کشتی کارگزاری فارابی به گِل نشست/ آیا سقوط ۸۸ درصدی سود خالص قابل توجیه است؟
به گزارش بورس نیوز، رقبا به تماشای غرق شدن این نهاد مالی بزرگ نشسته‌اند؛ نهادی که ۱۶ سال سابقه فعالیت دارد، اما با توجه به سقوط سودسازی، افزایش بی‌رویه موجودی نقد و بدهی‌های سرسام‌آور به نظر می‌رسد کل مجموعه در منجلاب بزرگی فرو رفته است!
آیا مدیران به اوضاع مالی کارگزاری واقف هستند؟ شرکت در سال مالی ۱۴۰۳، فقط ۲۶ میلیارد و ۵۶۰ میلیون تومان سود خالص ساخته است که سقوط ۸۸.۲ درصدی را نسبت به سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد. همین سود در ۶ ماهه منتهی به اسفند ۱۴۰۳ با سقوط ۹۴ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل به ۲ میلیارد تومان رسیده است. چه اتفاقی افتاده است که چنین کارگزاری مطرحی در مسیر سقوط قرار گرفته و روز به روز ضعیف‌تر میشود؟ جای تاسف دارد، کارگزاری فارابی که در سال ۱۳۹۷ لقب کارگزار برتر را گرفت، اکنون با ۴۷۸ میلیارد تومان ارزش ویژه و ۲۸۴ پرسنل تحصیل کرده، همچنان نمیتواند به اندازه کافی سود ساخته و برای صنعت واسطه گری مالی ارزش خلق کند!
حاشیه سود عجیب فارابی، با توجه به ساختار هزینه‌ای صنعت
کارگزاری فارابی از سال ۱۴۰۰ الی ۱۴۰۳ هیچگونه رشدی را در کسب درآمد عملیاتی تجربه نکرده است؛ به طوری که در همان محدوده ۳۰۰ میلیارد تومان در حال نوسان است. کارگزاری از ۲۲۴.۵ میلیارد تومان سود خالص در سال ۱۴۰۲ به ۲۶.۵ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده و حاشیه سود خالص نیز، ۸.۸ درصد برآورد میشود. مگر در این نهاد مالی چه فعالیت‌ها و هزینه‌هایی وجود دارد که حاشیه سود خالص باید زیر ۱۰ درصد باشد؟ حاشیه سود خالص کارگزاری تدبیرگران فردا ۴۵.۷ درصد، اقتصاد بیدار ۱۹.۲ درصد و کاریزما ۲۳ درصد می‌باشد. چرا فارابی با بیش از ۲۴ شعبه بزرگ در سراسر کشور و موقعیت استراتژیک در صنعت واسطه‌گری مالی با ۴۷۸ میلیارد تومان ارزش ویژه، حتی نمیتواند نصف رقبا سود بسازد؟
در این فضای رقابتی، که نهاد‌های مالی بورس ریال به ریال کارمزد ها، سود خالص و دارایی تحت مدیریت را حساب و کتاب میکنند، ۲ میلیارد تومان سود در یک کارگزاری شناخته شده به چه دردی می‌خورد؟ در واقع، سود شش ماهه ۱۴۰۲ به مبلغ ۳۵ میلیارد تومان بود که در حال حاضر به ۲ میلیارد تومان کاهش یافته است. سود شش ماهه کارگزاری، حتی ۵۰ درصد سود سال مالی ۱۴۰۳ آن را پوشش نداد و به کمترین میزان خود طی سه دوره اخیر رسید. باید خاطر نشان کرد که اگر آن ۳۷.۵ درصد از درآمد عملیاتی شرکت از طریق سرمایه‌گذاری به دست نمی‌آمد، سود ۲۶.۵ میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۳ به زیان خالص تبدیل می‌شد و این یک زنگ خطر جدی برای کارگزاری است.
تعدیل نیرو، دردی را دوا نخواهد کرد؛ مشکل اصلی را دریابید!
چرا فکر می‌کنیم تعدیل بخش عمده‌ای از نیروی انسانی شرکت و کاهش هزینه‌های اداری و تشکیلاتی، منجر به افزایش سود خالص خواهد شد؟ در شرکت‌های قدرتمند و رو به رشد، مدیران به جای تعدیل نیرو و کاهش هزینه‌ها به فکر گسترش خدمات و فعالیت‌ها هستند؛ زیرا بهتر از همه میدانند که بهانه‌ای مانند هزینه بر بودن نیروی انسانی، نمیتواند جلوی سقوط را بگیرد و فقط مانع رشد و توسعه واقعی خواهد شد! کارگزاری فارابی نیز، طی سال‌های اخیر، تعدیل گسترده نیرو را در پیش گرفت و تعداد پرسنل خود را از ۴۰۷ نفر در سال ۱۴۰۰ به ۲۸۴ نفر تا به این لحظه کاهش داده است که نشان دهنده مدیریت ضعیف و کوچک‌تر شدن شرکت می‌باشد.
افزایش چشمگیر دستمزد؛ کاهش بهره وری
همان ۲۸۴ نفر پرسنل به صورت میانگین، ۳۴ میلیون و ۶۲۵ هزار تومان دستمزد و مزایای ماهانه دریافت میکنند که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۴۶.۶ درصد افزایش یافته است. با تعدیل ۴۰ نفری نیرو، نه تنها ۵.۶ میلیارد تومان دستمزد ۶ ماهه آنها به سود تبدیل نشد، بلکه دستمزد سایر پرسنل افزایش قابل توجهی پیدا کرد، اما بهره وری همچنان کمتر از رقبا و صنعت است! شاخص HCROI (بهره‌وری منابع انسانی) طی ۱ سال اخیر به میزان ۵.۷- درصد و میانگین ۵ ساله ۲.۳- درصد برآورد میشود. میدانید بهره‌وری منفی چه معنایی دارد؟ یعنی کارمزد ارائه خدمات و بازده سرمایه گذاری کارگزاری متناسب با حقوق و دستمزد و رفاه پرسنل نیست؛ یعنی عملکرد مدیریت در گسترش خدمات و توسعه شرکت ضعیف است؛ یعنی یکی از بزرگ‌ترین کارگزاری‌های بورس کشور طی سال‌های اخیر، از مسیر رشد و خلق ارزش دور شده است.
ریسک‌های نقدینگی، گریبان‌گیر کارگزاری
کارگزاری فارابی ۵۲۰ میلیارد تومان از اتاق پایاپای طلب دارد که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان قابل توجه ۲۳۸ درصد افزایش یافته و گردش مطالبات را ضعیف‌تر از سال‌های قبل کرده است. نسبت نقدینگی جاری این نهاد مالی ۳ سال است که بین ۰.۸ و ۰.۹ در نوسان است؛ چرا باید یکی از بزرگ‌ترین کارگزاری‌های بزرگ بازار سرمایه کشور نتواند بدهی‌های جاری خود را پوشش دهد؟ آیا ۸۶۰ میلیارد تومان موجودی نقد در شرکتی که فقط ۴۷۸ میلیارد تومان ارزش ویژه دارد، قابل توجیه است؟ میتوانستند بخش عمده‌ای از ۸۶۰ میلیارد تومان را به سرمایه گذاری مجدد تخصیص داده و سود ناشی از آن را دوباره به موجودی نقد تبدیل کنند، اما این فرصت‌ها را با سهل انگاری نادیده می‌گیرند.
عملکرد فارابی، ضعیف‌تر از رقبا
مگر رکود بازار و کاهش ارزش معاملات فقط بر روی این کارگزاری اثر گذاشته است؟ تمام نهاد‌های واسطه‌گری مالی طی ۵ سال اخیر، تحت فشار قرار گرفته‌اند؛ اما سوال این است که آیا رکود بازار سرمایه باید منجر به زیان دهی یا کاهش کیفیت خدمات شود؟ در سال مالی ۱۴۰۳، کارگزاری تدبیرگران فردا ۱۰۰ میلیارد تومان، اقتصاد بیدار ۴۸ میلیارد تومان و کاریزما ۹۲ میلیارد تومان سود ساخته است، اما کارگزاری فارابی تنها ۲۶.۵ میلیارد تومان! با وجود اینکه فارابی به پشتوانه کل گروه مالی ارزش برند و اعتبار بیشتری دارد، رقبا عملکرد بسیار بهتری را از خود نشان دادند.
هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه
