امروزه یکی از اساسی ترین و کلیدی ترین ویژگی های بازارهای مالی در دنیا شفافیت است. این موضوع پس از بحران های مالی ۲۰۰۸ اهمیت مضاعفی یافته است. در این خصوص اقدامات مناسبی در بازار سرمایه ایران در چند سال اخیر روی داده که می توان به راه اندازی سامانه و مکانیزم های انتشار اطلاعات نظیر "کدال" اشاره کرد.
علاوه بر انتشار اطلاعات به طور صحیح و بهموقع باید کیفیت و استانداردهای گزارشگری مالی را نیز مورد توجه قرار داد. علی رغم تأکید ویژه در حوزه بانکی، هنوز در کشور ما خلأهای جدی در خصوص شفافیت به چشم می خورد که سبب تحمیل ریسک های متعدد و کاهش کارایی در نظام بانکی می شود. عدم وجود شفافیت چه به لحاظ گزارشگری مالی و چه از منظر انتشار اطلاعات بهموقع و صحیح، سبب پنهان ماندن معضلات می شود، همانند یک توده سرطانی که ممکن است زمانی آشکار شود که دیگر قابل درمان نیست.
بحران یا ضرورت اقدام
اما آیا میتوانیم چنین شرایطی را به بحران تفسیر کنیم؟ طبعاً لفظ بحران، نه لزوماً به معنای ایجاد شرایط حل نشدنی، لکن به معنای نیاز به اقدام عاجل و حرکت به سمت استانداردهای روز دنیا در حوزه گزارشگریِ مالی و بهکارگیریِ انواع روش ها و ابزارهایی است که منجر به ارتقای شفافیت گردد. در این راستا یک گام مؤثر و مفید در خصوص افزایش کیفیت اطلاعات و استانداردهای گزارشگری مالی از سوی بانک مرکزی ج.ا.ا برداشته شده است و باید در آینده نزدیک شاهد اثرات مثبت آن و ایجاد زمینه مساعدتری جهت ارتباط با شبکه بانکی جهانی باشیم.
نظام پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی
رعایت حقوق کلیه ذینفعان، شفافیت اطلاعات و ایفای مسئولیتهای اجتماعی در قالب حاکمیت شرکتی و راهبری مؤسسات مالی و بانکها از مهمترین عواملی هستند که بیش از گذشته در این حوزه مورد توجه قرارگرفته اند. حاکمیت شرکتی مجموعه روابطی است بین سهامداران، مدیران، حسابرسان شرکت که متضمن برقراری نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران و سایر ذینفعان (مهمترین آنها سپرده گذاران در صنعت بانکداری) و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی است. اساساً حاکمیت شرکتی بر پایه نظام پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی استوار است و مجموعهای از وظایف و مسئولیتها را در برمیگیرد که باید توسط ارکان شرکت صورت پذیرد تا موجب پاسخگویی و شفافیت شود. در این راستا وظیفه اصلی بر عهده هیأت مدیره بانکها است تا با بهکارگیری مکانیزم ها و ابزارهای در اختیار نظیر، کمیتهها تلاش کافی را برای افزایش شفافیت صورت دهند.
مدیریت ریسک
یکی از مهمترین کمیته ها ذیلِ بحث حاکمیت شرکتی کمیته مدیریت ریسک است که از جایگاه ویژه ای در میان سایر کمیته ها برخوردار است. پس از بحران مالی اخیر، تأکید ویژه-ای به نقش مدیریت ارشد ریسک شده است که می بایست از صلاحیت های لازم و استقلال کافی برخوردار بوده و با گزارش دهی مستقیم به هیأت مدیره در خصوص شناسایی، سنجش و کنترل ریسک های مرتبط با فعالیتهای بانک وظیفه خود را ایفا نماید. به دلیل نقش بازدارنده و پیشگیرانه مدیریت ریسک از ورود بانک ها به حوزه های پرخطر، شفافیت در این بخش برای ذینفعان و نهاد ناظر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
کنترل داخلی و کمیته حسابرسی
از دیگر سازوکارها و ابزارهای حاکمیت شرکتی، حسابرسی داخلی بانک است. حسابرسی داخلی مؤثر، برای هیأت مدیره و مدیریت ارشد در خصوص کیفیت و میزان اثربخشی کنترل داخلی بانک، مدیریت ریسک و سیستم ها و فرآیندهای حاکمیتی اطمینان فراهم می-آورد. حسابرسی داخلی باید از استقلال کافی برخوردار باشد تا بتواند وظایف خود را به درستی ایفا کند. دانش و تجربه کافی به عنوان بخشی از صلاحیت های حرفه ای هر یک از حسابرسان داخلی در کنار استقلال کافی برای اثربخشی کنترل های داخلی ضروری است. امروز در صنعت بانکداری ایران، کنترل های داخلی با ضعف جدی مواجه است و تبعات این موضوع با توجه به حساسیت و پیچیدگی مالی موجود در بانکداری بسیار حائز اهمیت است. هرچه کنترل داخلی در یک بانک بیشتر باشد و مورد پایش و ارزیابی بیشتری قرار گیرد، هیأت مدیره و مدیریت ارشد بهتر میتوانند اهداف اصلی موردنظر در برنامه استراتژیک بانک را تعقیب کنند. یکی از کمیته های کلیدی و حائز اهمیت در این راستا کمیته حسابرسی است که اگر از اعضای با صلاحیت های لازم برخوردار بوده و در نظام حاکمیت شرکتی بهقدر کافی موردتوجه باشد، می تواند اثرگذاری خاصی در جهت افزایش شفافیت و کمک به کسبوکار بانک داشته باشد.
حاکمیت شرکتی در بانک های دولتی
در ایران، اساساً حاکمیت شرکتی تاکنون در بانک های دولتی موردتوجه کافی نبوده است و این امر سبب پایین آمدن سطح شفافیت و به تبع آن موجب کاهش کارایی بانکها شده است و بانکهای خصوصی نیز بعضاً تلاش کافی را در این راستا نداشته اند. با توجه به اهمیت فراوان موضوع و نقش کلیدی و تأثیرگذار نهاد ناظر، بانک مرکزی باید اقدامات اساسی و مؤثری در جهت فرهنگسازی و ارتقای حاکمیت شرکتی در بانکها و همچنین بهبود نظام نظارتی انجام دهد.
اخلاق حرفه ای در ایران
حاکمیت شرکتی خوب همواره ملازم است با سیاستها و اقدامات داخلی شرکت بهطوریکه این تضمین را به وجود میآورد که اهداف و برنامههای استراتژیک درازمدت محقق شوند و ساختار مدیریت صحیح و مناسب اعمال گردد. حاکمیت شرکتی بیانگر نوعی چارچوب اخلاقی، چارچوب رفتاری و چارچوب ارزشی است که تحت آن، یک سازمان و یا یک نهاد میتواند دست به اتخاذ تصمیم بزند. لذا همه تصمیم سازی ها در خود نوعی مؤلفه اخلاقی دارند و رفتار اخلاقی در درازمدت تأثیری مثبت بر عملکرد شرکت بر جای میگذارد. در پی رسواییهای اخیر بینالمللی نظیر ورلدکم (WorldCom) و انرون (Enron)، برخی قوانین از قبیل ساربنز آکسلی (Sarbanes-Oxley) بر نقشی که هیأت مدیره میتواند در برنامهریزی و نظارت بر اخلاق حرفهای داشته باشد، تمرکز نمودهاند. اعضای غیرموظف هیأت مدیره بیشتر از اعضای موظف به دلیل درک بهتر از تعهدهای اخلاقی و قانونی به صیانت از حقوق ذینفعان اهتمام میورزند. لذا ترکیب هیأت مدیره و خصوصاً نسبت اعضای غیرموظف بسیار حائز اهمیت است و در ایران از این منظر دچار ضعف قابلتأملی هستیم.
منبع:بنکر
علاوه بر انتشار اطلاعات به طور صحیح و بهموقع باید کیفیت و استانداردهای گزارشگری مالی را نیز مورد توجه قرار داد. علی رغم تأکید ویژه در حوزه بانکی، هنوز در کشور ما خلأهای جدی در خصوص شفافیت به چشم می خورد که سبب تحمیل ریسک های متعدد و کاهش کارایی در نظام بانکی می شود. عدم وجود شفافیت چه به لحاظ گزارشگری مالی و چه از منظر انتشار اطلاعات بهموقع و صحیح، سبب پنهان ماندن معضلات می شود، همانند یک توده سرطانی که ممکن است زمانی آشکار شود که دیگر قابل درمان نیست.
بحران یا ضرورت اقدام
اما آیا میتوانیم چنین شرایطی را به بحران تفسیر کنیم؟ طبعاً لفظ بحران، نه لزوماً به معنای ایجاد شرایط حل نشدنی، لکن به معنای نیاز به اقدام عاجل و حرکت به سمت استانداردهای روز دنیا در حوزه گزارشگریِ مالی و بهکارگیریِ انواع روش ها و ابزارهایی است که منجر به ارتقای شفافیت گردد. در این راستا یک گام مؤثر و مفید در خصوص افزایش کیفیت اطلاعات و استانداردهای گزارشگری مالی از سوی بانک مرکزی ج.ا.ا برداشته شده است و باید در آینده نزدیک شاهد اثرات مثبت آن و ایجاد زمینه مساعدتری جهت ارتباط با شبکه بانکی جهانی باشیم.
نظام پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی
رعایت حقوق کلیه ذینفعان، شفافیت اطلاعات و ایفای مسئولیتهای اجتماعی در قالب حاکمیت شرکتی و راهبری مؤسسات مالی و بانکها از مهمترین عواملی هستند که بیش از گذشته در این حوزه مورد توجه قرارگرفته اند. حاکمیت شرکتی مجموعه روابطی است بین سهامداران، مدیران، حسابرسان شرکت که متضمن برقراری نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران و سایر ذینفعان (مهمترین آنها سپرده گذاران در صنعت بانکداری) و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی است. اساساً حاکمیت شرکتی بر پایه نظام پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی استوار است و مجموعهای از وظایف و مسئولیتها را در برمیگیرد که باید توسط ارکان شرکت صورت پذیرد تا موجب پاسخگویی و شفافیت شود. در این راستا وظیفه اصلی بر عهده هیأت مدیره بانکها است تا با بهکارگیری مکانیزم ها و ابزارهای در اختیار نظیر، کمیتهها تلاش کافی را برای افزایش شفافیت صورت دهند.
مدیریت ریسک
یکی از مهمترین کمیته ها ذیلِ بحث حاکمیت شرکتی کمیته مدیریت ریسک است که از جایگاه ویژه ای در میان سایر کمیته ها برخوردار است. پس از بحران مالی اخیر، تأکید ویژه-ای به نقش مدیریت ارشد ریسک شده است که می بایست از صلاحیت های لازم و استقلال کافی برخوردار بوده و با گزارش دهی مستقیم به هیأت مدیره در خصوص شناسایی، سنجش و کنترل ریسک های مرتبط با فعالیتهای بانک وظیفه خود را ایفا نماید. به دلیل نقش بازدارنده و پیشگیرانه مدیریت ریسک از ورود بانک ها به حوزه های پرخطر، شفافیت در این بخش برای ذینفعان و نهاد ناظر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
کنترل داخلی و کمیته حسابرسی
از دیگر سازوکارها و ابزارهای حاکمیت شرکتی، حسابرسی داخلی بانک است. حسابرسی داخلی مؤثر، برای هیأت مدیره و مدیریت ارشد در خصوص کیفیت و میزان اثربخشی کنترل داخلی بانک، مدیریت ریسک و سیستم ها و فرآیندهای حاکمیتی اطمینان فراهم می-آورد. حسابرسی داخلی باید از استقلال کافی برخوردار باشد تا بتواند وظایف خود را به درستی ایفا کند. دانش و تجربه کافی به عنوان بخشی از صلاحیت های حرفه ای هر یک از حسابرسان داخلی در کنار استقلال کافی برای اثربخشی کنترل های داخلی ضروری است. امروز در صنعت بانکداری ایران، کنترل های داخلی با ضعف جدی مواجه است و تبعات این موضوع با توجه به حساسیت و پیچیدگی مالی موجود در بانکداری بسیار حائز اهمیت است. هرچه کنترل داخلی در یک بانک بیشتر باشد و مورد پایش و ارزیابی بیشتری قرار گیرد، هیأت مدیره و مدیریت ارشد بهتر میتوانند اهداف اصلی موردنظر در برنامه استراتژیک بانک را تعقیب کنند. یکی از کمیته های کلیدی و حائز اهمیت در این راستا کمیته حسابرسی است که اگر از اعضای با صلاحیت های لازم برخوردار بوده و در نظام حاکمیت شرکتی بهقدر کافی موردتوجه باشد، می تواند اثرگذاری خاصی در جهت افزایش شفافیت و کمک به کسبوکار بانک داشته باشد.
حاکمیت شرکتی در بانک های دولتی
در ایران، اساساً حاکمیت شرکتی تاکنون در بانک های دولتی موردتوجه کافی نبوده است و این امر سبب پایین آمدن سطح شفافیت و به تبع آن موجب کاهش کارایی بانکها شده است و بانکهای خصوصی نیز بعضاً تلاش کافی را در این راستا نداشته اند. با توجه به اهمیت فراوان موضوع و نقش کلیدی و تأثیرگذار نهاد ناظر، بانک مرکزی باید اقدامات اساسی و مؤثری در جهت فرهنگسازی و ارتقای حاکمیت شرکتی در بانکها و همچنین بهبود نظام نظارتی انجام دهد.
اخلاق حرفه ای در ایران
حاکمیت شرکتی خوب همواره ملازم است با سیاستها و اقدامات داخلی شرکت بهطوریکه این تضمین را به وجود میآورد که اهداف و برنامههای استراتژیک درازمدت محقق شوند و ساختار مدیریت صحیح و مناسب اعمال گردد. حاکمیت شرکتی بیانگر نوعی چارچوب اخلاقی، چارچوب رفتاری و چارچوب ارزشی است که تحت آن، یک سازمان و یا یک نهاد میتواند دست به اتخاذ تصمیم بزند. لذا همه تصمیم سازی ها در خود نوعی مؤلفه اخلاقی دارند و رفتار اخلاقی در درازمدت تأثیری مثبت بر عملکرد شرکت بر جای میگذارد. در پی رسواییهای اخیر بینالمللی نظیر ورلدکم (WorldCom) و انرون (Enron)، برخی قوانین از قبیل ساربنز آکسلی (Sarbanes-Oxley) بر نقشی که هیأت مدیره میتواند در برنامهریزی و نظارت بر اخلاق حرفهای داشته باشد، تمرکز نمودهاند. اعضای غیرموظف هیأت مدیره بیشتر از اعضای موظف به دلیل درک بهتر از تعهدهای اخلاقی و قانونی به صیانت از حقوق ذینفعان اهتمام میورزند. لذا ترکیب هیأت مدیره و خصوصاً نسبت اعضای غیرموظف بسیار حائز اهمیت است و در ایران از این منظر دچار ضعف قابلتأملی هستیم.
منبع:بنکر
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
به نظر شما دولت چهاردهم باید کدام یک از موارد زیر را در اولویت کاری خود قرار دهد.