با توجه به این وضعیت در گفت‌وگویی با محمد آزاد، رئیس اتحادیه کشوری آهن فروشان به بررسی این شرایط پرداختیم.
وی در ابتدای این گفت‌وگو به این نکته اشاره کرد که: «خوشبختانه این روزها عرضه فولاد بیش از تقاضاست و همین اتفاق نیز باعث شده تا قیمت‌ها روندی نزولی داشته باشند.» اما آیا کاهش قیمتی که در نتیجه رکود ایجاد شود جای خوشحالی دارد؟ آزاد در ادامه این گفت‌وگو دلایل خود برای استفاده از واژه «خوشبختانه» در شرایط فعلی بازار را شرح می‌دهد:
شما صرفا به دلیل کاهشی بودن روند قیمت‌ها در بازار فولاد از لفظ «خوشبختانه» استفاده می‌کنید اما این درحالی است که این کاهش قیمت به معنای رکود خرید و فروش در این بازار است، آیا می‌توان چنین شرایطی را نوعی خوشبختی ارزیابی کرد؟ ببینید اگر عرضه بیش از تقاضا باشد قیمت‌ها همواره کاهشی بوده و فرصتی برای رشد پیدا نخواهند کرد از طرفی رکودی که در بازار فولاد مشاهده می‌کنید در تمام اقتصاد ما وجود دارد، خصوصا در صنعت ساختمان‌سازی که ارتباط تنگاتنگی با صنعت فولاد دارد. به هرحال اگر بازار مانند امروز نبود و برای آن تقاضا وجود داشت، قطعا آن را به گونه‌ای مدیریت می‌کردیم که قیمت‌ها بیش از اندازه رشد نکنند، زیرا به هر حال قیمت پایین برای مصرف‌کنندگان بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به رکود صنعت ساختمان و تاثیری که صنعت فولاد از آن می‌گیرد، صادرات راهکاری مناسب برای خروج از رکود به نظر می‌رسد، در حال حاضر روند صادرات در صنعت فولاد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در اینکه صادرات بهترین راهکار در شرایط فعلی است شکی نیست، اما موضوع اینجا است که ما در شرایط رکودی فعلی با واردات مواجه هستیم که این اصلا برای ما صرفه اقتصادی ندارد.
در شرایط رکودی فعلی دلیل واردات فولاد چیست؟ واردات بیشتر در زمینه کدام محصولات انجام می‌شود؟
در حال حاضر کمی ورق وارد کشور می‌شود، زیرا فولاد مبارکه با وجود اینکه بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور است نمی‌تواند ورق مورد نیاز صنایع تبدیلی را تامین کند به همین دلیل کارخانه‌های صنایع تبدیلی برای اینکه ظرفیت تولیدشان پایین نیاید به واردات ورق رو آورده‌اند. از طرفی ما با واردات میلگرد یا تیرآهن از چین یا کشورهای دیگر نیز رو‌به‌رو هستیم، دلیل اصلی این واردات نیز تبدیل ارز به کالا است که به دلیل وجود تحریم‌های بین‌المللی علیه سیستم بانکی کشور در مواردی مشاهده می‌شود به جای پول، فولاد دریافت می‌شود. شمش یا کالاهای ساخته شده سهم زیادی در میان کالاهای وارداتی دارند، اما با وجود وارداتی که وجود دارد تلاش زیادی برای صادرات جریان دارد، زیرا به دلیل خطر توقف تولید، امکان دپوی طولانی مدت تیرآهن و میلگرد وجود ندارد.
آیا حجم این واردات نگران‌کننده است؟
نمی‌توان گفت نگران‌کننده است زیرا خیلی چشمگیر نیست، اما از این جهت قابل توجه است که ما در رکود قرار داریم اگرنه واردات قبلا هم انجام می‌شده است برای مثال در شرایط رونق نیاز کشور به فولاد طی یک سال نزدیک به 22 میلیون تن بوده که ما با 16 میلیون تن تولید در سال، نیاز به وارداتی 6 میلیون تنی داشته‌ایم که این کسری از طریق واردات جبران می‌شده است.
میزان صادرات طی سال گذشته چگونه بوده است و صادرات را در سال جاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه ما بازارهای صادراتی خودمان را پیدا کرده‌ایم و عراق، کشورهای جنوب خلیج فارس و تا حدودی افغانستان بازارهای ما را تشکیل می‌دهند. عراق در حال حاضر بازار عمده ما را تشکیل می‌دهد و ما با این کشور مبادلات مرزی هم داریم به این معنا که آنها در مرز با پرداخت پول نقد کالا دریافت می‌کنند البته صادرات رسمی هم داریم که برای آن اعتبار اسنادی صادر می‌شود و مشکلی ندارد، اما می‌خواهم بگویم صادرات به عراق در شکل‌های مختلفی جریان دارد. صادرات ما طی سال گذشته 4 میلیون تن بوده است که احتمال می‌دهیم این میزان در سال جاری به 6میلیون تن برسد. در حال حاضر بخش خصوصی نیز در صادرات فعالیت دارد و فکر می‌کنم از ابتدای امسال چیزی حدود 5/ 1 میلیون تن صادرات فولاد داشته‌ایم.
پیش‌بینی شما از تغییرات قیمت‌ها در آینده چیست؟
در حال حاضر قیمت میلگرد و نورد میلگرد هر روز با کاهش همراه است زیرا تعداد تولیدکنندگان در این بخش زیاد است و هر روز ممکن است 5 تا 10 تومان کاهش قیمت داشته باشد. تیرآهن نیز همراه با میلگرد نوسان دارد اما اخیرا، یعنی از بهمن و اسفند سال گذشته تا فروردین امسال خریدارانی پیدا شده‌اند که هر میزان تیرآهنی که در بورس کالا عرضه می‌شود را می‌خرند. برای مثال عرضه 150 هزار تنی ذوب آهن توسط این خریداران که اکثرا شرکت‌هایی هستند که نقدینگی زیادی دارند، خریداری می‌شود. این شرکت‌ها لزوما در عرصه فولاد نیز فعال نیستند و اگر فولاد نشد سراغ کالایی دیگر می‌روند. به هر حال مشکل حال حاضر این است که از آنجا که این شرکت‌ها تمام این عرضه‌ها را (چیزی حدود 350 هزار تن) به‌صورت یکجا و آن هم سلف خریداری کرده‌اند، صاحبان اصلی تولیدات شرکت‌های فولادی تا چند ماه آینده هستند و طبعا در چنین شرایطی بازار نیز در انحصار این گروه‌ها خواهد بود و آنها می‌توانند به راحتی قیمت‌ها را افزایش دهند و دستخوش نوسان کنند.
آیا این شرکت‌ها تاکنون توانسته‌اند تغییری در قیمت‌ها ایجاد کنند؟
بله این شرکت‌ها خرید خود را با قیمت هر کیلو 1600 تومان از ذوب‌آهن انجام داده‌اند اما همین حالا با قیمت 1700 تومان یا بیشتر در بازار می‌فروشند یعنی در هر کیلو 100 تا 120 تومان افزایش قیمت که اگر آن را در تناژی که خرید کرده‌اند ضرب کنیم به رقم‌های عجیبی می‌رسیم. نکته دیگری که در این میان وجود دارد این است که این انحصار و افزایش قیمت در شرایط فعلی که در رکود به سر می‌بریم می‌تواند باعث فشاری مضاعف شود. این در حالی است که این شرکت‌ها که در صنف ما نیز نیستند، نهایتا 10 تا 15 درصد از هزینه خریدهای خود را پرداخت کرده‌اند و باقی‌مانده را به‌صورت اعتباری و در مدت‌زمانی 3 تا 4 ماهه پرداخت می‌کنند. همان‌طور که اشاره شد با توجه به تعهداتی که برای تحویل کالا به این شرکت‌ها ایجاد شده است، به نظر می‌رسد شرکت‌های فروشنده تا شهریور مشغول اجرای تعهدات خود برای این شرکت‌ها باشند.
چشم‌انداز قیمت‌ها و مبادلات فولاد را در صورت توافق هسته‌ای چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چنانچه در صورت توافق هسته‌ای تمام تحریم‌ها برداشته شوند، با توجه به اینکه نرخ برابری ارز در برخی مواقع که رونق داد و ستد وجود دارد رشد می‌کند و در برخی مواقع کاهشی است، باید منتظر ماند و دید شرایط به چه شکلی رقم خواهد خورد اما چیزی که مسلم است این است که باید قیمت‌های جهانی را در نظر داشته باشیم. قیمت‌های جهانی نیز از ابتدای امسال روندی کاهشی داشته‌اند، زیرا کشورهای تولید کننده خصوصا چین، برای صادرات همواره قیمت‌ها را پایین نگاه می‌دارد، به این ترتیب این کشور هیچ رقیبی ندارد. با این اوصاف بالا رفتن قیمت‌ها محتمل نیست اما می‌توان رونق خرید و فروش را انتظار داشت.
در نهایت محرک‌هایی مانند وام 80 میلیونی مسکن را تا چه میزان بر بهبود رکود فولاد اثرگذار می‌دانید؟
وام مسکنی که اخیرا پرداخت آن مطرح شده است نمی‌تواند کمک چندانی به بهبود شرایط بکند، خصوصا که نحوه پرداخت آن به قدری پیچیده است که هنوز برای مردم هم مشخص نشده است، به هر حال اگر این وام‌ها در اختیار انبوه‌سازان قرار می‌گرفت انتظار برای بهبود بازار فولاد منطقی‌تر بود اما در شرایط فعلی چنین انتظاری وجود ندارد.
مشکلات مالیاتی صنف فولاد به کجا رسیده است؟ صندوق‌های مکانیزه خرید و فروش برای این صنف راه‌اندازی شد؟
مشکلات مالیاتی هنوز هم ادامه دارند. در رابطه با صندوق‌های مکانیزه ما اعلام کردیم که استفاده از آنها برای صنف آهن فروشان عملا ممکن نیست و این صندوق‌ها بیشتر برای واحدهای کوچک مناسب هستند. ما بعد از مذاکراتی که با سازمان امور مالیاتی داشتیم آنها را راضی به پذیرش نرمافزار فروش کامپیوتری کردیم اما سازمان هنوز آموزش‌های کافی برای تطبیق کارکنان با این نرمافزار را ارائه نداده است. در حال حاضر ما از دفتر به نرمافزار رسیده‌ایم که از نظر قانونی نیز مشکلی ندارد اما باید منتظر باشیم تا ببینیم سرانجام سازمان امور مالیاتی قادر به تطبیق کارمندان خود با این نرمافزار خواهد بود یا خیر. | 
