راه اندازی بازار مشتقه ارزی بدون حضور سفته بازان امکان پذیر نیست/ توسعه سرمایه گذاری خارجی با ابزار آتی ارز

به گزارش بورس نیوز، طی این نشست، بهروز خدارحمی دبیر کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران با تبیین سرفصل های مورد بحث جلسه امروز، به برخی انتقادهایی که در رابطه با راه اندازی بازار مشتقه ارزی وجود دارد، اشاره کرد و گفت: برخی مجموعه های منتقد نسبت به این امر از ساز و کار و چرایی راه اندازی چنین بازاری آگاهی ندارند، برخی منافع صنفی خود را نسبت به منافع حرفه ای ترجیح می دهند و عده ای در نحوه راه اندازی و اجرایی شدن بازار مشتقه ارزی انتقاداتی دارند که در همین راستا اقدام به برگزاری این نشست جهت پاسخگویی به این انتقادات کرده ایم.

در ادامه علیرضا ناصرپور مدیر معاملات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران در رابطه با انواع معاملات، اهداف، تجربه های جهانی و داخلی و چگونگی نظارت بر این بازار عنوان کرد: در دنیا معاملات ارزی در سه دسته وجود دارد، که شامل معاملات نقدی ارز، CFD یا همان فارکس و مشتقه ارزی می شود و مشتقه ارزی به دو صورت بورسی و غیر بورسی وجود دارد.

وی در ادامه گفت: از نظر حجم معاملات نیز 38 درصد معاملات نقدی، 12 درصد پیمان آتی، 45 درصد سوآپ ارز و 5 درصد مشتقات بورسی وجود دارد. نکته جالب توجهی که در رابطه با انواع این معاملات مطرح می باشد آن است که مشتقات ارزی اکثراً در بازارهای خارج از بورس و با حجم بالایی انجام می گیرد.

این مقام مسئول در رابطه با بازار ارزی ایران توضیح داد: در ایران دو بازار رسمی و غیر رسمی برای معاملات ارزی داریم که بازار رسمی همان بازار بین بانک ها و مشتریان آنهاست که بر اساس نرخ ارز مرجع و به صورت سختگیرانه انجام می شود و در مقابل آن بازار غیر رسمی ارز در صرافی ها و یا خارج از آنها و بر اساس نرخ ارز آزاد انجام می شود که در این بازار شاهد نوسانات زیادی در کوتاه مدت هستیم.

ناصر پور با اشاره به اهداف راه اندازی بازار مشتقه ارزی گفت: بزرگترین و اصلی ترین هدف راه اندازی این بازار پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز برای سرمایه گذاران خارجی، فعالان اقتصادی و افرادی که در صادرات و واردات کالا فعالیت دارند، می باشد. در رابطه با لزوم این امر نیز می توان به نوسانات نرخ ارز اشاره کرد، ارز در بازه بلند مدت دارای روند مثبت است؛ اما در کوتاه مدت، به طور مثال در بازه زمانی یک ساله یا دو ساله، به دلیل عدم وجود ثبات اقتصادی دارای نوسانات زیادی شده که این موضوع باعث ایجاد بحث راه اندازی قراردادهای ارزی در بازار ایران شده است. چرا که وجود چنین ریسکی مانع از ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور، علیرغم وجود بازدهی بالا می شود.

وی در رابطه با تجربه جهانی و داخلی از بازارهای ارزی گفت: اولین قرارداد آتی ارز بورسی در سال 1972 در بورس شیکاگو معامله شد و اکنون نیز به تعداد کشورهایی که از این ابزار برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز استفاده می کنند، اضافه شده است و در ایران نیز با توجه به اینکه اقتصاد کشورمان وابسته به صادرات نفت بوده باید این نوسانات تحت کنترل و نظارت قرار گیرد.

این مقام مسئول در خاتمه گفت: در خصوص سامانه معاملات مشتقه ارزی نیز باید الگوی نظارتی دقیقی ارائه و همچنین مقررات و قوانین نیز برای آن به صورت کامل و دقیق اجرا شود.

در بخش دیگری از این نشست، محسنی در رابطه با علت اصلی استفاده از مشتقات ارزی عنوان کرد. با توجه به اینکه برای رشد اقتصادی 8 درصد را هدف قرار داده ایم، نیاز به منابع مالی زیادی داریم که این منابع نمی تواند از طریق تزریق پول ملی صورت گیرد چراکه باعث ایجاد تورم می شود و تمرکز اصلی دولت و یکی از مهمترین دستاوردهای آن کنترل میزان تورم در کشور بوده پس نمی توان از این راه کار استفاده کرد. درهمین راستا برای رسیدن به این نرخ رشد نیاز به ورود سرمایه از طرف سرمایه گذاران خارجی داریم، البته در این باره کاستی های متفاوتی وجود دارد، که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد؛ برخی مقررات داخلی با استانداردهای بین المللی تطبیق ندارد، شرکت های فعال در بازار نیز در گزارش های مالی خود از استانداردهای بین المللی تبعیت نمی کند، نظام راهبری شرکتی نیز باید به صورت جدی عملیاتی شود و یکی دیگر از این کاستی ها، نوساناتی است که در رابطه با نرخ ارز در بازار ایران وجود دارد. بنابراین ایجاد یک بازار معامله مشتقه ارزی برای کنترل آن ضرورت می یابد.

وی در ادامه افزود: این بازار برای افرادی که فعالیت های اقتصادی دارند بسیار مفید می باشد و قطعاً آنها از این بازار استقبال می کنند، از طرفی با پوشش ریسک باعث توسعه سرمایه گذاری های خارجی خواهد شد.

محسنی با اشاره به انتقادی که به وجود سفته بازان در این بازار وجود دارد و موانع پیش رو توضیح داد: برخی به وجود سفته بازان در بازار مشتقه ارزی انتقاد دارند و معتقدند که نباید سفته بازی شکل بگیرد و این در حالی است که در واقعیت این سفته بازان و معاملات آنهاست که باعث تحرک در بازارها شده و اگر آنها نباشند بازاری شکل نخواهد گرفت. همچنین در جلساتی که در این زمینه تشکیل شده موانعی ذکر شده که از جمله آنها می توان به تک نرخی شدن ارز، ایجاد بازار بین بانکی نظام یافته، حل شدن تحریم های بین المللی و تأثیری که بر قیمت بازار نقدی دارد، اشاره کرد.

در ادامه عباس کریمی معاون توسعه و تحقیقات بورس اوراق بهادار علاوه بر تأکید به هدف اصلی راه اندازی این بازار، یعنی پوشش ریسک نوسان نرخ ارز، گفت: بازار سرمایه باید در یک ساختار سازمان یافته و منسجم فعالیت کند. اما ما در حال حاضر جزیره هایی مثل، کالا، انرژی، اوراق و ارز در بازار ایجاد کرده ایم که این مسأله در آینده و با ورود سرمایه گذار خارجی ایجاد مشکل می کند. به این ترتیب با گسترش بازار سرمایه و در جهت ایجاد رقابت باید به سمت بازاری منسجم و با یک سیستم یک پارچه قوی حرکت کنیم.