رکود بازار فولاد متوجه چه کسانی است؟

عوامل بسیاری که همچون دانه های زنجیر در هم تنیده شده اند، اکنون این امکان را از این دو طیف سلب کرده تا با نگاهی مثبت به آینده حرکت کنند. رکود حاکم بر بازار فولاد ناشی از عواملی است که برخی از آنها به صورت مستقیم و برخی نیز به صورت غیر مستقیم روی بازار فولاد تأثیر گذارند.

سیاست های انقباضی دولت از چند سال گذشته که با نوسان شدید نرخ ارز همراه بود، موجب گردید تا فعالان عرصه های مختلف اقتصادی با مشاهده بی ثباتی در بازار برای ادامه فعالیت های اقتصادی خود محتاطانه عمل کنند و بازار را به حالت انتظار فرو برند. بین قیمت بازار فولاد و بازار ارز پیوستگی شدیدی است که این همبستگی همانند نرخ طلا به صورت روزانه و ساعتی تعیین شده و تمامی نوسانات آن روی قیمت گذاری فولاد نیز تأثیر می گذارد. نوسانات نرخ ارز، بازار واردات فولاد را ملتهب کرده و باعث بی ثباتی در این بازار شده است که امیدواریم با در نظر گرفتن سیاست های اصولی و صحیح از سوی دولت رکود فعلی بازار فولاد از بین رفته و آرامش به آن برگردد.

در کنار تأثیرات مستقیم بازار ارز، افزایش قیمت مسکن و زمین نیز باعث شد تا نشانه های منفی بازار مسکن بر حوزه فولاد که بازار بالا دستی مسکن محسوب می شود تأثیر دو چندان داشته باشد و تقاضاهای مشتریان در بازار مسکن به حداقل خود برسد. طی سال های اخیر خرید و فروش در بازار مسکن به پایین ترین حد خود رسیده و پروژه های ساختمانی یا شروع نشده و یا در انتظار مشخص شدن وضعیت بازار به حالت تعلیق درآمده است. گواه این مدعا نیز کاهش شدید صدور پروانه های ساختمانی در سراسر کشور می باشد.

موضوع دیگری که از همین منظر قابل بررسی است بودجه هایی است که در مجلس شورای اسلامی برای پروژه های عمرانی کشور مصوب می شود. اگرچه بودجه های عمرانی مصوب سال گذشته نیز به معنای واقعی برای اجرا اختصاص نیافت اما تخصیص بودجه های عمرانی در سال جاری نه تنها تاکنون صورت نگرفته بلکه در نیمه دوم سال نیز با کسری بودجه مواجه شده و کاهش اجرای فعالیت های عمرانی خود مزید بر علتی است برای کاهش سهم تقاضا از بازار فولاد.

در کنار بازار مسکن و پروژه های عمرانی صنایع خودروسازی نیز به عنوان یکی از مشتریان اصلی بازار فولاد دچار چالش هایی شده اند و آن را متأثر از خود ساخته اند. کاهش 44.5 درصدی تولید خودرو در نیمه اول امسال موجب تقاضای کمتر محصولات فولادی از سوی خودروسازان بود.

اینها بخشی از پارامترهای تأثیرگذار روی رکود بازار فولاد است که تولیدکنندگان داخلی اعم از خصوصی و دولتی را درگیر کرده است.

در این میان تولیدکنندگان فولاد با هزینه های سنگین تولید همچون مواد اولیه، انرژی، حقوق و دستمزد، کمبود نقدینگی، مشکلات ارزی- بانکی و تأثیرات حاصل از تحریم ها دست و پنجه نرم می کنند که در حال حاضر راه گریزی برای آنها نیست. این در حالی است که رفع نیاز تولیدکنندگان فولاد به مواد اولیه و تجهیزات، بالاترین سهم هزینه تولید را به خود اختصاص داده که هم اکنون در حوزه مواد اولیه، قراضه از قیمت بسیار بالایی برخوردار بوده و متأسفانه با وجود تلاش های زیاد در راستای کاهش این ضرروت اصلی تولید فولاد، به دلیل عدم وجود سیستم قیمت گذاری مناسب بر محصول قراضه امکان کاهش قیمت آن میسر نگردیده و با توجه به محدودیت های مقدار قراضه در کشور در آینده با افزایش مجدد نرخ در این محصول رو به رو خواهیم بود.

توجه به کاهش تقاضای مشتریان در بازار داخل به دلیل فشارهای مضاعفی که وجود تحریم ها بر تولیدکنندگان داخلی وارد می سازد ضروری است چراکه با وجود این موانع کاهش تقاضا برای محصولات تولیدی را شاهد خواهیم بود. تولیدکنندگان فولاد نیز با توجه به رکود حاکم بر بازار و با در نظر گرفتن نیازهای ارزی خود، ضرورت و جلوگیری از کاهش تولید و اشتغال به ناچار توجه به بازارهای خارجی را در دستور کار قرار داده و با اخذ مجوزهای لازم با حضور در بازارهای مناسب و عرضه محصولاتی که کمترین تقاضا در بازارهای داخل را به خود اختصاص داده اقدام به صادرات تولیدات خود به صورت محدود می نمایند چراکه اگر صادرات محصولات فولادی توسط بخش خصوصی و بازرگانی صورت گیرد، علیرغم تحریم های موجود می توان تقاضا برای محصولات فولادی را افزایش داد و گوشه ای از مشکلات به وجود آمده و فضای حاکم بر بازار فولاد را تحت کنترل خود درآورد.

تولیدکنندگان فولاد برای دارا بودن سهم بیشتر از بازار هدف خود، طی سالیان گذشته با طراحی طرح های توسعه سعی بر افزایش توان تولید خود دارند، این در حالی است که با ورود پروژه های جدید فولاد به این بازار اگرچه بخش عمده ای از واردات فولاد قطع می شود اما در صورت عدم برنامه ریزی مناسب، ورود حجم تولید جدید به بازار فولاد می تواند به صورت مستقیم بر روند حاکم بر این بازار تأثیر منفی بگذارد. در مقابل این دیدگاه این احتمال نیز وجود دارد که حجم تولید جدید در بازار فولاد و قطع واردات آن باعث شود تا تولیدکنندگان فولاد به موضوع رقابت جدی تر نگاه کرده و تمام تمهیدات را به کار برده تا سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند. ذات عوامل تأثیرگذار رقابتی باعث می شود تا موضوع قیمت نیز تحت کنترل درآید.

در خاتمه می افزاید، اهمیت این نکته که قیمت برای مشتریان بازار فولاد از جایگاه ویژه ای برخوردار است بر هیچکس پوشیده نیست اما فرآیند عرضه محصولات فولادی و نحوه قیمت گذاری آنها دارای شرایط و ضوابطی است که تا حد زیادی توانسته اعتماد مشتریان را به خود جلب کند. شرکت های تولیدکننده فولاد محصولات خود را از طریق بورس کالا به صورت دو هفته یکبار در نمادهای مختلف و با رعایت دستوراالعمل ها و قوانین سازمان بورس عرضه می نمایند. به طوری که سیستم کنترلی بورس کالا، روند قیمتی محصولات فولادی را در دوره های مختلف زمانی مورد ارزیابی و پایش قرار داده و از هر گونه افزایش و رشد نسبت به قیمت های جهانی جلوگیری می نمایند، علاوه بر این کشف قیمت نیز با توجه به مکانیزم عرضه و تقاضا در بورس حاصل می گردد.

علی شریفی

معاونت فروش فولاد مبارکه اصفهان