کیهان در گزارشی نوشته است: رقابت از ویژگیهای ذاتی بورس است، اما علیرغم یک دهه توسعه روزافزون، این بازار همچنان با عدم ارائه مجوز برای فعالیت شرکتهای کارگزاری جدید مواجه است و افرادی ذیربط و گاهی ذینفع همچون مسئولان کانون کارگزاران در توجیه این رفتار انحصارطلبانه، افزایش تعداد کارگزارها را موجب ایجاد رقابت ناسالم و نیز افزایش فساد در این بازار معرفی میکنند...
برای بررسی دقیقتر لازم است تا 5 سال به عقب بازگردیم. اسفند 1389 یکی از روزنامههای کثیرالانتشار در گزارشی به افزایش روزافزون ارزش سرقفلی شرکتهای کارگزاری پرداخت و پرده از ارزشگذاری 40 میلیارد ریالی مجوزهای کارگزاری بازار سرمایه برداشت.
روند افزایش ارزش مجوز حتی در سالهای رکود و کاهش ارزش و حجم معاملات بورس نیز افزایش یافت، تا جایی که اخبار غیررسمی از واگذاری 90 میلیارد ریالی مجوز یک کارگزاری بورس در ماههای اخیر حکایت میکند.
حال این سؤال مطرح میشود که ارزشگذاری چند ده میلیارد ریالی مجوز فعالیت در یک صنف زیانده چگونه توجیهپذیر است؟ پاسخ این سؤال را در دو ویژگی این صنعت میتوان جست؛ انحصار و کارمزد.
10 سال از صدور آخرین مجوز کارگزاری میگذرد و این تأخیر طولانی در تسهیل ورود بازیگران جدید به انحصار در این صنعت دامن زده است. در این شرایط و درحالی که افزایش تقاضا برای مجوز به افزایش قیمت مجوزهای موجود منجر شده است، اصرار دبیر کل کانون کارگزاران بر ادامه شرایط فعلی سؤالبرانگیز است.
طبیعی است که کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار به حمایت از حقوق اعضای خود بپردازد، اما تنها کمی مداقه لازم است تا مشخص شود سودآوری شرکتهای کارگزاری در گرو رعایت حقوق سهامداران است؛ حقوقی که سالها مورد چشمپوشی قرار گرفته است.
برای بررسی سطح رضایتمندی سهامداران از خدمات کارگزاران کافی است چند دقیقه در تالار حافظ حاضر شده و به گفتوگو با سرمایهگذاران نشست.
اکثر سهامداران حاضر در تالار حافظ مخالفت خود را با محدود شدن تعداد کارگزاران به صراحت ابراز میکنند و نتیجه توزیع درآمد بین تعداد بیشتری از کارگزاریها را ارائه خدمات بیشتر و همچنین کاهش فساد در بازار سرمایه میدانند...
بسیاری از سهامداران نیز با تکیه بر همین ویژگی اساسی بازارهای رقابتی، بالا بودن نرخ کارمزدها را آفت بورس خوانده و انحصار ایجاد شده در بازار را مهمترین دلیل برای نرخ بالای کارمزدها میدانند.
صاحبان سهام حتی اگر از خدمات ارائه شده توسط کارگزاران رضایت داشته باشند اما میزان کارمزدها در مقایسه با کشورهای خارجی را بالا میدانند و از سوی دیگر قیمت قریب به 10 میلیارد تومانی مجوز کارگزاریها را ناشی از درآمد بالای کارگزاریها عنوان میکنند.
نرخ بالای کارمزد، شاهبیت گلایههای سهامداران است. موشکافی در هزینههای معاملاتی بورس تهران و مقایسه آن با بورسهایی که کانون در بررسی آنها به دنبال توجیه انحصارطلبی است حقانیت ادعای سرمایهگذاران بورس را اثبات میکند.... خدای ناکرده دست نهادهای نظارتی در اعطای مجوز با شرکتهای کارگزاری در یک جیب است؛ در غیر این صورت این نهادها با چه توجیهی از صدور مجوز برای فعالیت شرکتهای جدید سر باز میزنند؟