهت عضويت در كانال تلگرام #اخبار #اقتصادي #بورس_نيوز روي لينك زير كليك كنيد و گزينه JOIN را بزنيد.

https://telegram.me/boursenews_ir