نه گاوی گاو ؛ نه خرسی خرس/بورس شتر ، گاو و پلنگ!

بالاخره در ساعت 15 دقیقه به 9 بامداد خود را به سامانه مدیریت فناوری بورس موسوم به TSETMC می رسانی.هر چه صفحه را رفرش می کنی.وضعیت عرضه و تقاضای همه سهم ها بدون تغییر است!ناگهان خوشحال می شوی و با خود می گویی بازار امروز فروشنده یا همان صف فروش ندارد.در حال لذت بردن از خوشحالی خود هستی که ساعت از 9 بامداد عبور می کند اما این بار قیمت سهم ها هم به رغم شروع رسمی ساعت معاملات تغییری نمی کند.چند باری با صفحات مختلف سهم هایی که داری از جمله صفحه سهام مس در TSETMC کلنجار می روی.اما فایده ای ندارد.تلگرام را باز می کنی.در یکی از کانال ها زده سامانه معاملات خراب شده!

با عصبانیت از جا برمی خیزی و به سمت چای ساز تفالی می روی که در زمستان 94 در کمال جو زدگی کامل از پولدار شدن در بورس خریده بودی.پیچ آن را می چرخانی که ظرف چند دقیقه چای بنوشی.دوباره بر می گردی پای سیستم.تازه ناظر بازار پیغام رسمی داده که سامانه نقص فنی داره و معاملات ساعت 9:30 دقیقه شروع میشه.به یکی از بچه های بازار زنگ می زنی.قبل از این که فرصت سلام کردن بهت بده شروع می کنه به بد بیراه گفتن به بازار و مدیران آن.می گی بابا حالا حل میشه و نیم ساعت دیگه معامله می کنی.می گه:چی حل میشه بابا!دیروز ذوب آهن با صف خرید بسته شد از صبح که سیستم رو روشن کردم 1 میلیون صف فروش نشون می ده تو سیستم.اولش سکته کردم و فکر کردم واقعیه.بعد که دیدم که حجم صف تکون نمی خوره فهمیدم دوباره این سامانه لعنتی خراب شده.حالا هم سهامدارای ذوب آهن تو گروه تلگرامیشون زدن که سهم امروز منفی می خوره به خاطر این صف فروش الکی همه چی خراب شد!امروز بعد از 5 ماه تو این سهم سر به سر می شدم.اما خرابی سامانه حال ما رو هم خراب کرد و نشد که بشه!

جهش مس هم کارساز نیست!

در حالی که سعی می کنی دوست سهامدارت را دلداری بدی و امیدوار کنی به آینده.یک مرتبه کانال مربوط به قیمت های جهانی رو باز می کنی.وای خدای من!مگه میشه.قیمت مس تو جهان یه شبه حدود 10 درصد رشد کرده باشه.اینقدر که خوشحال میشی خرابی سیستم یادت می ره.هنوز 5 دقیقه ای به شروع معاملات در ساعت 9:30 دقیقه مانده و صفحه سهام ملی مس هم چیز خاصی را نشون نمی ده.البته سهم یه مقدار فروشنده سنگین داره ولی این موضوع نگرانت نمی کنه و این اتفاق را به حساب خرابی سیستم می گذاری.امیدوارانه و با حسی خوب می ری سروقت چای ساز خارجی و با یک چای کیسه ای به حالت ناشتای خود پایان می دی.از ذوق بالارفتن مس در جهان چای را اینقدر سریع می خوری که دهان و گلوت می سوزه.سریع بر می گردی پای سیستم.بازار شروع شده و مس منفی.با عصبانیت می کوبی روی لپ تاپت.سریع زنگ می زنی به رفیقت که سهام مس داره.می پرسی کانال کومودیتی زده بود که مس رفته بالا ،تو کیتکو هم چک کردم مس خیلی رفته بالا.چرا پس سهم منفیه!می گه:مگه در جریان اخبار نیستی.می گم: نه همه اخبار.مگه چی شده.می گه:نماینده کرمان از تخلفات گسترده در مس خبر داده و گفته وضعیت این شرکت اسف باره و مجلس ورود کرده به این موضوع.از طرفی ترامپ هم یه مقدار چرندیات گفته و یه مقدار بازی درآوردن تو موضوع هواپیما ها و ...و این طرف واکنش داشته.کلا امروز بازار منفیه.

بازار منفی و با تاخیر آغاز شده کلی عصبانیت می کنه.مثل همیشه از بیدار شدن پشیمان می شی و ترجیح می دی از خونه بزنی بیرون برای کارهای بانکی و رصد حساب ها برای کاهش بدهی به کارگزاری که ازش بابت خرید سهم اعتبار(وام خرید سهام) گرفته بودی.

ساعت 12:15 دقیقه به همان دوستت که سهامدار مس بود زنگ می زنی و از حال و روز سهام مس می پرسی.پاسخ می ده که سهم منفیه اما سهام سرب و روی به دلیل رشد قیمت های جهانی مثبت شده اند.در واقع تنها بدشانشی امروز من و تو پیدا کردن ناگهانی تخلفات تو مسه.

من و تلویزیون و رئیس بورس...

بر می گردی خونه.تو تلگرام اعلام کرده اند که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل بورس تهران امشب در رسانه ملی درباره آخرین وضعیت بورس می خوان صحبت کنند.علاقه مند میشی که این صحبت ها را از طریق شبکه دوم سیما ببینی و گوش کنی.شاید از لابه لای حرف های این دو مدیر آبی برای بازار گرم بشه.در حال فکر کردن به این موضوع هستی که از کارگزاری زنگ می زنند روی موبایلت.چون می دونی دنبال واریزی هستند جواب نمی دی.پس از سه بار تماس پاسخ می دی...

الو!!!آقایی که کلی سهام مس خریدی بیا بدهیت رو صاف کن.از بورس نامه زدن.برای کدت مشکل به وجود می آد ها.

پاسخ می دی:چشم.حتما.اگر سهم بالا نرفت با ضرر می فروشم و تسویه می کنم.

بعد از این تماس نابهنگام.ترجیح می دی استراحت کنی.

پس از سپری کردن یه روز ناامید کننده تلویزیون را روشن می کنی.بله رئیس بورس آمده به رسانه ملی.

سوال اول مجری این طوری شروع میشه.خب آقای رئیس وضع بورس چطوره!؟رئیس هم که از این سوال کلی خوشحال شده بدون اشاره به نقص سامانه معاملاتی کلی تعریف و تمجید می کنه از بازار بدهی و انتشار انواع اوراق مشارکت،اسناد خزانه و کلی چیز دیگه.

به این ترتیب کلی از وقت برنامه تلف میشه بابت این موضوع.

بعد درباره شفافیت اطلاعاتی و تحرکات سفته بازان در بورس سوال می شه...که پاسخ مشخصه: ما داریم رصد می کنیم و کمیته تخلفات ما فعاله و .... و در نهایت بورس ما خیلی شفافه...

بحث های بعدی هم راجع به هسته معاملاته نه نقص امروز سامانه ها...جدایی هسته معاملات بورس و فرابورس و برنامه خرید نرم افزار جدید...انگار نه انگار.

در ادامه هم مجری برنامه که ظاهرا وسط برنامه بهش تقلب رسانده اند درباره توقف نماد بانک ها می پرسه که در نهایت توپ در زمین بانک مرکزی نشون داده میشه.

با عصبانیت تلوزیون را خاموش می کنی و در کمال ناراحتی از این که در این فرصت حدودا یک ساعته هیچ حرف و سخنی از زیان سرمایه گذار،وضعیت بازار،کاهش ارزش معاملات،خرابی سیستم و ده ها مشکل دیگر به میان نیامده در بررسی واکنش ها به این برنامه کامنت جالبی را در کانال حسین خزلی کارگزار کهنه کار و صاحب نام بورس درباره این برنامه می بینی...

«از شفافیّت اطلاعاتی، تا هسته ی معاملاتی ، از اسناد خزانه و اوراق بدهی تا رشد بازار ، از اختلافات بانک مرکزی با بورس تا نقش وزیر اقتصاد و شورای عالی بورس ، از شبکه های اجتماعی و کلاهبرداری های جدید تا تئوری های قیمت گذاری و جانشینی در فایناس را رسانه_ی_ملی می خواهد در 40 دقیقه بحث کرده و بگذرد!

مزخرف تر از این نوع برخورد آیا می شود؟

آیا امکانش نیست که این بحث ها سر فرصت در شبکه های تخصصی و صرفاً با یک تیتر و عمیق باشد؟

همین است که این شده ایم!

حسین خزلی

پند آموزنده این روز برای تو این است که سرمایه گذار آسوده بخواب که سبد سهامت همچنان در بورس شتر،گاو و پلنگ این روزها در زیان است.

به عبارتی دیگر بورس ما این روزها نه گاوی گاو است و نه خرسی خرس.سرد است و ساکن و البته در هم آشفته.شاید همان شتر،گاو پلنگ بهترین تیتر نسبت داده شده به بورس این روزهاست.

سقوط تدریجی ارزش معاملات

روزهای پائیزی بازار سهام سپری می شود و رخوت سرما زودتر از همه جا بورس ایران را دربرگرفته است.در بورسی که همه به رونق آن در زمستان و به دلیل متغیرهایی همچون بهبود اوضاع اقتصادی شرکت ها دل بسته بودند حالا انتخابات آمریکا بهانه ای شده برای کاهش معاملات و البته زیان.

در هفته سپری شده افت ارزش معاملات بیش از گذشته خود را نشان داد:

در این هفته که فقط یک روز آن تعطیل رسمی بود بورس و فرابورس مجموعا روزانه 125 میلیارد تومان معامله را ثبت کردند در حالی که در هفته گذشته متوسط ارزش روزانه معاملات در این بازارها به حدود 200 میلیارد تومان می رسید.در واقع در صورتی که این شرایط ادامه پیدا کند می توان روزهای کم حجم تری را هم پیش بینی کرد.

به نظر می رسد یکی از اشکالات کنونی بازار سرمایه اولویت دهی مدیر بازار سهام به بازار بدهی است.هر چند توسعه بازار بدهی توانسته مشکل بخش های عمده ای از تولید را در تامین مالی حل کند،اما بازار اصلی تابلوی بورس است.در بورس و فرابورس ما سهام بیش از 500 شرکت عمدتا سود ده که از میان بهترین بنگاه های پربازده کشور انتخاب شده اند،معامله می شود.هر چه وضعیت این بازار به طور واقعی خوب باشد نشان دهنده درست بودن آمارهای رئیس جمهور و وزیر اقتصاد و سایر مسئولان درباره رشد اقتصادی مثبت کشور است و هر چه وضع این بازار ساکن و یا منفی باشد،اشکال در گزارش دهی در وضعیت اقتصاد کشور را به نمایش می گذارد.

به اعتقاد نگارنده،توجه به معاملات سهام شرکت ها در بازار سرمایه باید اولویت اصلی باشد.به هر حال بازار بدهی به دلیل مزیت های بزرگی که برای دولت دارد و البته پشتوانه های قانونی متعدد در حال توسعه است.اما سرمایه گذاری که ترجیح داده به جای سفته بازی پول خود را در بازار شفاف سرمایه سرمایه گذاری کند و این گونه به بخش تولید کمک کند،چه گناهی کرده؟

نمی خواهم بگویم بورس در تابلوی بورس خلاصه می شود اما بیراه نیست اگر بگوییم دست کم نیمی از توجه مسئولین بازار باید به مبادله سهام بیش از 500 شرکت حاضر در بورس و فرابورس باشد.

گزارش این هفته بازار سهام را با عبارتی پند آموز از رابرت کیوساکی نویسنده کتاب معروف «بابای دارا،بابای ندار» به پایان می رسانیم....

چرا مصرف‌کنندگان همواره نادار هستند؟ هنگامی که فروشگاه‌ها چیزی –برای مثال؛ دستمال کاغذی- را به حراج می‌گذارند، مصرف‌کنندگان یورش برده و حجم بزرگی خریداری می‌کنند. ولی هنگامی که بازار سهام حراج دارد- چیزی که ورشکستگی یا دگرگونی و انجام اصلاحات در شرکت دارنده سهام نامیده می‌شود- مصرف‌کنندگان از این بازار می‌رمند. آنگاه که بهای سهام بالا رود، به خرید می‌پردازند. ولی اگر فروشگاه قیمت‌هایش را افزایش دهد، از آن نمی‌خرند.

پند آموزنده او این است که این روزها موقع خرید سهام است نه فروش آن!

*روزنامه نگار و تحلیل گر اقتصادی