از ریزش مس در بورس نیویورک تا خیال خام سودآوری در بورس تهران
بورس نیوز:
به گزارش بلومبرگ قیمت مس بر اثر حذف تعرفه‌ها بر مس خام منجر به ریزش شدید قیمت مس در بازار COMEX شد که بسیاری از فعالان بورس تهران به اشتباه فکی می‌کنند این فراز و فرود‌ها بر قیمت مس تاثیر گذار خواهد بود؛ اما در واقعیت چنین چیزی رویابافی خامی بیش نیست!
سقوط قیمت مس در آمریکا؛ تعرفه‌های ترامپ دروغین از آب درآمد!
طبق گزارش بلومبرگ بیزینس: در پی تصمیم ناگهانی دولت آمریکا مبنی بر معاف‌کردن فلز مس پالایش‌شده (کاتد) از تعرفه‌های وارداتی، بازار مس این کشور با بزرگ‌ترین ریزش روزانه در تاریخ خود مواجه شد. این تصمیم که از سوی کاخ سفید در شامگاه چهارشنبه اعلام شد، درست در شرایطی اتخاذ شد که فعالان بازار انتظار داشتند تعرفه‌های سنگین شامل همه اشکال واردات مس شود.
بر اساس اعلام رسمی، از ابتدای ماه اوت، واردات محصولات نیمه‌ساخته مسی مانند لوله، سیم و ورق، مشمول تعرفه ۵۰ درصدی خواهد شد، اما مس خالص و پالایش‌شده از این تعرفه مستثنا شده است. این خبر کافی بود تا قیمت قرارداد‌های آتی مس در بازار کامکس نیویورک تا ۲۰ درصد سقوط کند؛ در حالی که تا پیش از این، بهای مس در بازار آمریکا حدود ۲۸ درصد بالاتر از نرخ جهانی در بورس فلزات لندن (LME) معامله می‌شد.
این تحولات برای بازار ایران هم بی‌اهمیت نیست؛ چراکه شرکت‌های بزرگ بورسی نظیر فملی و فباهنر مستقیماً با قیمت‌های جهانی مس در ارتباط هستند. با این حال، تفاوت ماهوی میان بازار کامکس و بورس فلزات لندن و همچنین نوع محصولات صادراتی این شرکت‌ها، ایجاب می‌کند بررسی کنیم که آیا این نوسانات اخیر، فرصتی برای رشد سودآوری آنها خواهد بود یا خیر.
این خبر بر اساس داده‌های منتشر شده توسط پایگاه خبری تحلیلی بلومبرگ بیزینس تهیه و نگارش شده است.
طوفان قیمتی ترامپ دیوانه؛ سود بادآورده برای غول‌های بازار فلزات
سیاست‌های تجاری دولت ترامپ طی ماه‌های گذشته بار‌ها بازار جهانی مس را با شوک‌هایی عمیق مواجه کرده است. از همان آغاز سال جاری میلادی، وقتی رئیس‌جمهور آمریکا به‌صورت تلویحی از احتمال وضع تعرفه‌های سنگین بر واردات مس سخن گفت، بازار‌ها بلافاصله واکنش نشان دادند. قیمت مس در ایالات متحده جهش کرد و به‌سرعت از نرخ‌های جهانی در بورس فلزات لندن فاصله گرفت؛ موضوعی که باعث شد بسیاری از معامله‌گران بزرگ بین‌المللی برای صادرات هرچه سریع‌تر محموله‌های فیزیکی به آمریکا وارد رقابت شوند. رقابتی که سود‌های بادآورده چندصد میلیون دلاری را نصیب بزرگ‌ترین شرکت‌های فلزات جهان کرد.
در ادامه، ترامپ با اعلام نرخ نهایی تعرفه ۵۰ درصد، یعنی دو برابر پیش‌بینی تحلیلگران دومین موج جهش قیمتی را رقم زد. قیمت‌ها به سقف تاریخی تازه‌ای رسیدند و برخی از تحلیلگران این وضعیت را «فرصت معاملاتی یک‌بار در نسل» توصیف کردند.
در اصطلاح بازاری در بین فعالان بازارهای جهانی به مس در لغت دکتر میس می‌گویند شاید کی عجیب باشد، اما اصطلاح دکتر مس به معنای تشخیص روند بازارهای جهانی توسط مس است که بر عقیده بسیاری دکتر مس زودتر از حتی طلا روند بازار‌ها و اقتصاد جهانی را تشخیص می‌دهد.
اما فراتر از این نوسانات، مسئله اساسی‌تری در جریان است: تعرفه‌های سنگین، دشمن تجارت آزادند. آنچه ترامپ انجام می‌دهد، در ظاهر حمایت از صنایع داخلی است، اما در واقعیت، به زنجیره عرضه جهانی آسیب می‌زند. تجارت آزاد، اصلی‌ترین موتور محرکه رشد اقتصادی در جهان امروز است. وقتی کشوری مانند آمریکا با دیوار‌های تعرفه‌ای بالا، مسیر جریان کالا را تغییر می‌دهد، نه‌تنها رقابت‌پذیری را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه تولید در سطح جهانی افزایش یافته و در نهایت رشد اقتصادی کند می‌شود.
بازارهای مالی نیز دقیقاً به همین مسئله حساس‌اند. واکنش‌های تند و بعضاً غیرمنتظره آنها به سیاست‌های تعرفه‌ای، ناشی از درک همین حقیقت است: هر ضربه‌ای به تجارت آزاد، به معنای اختلال در چشم‌انداز رشد جهانی و کاهش سودآوری شرکت‌هاست.
پایان بازی آربیتراژ بازار مس
در کمال ناباوری بازار، کاخ سفید تصمیم گرفت مس پالایش‌شده (کاتد) را از فهرست مشمولان تعرفه وارداتی ۵۰ درصدی حذف کند! این اقدام غیرمنتظره نه‌تنها بخش مهمی از انتظارات معاملاتی فعالان بازار را نقش بر آب کرد، بلکه ضربه‌ای اساسی به «آربیتراژ قیمتی» وارد آورد که در ماه‌های اخیر میان آمریکا و سایر بازار‌ها شکل گرفته بود.
در ماه‌های اخیر، انبوهی از کاتد مس از سراسر جهان به مقصد بنادر آمریکا بارگیری شده بود؛ زیرا همه پیش‌بینی‌ها حکایت از آن داشت که تعرفه شامل این محصول نیز خواهد شد. اکنون، با کنار گذاشتن کاتد از دایره تعرفه، آن محموله‌ها با ریسکی جدی مواجه شده‌اند و این احتمال وجود دارد که به‌جای مصرف در بازار آمریکا، دوباره به کشور‌های دیگر بازصادرات شوند.
مایکل هیگ، رئیس تحقیقات کالایی بانک سوسیته ژنرال، در واکنش به این تصمیم گفته است:
«اگر کاتد از تعرفه معاف شود، بازی آربیتراژ تمام است. بازار باید به سمت تعادل قیمتی بازگردد.»
اقدام اخیر ترامپ، بار دیگر نشان داد که در فضای بی‌ثبات سیاست‌گذاری تجاری، یک فرمان می‌تواند میلیارد‌ها دلار از محاسبات معامله‌گران را به هم بریزد. پیامد دیگر این تصمیم، برهم خوردن نظم جریان جهانی تجارت مس است؛ چراکه تصمیمات خلق‌الساعه در بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا، حتی اگر موقت باشد، ظرفیت جابه‌جایی توازن عرضه و تقاضا در کل بازار جهانی را دارد.
از سوی دیگر، شکل‌گیری انبار‌های پرحجم مس در خاک آمریکا، به‌جای آنکه به کاهش وابستگی کمک کند، حالا به یک معضل لجستیکی تبدیل شده که احتمالاً تا ماه‌ها بازار را تحت‌فشار خواهد گذاشت.
عقب‌نشینی زیر فشار لابی؛ سیاست تعرفه‌ای ترامپ به نفع صنایع داخلی تعدیل شد
تصمیم دولت ترامپ برای مستثنا کردن کاتد مس از تعرفه ۵۰ درصدی، نتیجه مستقیم لابی گسترده شرکت‌های فعال در صنایع پایین‌دستی بود. استدلال این گروه‌ها مشخص بود: آمریکا در حال حاضر ظرفیت کافی برای تولید داخلی مس پالایش‌شده ندارد و اگر تعرفه به‌طور ناگهانی بر واردات کاتد اعمال شود، زنجیره تولید داخلی با کمبود مواد اولیه مواجه خواهد شد.
به‌عبارت دیگر، آنچه در ظاهر به‌عنوان سیاست حمایت از تولید داخلی تبلیغ می‌شود، در عمل می‌تواند به نابودی زنجیره تأمین داخلی منجر شود؛ به‌ویژه در صنایعی مانند برق، مخابرات، خودرو و تجهیزات صنعتی که وابستگی بالایی به مس پالایش‌شده دارند.
خوان ایگناسیو دیاز، رئیس انجمن بین‌المللی مس، در واکنش به این تصمیم گفت:
«دولت ترامپ به دغدغه‌های صنعت ما گوش داد و تصمیمی هوشمندانه و راهبردی اتخاذ کرد. این اقدام هم از منافع ملی آمریکا محافظت می‌کند و هم روابط پایدار با شرکای قابل‌اعتماد را حفظ می‌کند.»
برای اقتصاد بزرگی همچون ایالات متحده که ۲۶ درصد از کیک اقتصاد جهانی را در سلطه خود دارد، موضوع اهمیت تجارت آزاد و حفظ منافع اقتصادی حتی نسبت به امنیت اقتصادی نیز در الویت قرار دارد، زیرا به زبان ساده‌تر ازادی، در نهایت می‌تواند منجر به امنیت اقتصادی بیشتر شود، این مهم الگویی است برای دولتمردانی که سرنوشت کشور‌ها را در دست دارند.
اما این ملاحظه‌ها، تنها محدود به منافع زنجیره داخلی نیست. در مقیاس جهانی، چنین عقب‌نشینی‌هایی نشان می‌دهد که حتی در چارچوب جنگ تجاری، تداوم واردات از شرکای استراتژیک مانند شیلی، برای پایداری اقتصاد آمریکا ضروری است؛ و این همان نقطه‌ای است که جنگ تعرفه‌ای به تناقض ذاتی خود می‌رسد: حمایت بیش از حد از تولید داخلی، می‌تواند به وارداتِ ضروری نیز آسیب بزند و به‌جای تقویت اقتصاد، آن را شکننده‌تر کند.
تعرفه‌ای که موقتاً متوقف شد؛ تهدیدی که هنوز پابرجاست
اگرچه واردات مس پالایش‌شده (کاتد) فعلاً از فهرست تعرفه‌های سنگین اعلام‌شده از سوی دولت ترامپ کنار گذاشته شده، اما این تصمیم جنبه دائمی ندارد. طبق اعلام رسمی کاخ سفید، وزارت بازرگانی آمریکا پیشنهاد داده است از سال ۲۰۲۷، تعرفه‌ای تدریجی برای واردات کاتد وضع شود؛ به‌طوری‌که نرخ اولیه آن ۱۵ درصد بوده و در سال ۲۰۲۸ به ۳۰ درصد افزایش یابد. همچنین رئیس‌جمهور آمریکا از این وزارتخانه خواسته تا تا پایان ژوئن ۲۰۲۶ گزارشی جامع از وضعیت بازار مس ایالات متحده ارائه کند تا در صورت لزوم، زمینه برای بازگشت رسمی این تعرفه‌ها فراهم شود.
در حال حاضر، تعرفه ۵۰ درصدی تنها شامل محصولات نیمه‌ساخته مسی مانند لوله‌ها، سیم‌ها، میله‌ها، ورق‌ها، تیوب‌ها و نیز کالا‌های مس‌محور مانند کابل‌ها، اتصالات لوله، کانکتور‌ها و قطعات الکتریکی می‌شود. در مقابل، مواد اولیه و خام‌تر نظیر سنگ مس، کنسانتره، مات، کاتد و آند از این تعرفه مستثنا شده‌اند.
کاخ سفید همچنین اعلام کرده است که این تعرفه‌ها با تعرفه‌های قبلی بر واردات خودرو انباشته نمی‌شود؛ به این معنا که اگر کالایی به‌طور هم‌زمان مشمول هر دو تعرفه باشد، صرفاً نرخ تعرفه مربوط به خودرو اعمال خواهد شد.
در کنار سیاست‌های تعرفه‌ای، دولت آمریکا بند دیگری را نیز در راستای حمایت از مصرف داخلی در نظر گرفته است: الزام تولیدکنندگان داخلی به عرضه ۲۵ درصد از قراضه و مواد اولیه مسی در بازار داخلی. اما به باور کارشناسان، این بند عملاً تغییری در روند موجود ایجاد نمی‌کند؛ چراکه در حال حاضر نیز بخش عمده‌ای از این محصولات حدود ۴۰ درصد قراضه و ۷۵ درصد کنسانتره در داخل ایالات متحده فرآوری می‌شوند. در نتیجه، اثربخشی این سیاست در تقویت زنجیره تأمین داخلی ناچیز ارزیابی می‌شود.
تعرفه‌های وضع شده جدید با توجه به امار منتشر شده اثر ۲۵ درصدی بر کنستانتره مس داشته باشند، همانطور که در متن به آن اشاره شد ۷۵ درصد از کنستانتره مس در داخل خاک ایالات متحده فرآوری می‌شود
واکنش بازار به تصمیم ترامپ سریع و محسوس بود. سهام شرکت‌های تولیدکننده مس در آمریکا نظیر Freeport-McMoRan بلافاصله با افت مواجه شد؛ چراکه حذف تعرفه بر کاتد، عملاً حاشیه سود ناشی از پرمیوم داخلی مس را از بین برد. در نقطه مقابل، صادرکنندگان جهانی مس به آمریکا، از جمله شرکت دولتی کودلکوی شیلی، از این عقب‌نشینی دولت ایالات متحده استقبال کردند.
ریزش قیمت سهام شرکت Freeport-McMoRan در پی اعلام تعرفه‌های متفاوت از آنچه بازار قیمت گذاری کرده بود
ماکسیمو پاچکو، رئیس هیأت‌مدیره کودلکو، در بیانیه‌ای گفت: «این تصمیم، خبر خوبی برای شیلی، کودلکو و مشتریان آمریکایی ماست»
اما این‌سو، در بازار بورس ایران؛ صابون مس را به تن نمالید
هرچند تحولات بازار مس در آمریکا و تصمیمات غیرمنتظره دولت ترامپ، بازتاب گسترده‌ای در بازارهای جهانی داشت، اما برای فعالان بازار سرمایه در ایران لازم است با نگاهی دقیق‌تر به واقعیت‌ها بنگرند. شرکت‌های تولیدکننده مس در ایران مانند فملی و فباهنر، قیمت‌گذاری محصولات خود را بر پایه نرخ‌های بورس فلزات لندن (LME) انجام می‌دهند، نه بازار کامکس نیویورک. این تفاوت ساختاری در مرجع قیمت‌گذاری، نکته‌ای کلیدی است که بسیاری از تحلیلگران داخلی و حتی برخی نهاد‌های مالی از آن غافل‌اند.
متأسفانه در فضای تحلیل‌های سطحی رایج، به‌محض افزایش قیمت مس در بازار آمریکا، برخی تصور می‌کنند که باید انتظار جهش آنی در قیمت سهام شرکت‌های بورسی حوزه مس داشت؛ تحلیلی که در کوتاه‌مدت بیش از آنکه واقع‌گرایانه باشد، به رؤیا‌پردازی شبیه است.
در سناریویی که رشد قیمت مس در بازار آمریکا ادامه‌دار می‌بود، شاید می‌شد انتظار داشت که بازار جهانی با پر کردن شکاف قیمتی (پگ) میان LME و کامکس، به تدریج قیمت‌ها را هم‌تراز کند. اما اکنون و پس از شوک تعرفه‌ای جدید، با کنار گذاشتن کاتد از لیست مشمولان، این مسیر عملاً بسته شده است.
به بیان ساده‌تر:
سهامداران ایرانی حوزه مس، فعلاً صابون این ماجرا را به تن نمالند؛ چون خبری از سود بادآورده نیست.
بازار مس جهانی همچنان پیچیده، سیاسی و متاثر از شوک‌های سیاست‌گذاری است؛ و تنها با تحلیل دقیق زنجیره قیمت‌گذاری، می‌توان برداشت‌های صحیحی از تأثیر آن بر بازار سرمایه ایران داشت.
