چرا قیمت نفت منفی شد؟

به گزارش گروه تحقیق و مطالعات بورس‌نیوز، شب گذشته شاهد رویدادی تاریخی در بازار نفت بودیم و برای نخستین‌بار در تاریخ، قیمت هر بشکه نفت خام به کمتر از صفر رسید و بهای هر بشکه نفت بر اساس قرارداد‌های آتی تحویل می ۲۰۲۰ به قیمت‌های باور نکردنی منفی ۳۷.۵ دلار نیز رسید. با این حال در ساعات ابتدایی صبح امروز قیمت‌ها مجددا به محدوده مثبت رسید و در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت خام تحویل می ۲۰۲۰ به ۱ دلار و ۳۰ سنت رسیده است.

کارشناسان و معامله گران بازار نفت به این موضوع اذعان داشته اند که در تاریخ طولانی معاملات بازار نفت هیچ گاه این قیمت‌ها را مشاهده ننموده بودند و معاملات شب گذشته را به عنوان رویدادی تاریخی و ترسناک به یاد خواهند آورد.

فعالین بازار علت منفی شدن قیمت نفت، نزدیک شدن به سررسید تحویل قرارداد‌های آتی ماه می‌که سه شنبه (امشب) می‌باشد را ذکر نموده اند. دارندگان موقعیت خرید در قرارداد‌های آتی با رسیدن زمان سررسید ناگزیر به دریافت محموله‌های نفتی هستند.

در حال حاضر هزینه‌های نگه‌داری و انبارداری نفت با توجه به محدودیت فضای ذخیره سازی و عدم وجود خریداران در پی رکود اقتصاد جهانی ناشی از شیوع کرونا و جنگ نفتی عربستان و روسیه، بسیار بالاتر از قیمت نفت شده و به همین دلیل، دارندگان موقعیت خرید بازار در قرارداد‌های آتی به هر قیمتی در پی بستن موقعیت‌های معاملاتی خود بودند.

در واقع قیمت‌های منفی نفت در جریان معاملات دیشب به این معنی بود که خریداران نفت علاوه بر دریافت رایگان نفت، مبلغی را نیز دریافت می‌نمودند و خریدار نفت در قیمت منفی ۳۷.۵ دلار، به ازای هر بشکه نفت خام دریافتی رایگان، ۳۷.۵ دلار نیز وجه نقد از فروشنده آن دریافت می‌نمود که در نوع خود عجیب و غیرقابل باور به نظر می‌رسد، اما با توجه به توضیحات ارائه شده در خصوص هزینه‌های نگه داری و انباداری و عدم وجود مشتری در بازار فیزیکی نفت، فروشندگان حاضر به تحمل چنین زیان‌های سنگینی بودند.

اما شاید مهم‌ترین موضوع چشم انداز تیره و مبهم از آینده اقتصاد جهانی در پی شیوع ویروس کرونا باشد. فروپاشی سنگین تقاضای نفت در پی کاهش مسافرت ها، حضور در خارج از خانه‌ها و تقریبا به صفر رسیدن حمل و نقل هوایی، تقاضای روزانه نفت را تا ۲۵ میلیون بشکه در روز کاهش داده است و در این میان جنگ قیمتی عربستان و روسیه نیز این اوضاع وخیم را شدت بیشتری بخشیده است.

قیمت‌های منفی روز گذشته همچنین ماهیت پرریسک قرارداد‌های آتی برای سفته بازان بازار‌های سرمایه را نشان داد و موقعیت‌های خرید سنگین صورت گرفته در این بازار، بسیاری از معامله گران را با زیان‌هایی تاریخی مواجه ساخت.

با این حال، قیمت‌ها در سایر قرارداد‌های آتی در سطح معقول و منطقی‌ای در مقایسه با وضعیت فعلی بازار‌ها ثبت شده است. قیمت فعلی نفت در قرارداد آتی تحویل ماه ژوئن در محدوده ۲۰ تا ۲۱ دلار به ازای هر بشکه می‌باشد. بسیاری از موقعیت‌های بسته شده در قرارداد‌های ماه می‌به ماه ژوئن انتقال یافت و این بدین معنی است که همچنان برخی از معامله گران بازار نفت ریسک‌های سنگین قرارداد‌های آتی را به امید بهبود وضعیت اقتصاد جهانی در ماه‌های نزدیک پیش رو جستجو می‌کنند. با این حال، بعید نیست که سرنوشت قرارداد‌های آتی ماه ژوئن نیز همانند ماه می‌به یک تراژی غم بر برای دارندگان موقعیت خرید و یک سود فوق العاده برای دارندگان موقعیت فروش منتهی گردد.

قیمت قرارداد آتی نفت تحویل ماه ژوئن در معاملات دوشنبه شب و همزمان با افت و منفی شدن تاریخی قیمت‌های تحویل ماه می‌با ۱۸ درصد افزایش و معادل ۴.۶ دلار به ازای هر بشکه به ۲۰ دلار و ۴۲ سنت رسید.

همچنین، برخی از سرمایه گذاران و کارشناسان بازار نفت بر این عقیده هستند که با توجه به ثبت قیمت‌های بیش از ۳۰ دلار در قرارداد‌های تحویل دسامبر ۲۰۲۰ (آذر ماه سال جاری)، کلیت بازار نسبت به آینده نفت تا حدی رویه خوش بینانه‌ای دارد و ثبت قیمت‌های بالاتر از ۳۰ دلار را برای پایان سال میلادی، دلیلی بر این می‌دانند که انتظار بهبود اقتصاد جهانی و بالتبع رشد قیمت و تقاضای نفت در ماه‌های پیش رو وجود خواهد داشت. همچنین، ترامپ در تویئتی اعلام کرد که در حال بررسی امکان خرید و ذخیره سازی بیش از ۵۰ میلیون بشکه نفت دیگر در روز‌های آتی خواهد بود.

بورس‌های آسیایی نیز در معاملات امروز صبح متاثر از این رویداد تاریخی با عملکردی منفی معاملات خود را آغاز کردند و شاخص نیکی با ۲.۴ درصد کاهش و شاخص هنگ سنگ چین نیز با افتی مشابه مواجه شد.
قیمت بنزین در آمریکا، اما روند مستقیم و همبستگی بالایی با قیمت‌های بازار آتی نفت ندارد و این به دلیل ماهیت خاص قرارداد‌های آتی است. بهای بنزین با این حال به کمترین سطح خود در ۱۰ سال گذشته در برخی از ایالت‌های آمریکا رسیده است.

شرکت‌های نفتی آمریکا نیز از این رویداد بی نصیب نمانده اند و در حالی که در حال اتمام ظرفیت ذخیره سازی خود در جهت فروش نفت در هفته‌های آتی هستند، با ریسک‌های ناشی از افت‌های پی در پی قیمت نیز مواجه هستند. در این میان کاهش نقدینگی نیز می‌تواند در هفته‌های آینده، برخی از آن‌ها را در صورت عدم تغییر شرایط فعلی با ریسک ورشکستگی مواجه سازد.

شاخص گروه نفتی در میان گروه‌های منتخب بازار اس اند پی از یک سال گذشته تا کنون بیش از ۴۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد که بدترین عملکرد را در میان تمامی گروه‌های این بازار نشان می‌دهد. در جدول زیر عملکرد برخی از شرکت‌های بزرگ تولید کننده نفت در آمریکا به همراه نسبت بدهی به سرمایه آن‌ها که یکی از معیار‌های ریسک ورشکستگی است را مشاهده می‌نماییم: