ناظران، شاهدان واقعیت های ناگفتنی

براساس گزارش بورس نیوز، چنانچه نمادی با وجود برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش حداقل معادل یک برابر حجم مبنا در شرکت های با سرمایه سه میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت ها، به علت عدم تقارن قمیت های درخواست خرید و فروش حداقل به مدت ده جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره کمتر از 5 درصد حجم مبنا باشد، مشمول گره معاملاتی می شود. جهت رفع گره معاملاتی، تأثیر حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نماد مذکور برای دوره مشخصی که از 5 جلسه متوالی بیشتر نیست توسط بورس حذف می شود.

تمامی این موارد و راهکارها در حالی در متن قانون لحاظ شده که متأسفانه یا قوانین موجود راهگشا نیستند و یا مجریان این قوانین به خوبی آنها را به اجرای نمی گذارند؛ به گونه ای که مشاهده روند برخی از سهام فعال در بورس می تواند تأییدکننده این مطالب باشد.

به عنوان نمونه نماد معاملاتی "حکشتی" در زمره همان نمادهایی است که متأسفانه سهامداران آن درگیر عدم اجرای دستورالعمل مربوط به گره معاملاتی هستند. قیمت پایانی سهام این شرکت بورسی از تاریخ 92.3.8 تا به امروز با وجود تشکیل پی در پی صف خرید تنها حدود 26 درصد رشد کرده؛ این شرایط در حالی است که به نظر می رسد نماد شرکت مذکور مدت ها پیش مشمول دستورالعمل گره معاملاتی شده و لازم است این دستورالعمل دوباره در خصوص آن اجرایی می شود تا سهامداران آن نیز بتوانند در روندی شفاف و متعادل به خرید و فروش سهم بپردازند و از امکان رشد قیمت آن برخوردار شوند.

"کفپارس" نیز یکی دیگر از نمونه های این موضوع است. این شرکت که نماد آن به مدت 14 روز است که به دلیل بررسی های بیشتر اطلاعات متوقف است، در زمان معاملات سهام خود به سرنوشتی همچون "حکشتی" دچار بود. به گونه ای که از تاریخ 92.3.26 تا 92.5.28 در حالی با هجوم خریداران رو به رو بود که حجم معاملات آن به میزان قابل قبول مطرح شده، نرسیده و در این بین دستورالعمل گره معاملاتی نیز در خصوص آن اجرایی نشده است.

علاوه بر سهام عنوان شده با نیم نگاهی به روند معاملاتی گذشته بسیاری از شرکت ها همچون "ونوین" و "سقائن" نیز می توان بروز چنین مشکلاتی و عدم رفع به موقع آن توسط ناظران بازار را شاهد بود.

بنابراین آنچه در این بین به عنوان سوال اساسی اغلب فعالان بازار سرمایه مطرح بوده، این است که چرا با وجود در نظر گرفتن دستورالعمل های خاص برای گره معاملاتی، همچنان شاهد این مشکل در بازار هستیم؟ نقص از قوانین است یا از مجریان آنها؟

در همین ارتباط ناظر بازار بورس در گفتگو با خبرنگار ما عنوان کرد: یکی از مواردی که سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه آن را در نظر نمی گیرند، توجه به جزییات قوانین و همچنین شرایطی است که این سوی بازار پیش روی ناظران بورس و فرابورس می باشد.

علی صحرایی ادامه داد: با نیم نگاهی به قانون می توان این امر را مشاهده کرد که در خصوص اعمال مواردی همانند گره معاملاتی، چگونگی تشخیص برای اجرایی کردن دستورالعمل مذکور به بورس واگذار شده است. این امر بدان معناست که در این سوی بازار سرمایه، ناظر بورس با اطلاعات و مواردی مواجه است که شاید فعالان بازار سرمایه آنها را نبینند و از آن اطلاعی نیز نداشته باشد.

وی پیرامون بحث گره معاملاتی سهام "حکشتی" گفت: سهام شناور "حکشتی" حدود 2 درصد است که با توجه به پایین بودن میزان سهام شناور آزاد آن، بارها و بارها از سهامدار عمده آن خواسته شده تا در این نماد عرضه هایی را داشته باشد؛ اما متأسفانه تاکنون چنین امری تحقق نیافته است. از همین رو بنده به عنوان ناظر بورس تا زمانی که سهامدار عمده سهم مذکور اقدام به واگذاری بخشی از سهام "حکشتی" نکند، حاضر به اجرای دوباره دستورالعمل گره معاملاتی برای آن نیستم. حال آنکه طی چند ماه اخیر یکبار این دستورالعمل برای "حکشتی" اجرا شده است.

صحرایی اضافه کرد: در این نمونه به عنوان یکی از مصادیق شکایت سرمایه گذاران، شرایطی تشریح شد که شاید پیش از این کمتر کسی از آن اطلاع داشت. از همین رو به نظر می رسد بهتر است فعالان بازار سرمایه اندکی در قضاوت های خود نسبت به ناظران بازار انصاف را رعایت نمایند و اقدامات تشخیصی آنها را به پای سلیقه ای بودن عملکرد و تصمیماتشان نگذارند.

این مقام مسئول با اشاره به مواردی که ممکن است تنها توسط ناظران بازار رصد شود، گفت: در بسیاری از موارد ناظر بازار شاهد سوء استفاده برخی از سرمایه گذاران در سهام است و بر مبنای آن تصمیماتی برای جلوگیری از اجرایی شدن این اهداف گرفته می شود که شاید برای سرمایه گذاران چنین مواردی منطقی نباشد، چراکه فلسفه و اصل مشکل برای آنها شفاف نیست و نمی تواند باشد.

وی در خاتمه سخنان خود پیرامون لزوم اطلاع رسانی هرچه بیشتر و دقیق تر ناظران بازار اظهار داشت: این موضوع برای ناظران نیز قابل قبول است که اطلاع رسانی در برخی از موارد می بایست افزایش یابد تا ابهامات و ذهنیت های منفی کمتری در خصوص عملکرد آنها برای سرمایه گذاران ایجاد شود. هرچند که در این بین لازم است فعالان بازار سرمایه نیز با دقت بیشتری به مطالعه قوانین و دستورالعمل های بازار سرمایه پرداخته و با انصاف بیشتری عملکرد آنها را ارزیابی نمایند.