اجزای ماشین‌حساب اختیار معامله را بهتر بشناسید
بورس نیوز:
محمد خیری، کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: در اختیار معاملات چند فاکتور مهم وجود دارد که زمان سررسید اختیار معامله و نوسان پذیری سهم یا اوراقی که بر مبنای آن اختیار صادرشده از اهم آن‌هاست. بحث اختیار معامله قراردادی بر پایه دارایی ارزشمند (طلا یا سهام) است که میان دو نفر منعقد می‌شود و ارزش خود را از آن دارایی می‌گیرد درنتیجه نوسان پذیری آن دارایی مطابق معیار بلک شولز مهم است و زمان سررسید (به‌طور مثال اگر ۳۱ خرداد باشد تا رسیدن به تاریخ سررسید چقدر زمان باقی‌مانده است) تا توافق نیز اهمیت دارد، همچنین نرخ بهره مؤثره هم حائز اهمیت است که این نرخ در شرایط فعلی چندان برای معامله‌گران شفاف نیست. قبل‌تر وظیفه صدور اختیار معامله بر عهده صندوق توسعه بود اشتباهی که رقم می‌خورد محاسبات بر مبنای فرمول بک شولز صورت می‌گرفت (زمان تا سررسید قابل‌محاسبه است، نوسان پذیری هم‌انحراف معیار سالانه قیمت سهام نسبت به میانگی را حساب می‌کند) و نکته موجود نرخ بهره مؤثره بود که بهره بانکی را معیار قرار می‌دادند.
وی ادامه داد: اختیار معامله صندوق توسعه با یکی از نماد‌های گروه مخابرات با مدت‌زمان ۴ ماه و درواقع باقیمت ۱۷ ریال مجانی محسوب می‌شود یعنی ریسک بسیار پایین خواهد آمد. درنتیجه نرخ بهره مؤثره در ابهام قرار دارد و محاسبه آن مهم است که بسیاری CPI بانک مرکزی را معیار قرار می‌دهند و اینکه آیا تأثیر واقعی بر اوراق بهادار دارد و یا نرخ بهره مؤثره دارایی پر ریسک را باید معیار قرار داد؛ به همین جهت محاسبه این فاکتور باعث می‌شود قیمت اختیار معامله بر مبنای اوراق خیلی تغییر کند.
اجزای ماشین‌حساب اختیار معامله را بهتر بشناسید
این تحلیلگر بورسی با اشاره به ابزار ماشین‌حساب اختیار معامله تصریح کرد: این ابزار از چند بخش مختلف تشکیل‌شده است که اجزایی آن را می‌توان این‌طور شرح داد، نوع قرارداد اختیار معامله که مربوط به خرید یا فروش و قیمت دارایی پایه که نمایانگر ارزش دارایی است. در بخش نرخ بازدهی مورد انتظار بسیاری نرخ بانکی یعنی ۲۵ درصد یا CPI بانک مرکزی را انتخاب می‌کنند درصورتی‌که بازار سرمایه جزو دارایی‌های پر ریسک بوده نرخ بهره مورد انتظار خود شامل بازده بی ریسک به اضافه صرفه ریسک است، صرفه ریسکی بورس در مقاطع مختلف نوسان دارد و گه‌ها به ۱/۳ (قیمت سهام ۵۰ درصد ریزش دارد) هم می‌رسد درنتیجه محاسبه این بخش به‌شدت نیاز به شفاف‌سازی دارد. باید ملاک و راهنمایی معینی در سایت TSETMC برای این بخش قرار داده تا ابهامات آن مقداری مرتفع شود.
وی افزود: بخش دیگر زمان باقی‌مانده تا سررسید است، این بخش به‌سادگی قابل‌محاسبه است و محاسبه آن چندان سخت نیست، قیمت اعمال قیمتی است که به فرض مثال در تاریخ سررسید، در آن قیمت سهام موردنظر با توافق طرفین دارایی به فروش می‌رسد، نسبت سود نقدی به قیمت دارایی پایه هم از موارد واضح در ماشین‌حساب اختیار معامله است، بعضی عدد آن را صفر در نظر می‌گیرند چراکه دوره اختیار پس از ۳ ماه در صورتی سهام به مجمع برود تقسیم سود دارد البته اختیار معاملات را جوری طراحی می‌کنند که به مجمع نرسد، اما در صورت برگزاری مجمع سود نقدی تقسیمی محاسبه می‌شود و در قیمت فعلی تقسیم می‌شود و عددی را جایگزین می‌کنند. مورد آخر نوسان پذیری، درواقع نوسان پذیری سالانه یک سهم است به‌عنوان‌مثال اختیار را برای سهمی کوچک قرار دهند، بی‌شک نوسان آن‌هم کم بوده، اما اگر اختیار برای سهمی بزرگ تعیین شود بی‌شک نوسان آن‌هم بالاتر خواهد رفت. این بخش هم قابلیت محاسبه دارد از اطلاعات آماری یک‌ساله اخیر میانگین می‌گیرند و با استفاده از فرمول‌های می‌توانند نوسان پذیری را محاسبه کنند.
مواردی که به راهنمایی نیاز دارد
خیری اظهار داشت: مقداری باید راهنمایی در این موارد بیشتر شود، حتی سایتی را خود سازمان طراحی کند تا نوسان پذیری اوراق یا سهام را توضیح دهد. برای افرادی که قصد ورود به بازار مشتقه را دارند جهت محاسبه ارزش قرارداد این فاکتور‌ها را نیاز است و افراد باید بدانند که چطور آن‌ها را محاسبه کنند. بازار اختیار درواقع بازار مشتقه‌ی است که از دارایی ارزشمند مشتق گرفته‌شده است که می‌تواند این دارایی طلا، ملک و سهام باشد. در بازار مشتقه با توجه به میزان سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده بر دارایی‌ها اهرم ایجاد می‌شود، البته که احتمال ۲۰ برابر شدن اهرم هم وجود دارد تا حدی که ممکن است که با مقدار کمی پول سهمی خریداری شود که در بازار سهام نیاز به پول زیادی دارد. درنتیجه برای بازدهی و ریسک بازار مشتقه هم اهرم ایجاد می‌شود، احتمال دارد با ۵ درصد مثبت در قیمت سهم، اختیار آن ۱۰۰ درصد رشد کند و از طرف دیگر با ۵ درصد منفی اختیار آن به‌شدت کاهش یابد.
ریسک نصف یا دو برابر شدن دارایی وجود دارد
وی در پایان به بورس نیوز گفت: بازار مشتقه خیلی پر ریسک است و آموزش بسیاری نیاز دارد. در این بازار راهنمایی و محاسبات فاکتور‌ها با فرمول بلک شولز احساس نیاز می‌شود. حتماً باید نحوه‌ی محاسبه فرمول‌های موجود در بلک شولز شفاف‌سازی و را همایی شود، نوسان پذیری و نرخ بازده مورد انتظار چراکه این دو واقعاً بر قیمت معامله اختیار تأثیرگذارند. تأثیر این عوامل به نحوی است که احتمال نصف یا دو برابر شدن قیمت را بالا خواهند برد.
